Вікіпедыя

Кіеўскі сабор (2023)

Кіеўскі сабор (укр.: Ки́ївський собо́р) — памесны сабор, які адбыўся 27 ліпеня 2023 года, дзе быў зацверджаны пераход Праваслаўнай царквы Украіны на новаюліянскі каляндар[1] Памесны сабор узначальваў мітрапаліт Кіеўскі і ўсяе Украіны Епіфаній.

Перадгісторыя і падрыхтоўка правіць

Асноўныя артыкулы: Прыняцце грыгарыянскага календара[uk], Канстанцінопальскі сабор (1923)[uk] і Рэформа царкоўнага календара ва Украіне
Гл. таксама: Архірэйскі сабор Праваслаўнай царквы Украіны 24 мая 2023 года

У 1582 годзе ў Inter gravissimas біскупам рымскім Грыгорам XIII быў апублікаваны грыгарыянскі каляндар для выпраўлення памылкі ў юліянскім календары, што выклікала памылковае вылічэнне даты Вялікадня. Мэтай укаранення грыгарыянскага календара была ліквідацыя апоўзня вясновага раўнадзенства, бо ад увядзення юліянскага календара да XVI стагоддзя ўзнікла розніца ў 10 дзён у параўнанні з фактычным надыходам раўнадзенства. Юльянскі каляндар засноўваўся на тым, што год доўжыцца 365,25 дня, насамрэч працягласць года складае 365,2422 дня, і таму на працягу стагоддзяў каляндар усё больш адхіляўся ад параметраў арбіты Зямлі. Сярэдняя працягласць года па грыгарыянскім календары складае 365,2425 дня.

Нягледзячы на тое, што рэформа папы Рыгора XIII была прынята ў самай урачыстай форме, папскай буле, Inter gravissimas[en] не мела сілы ў іншых юрысдыкцыях, акрамя Каталіцкай царквы і Папскай вобласці. Прапанаваныя змены былі зменамі ў грамадзянскім календары, над якімі ён не меў фармальных паўнамоцтваў у іншых дзяржавах ці хрысціянскіх цэрквах. Змяненні павінны быць устаноўлены грамадзянскімі органамі кожнай дзяржавы, каб мець юрыдычную сілу. Папская була стала кананічным правам Каталіцкай царквы ў 1582 годзе, але адразу ж не прынялі паўночнаеўрапейскія (пратэстанцкія) і ўсходнееўрапейскія (праваслаўныя і ісламскія) дзяржавы і некаторыя іншыя.

Усходнееўрапейскія дзяржавы пачалі прымаць грыгарыянскі каляндар у 1910-х і 1920-х гадах. Каб паміж грамадзянскім і царкоўным календарамі не было розніцы ў 13 дзён, у 1923 годзе ў Канстанцінопалі праходзіў Сінаксіс прадстаўнікоў Усходніх праваслаўных цэркваў[en], скліканы Сусветным патрыярхам Мялеціем IV.[2] Грэцкія праваслаўныя цэрквы (акрамя Іерусалімскага патрыярхата) і іншыя праваслаўныя цэрквы прынялі новы каляндар, распрацаваны сербскім астраномам, прафесарам матэматыкі і нябеснай механікі Бялградскага ўніверсітэта Мілуцінам Міланковічам — новаюліянскі каляндар, які супадае з грыгарыянскім календаром да 2800.[3][4]

З пачаткам расійска-ўкраінскай вайны і пасля таго, як 16 лістапада 2017 года Нараджэнне Хрыстова 25 снежня па грыгарыянскім календары стала дзяржаўным выхадным ва Украіне, пытанне[uk] пераходу ўкраінскіх цэркваў на грыгарыянскі/наваюліянскі каляндар актывізавалася штогод з набліжэннем Нараджэння Хрыстовага. Пытанне каляндарнай рэформы востра паўстала пасля пачатку поўнамаштабнага ўварвання Расіі ва Украіну ў 2022 годзе,[5][6] бо, як сцвярджаюць некаторыя публіцысты і царкоўнікі, праз выкарыстанне старога стылю разам з Маскоўскім патрыярхатам Украіна знаходзіцца ў сферы «рускага свету[ru]».[7][8][9][10][11]18 кастрычніка 2022 года Праваслаўная царква Украіны дазволіла епархіям праводзіць богаслужэнні на Раство Хрыстова па новаюліянскім календары, гэта значыць 25 снежня.[12] 2 лютага 2023 года Свяшчэнны Сінод ПЦУ дазволіў і зацвердзіў парадак благаславення прыходам і манастырам на поўнае выкарыстанне новаюліянскага календара,[13] а 24 мая 2023 года вырашыў правесці пасяджэнне Архірэйскага Сабора, дзе будзе вынесена пытанне каляндарнай рэформы.[14][15][14] 24 мая 2023 года на Архірэйскім Саборы ў Скінскай царкве Кіева-Пячэрскай лаўры Праваслаўная Царква Украіны вырашыла перайсці з 1 верасня 2023 на новаюліянскі каляндар. Рашэнне павінна быць зацверджана мясцовым Саветам 27 ліпеня 2023 года.[16][17][18][19][20]

Рашэннем № 24 Сінода Праваслаўнай царквы Украіны ад 23 мая 2023 года было прынята правядзенне 27 ліпеня 2023 года Памеснага сабора Праваслаўнай царквы Украіны, вызначаны склад членаў Памеснага сабора згодна са Статутам Праваслаўнай царквы Украіны і прыняты іншыя неабходныя арганізацыйныя рашэнні па яго скліканні.[21]

Гл. таксама правіць

Крыніцы правіць

  1. ↑ ПЦУ офіційно перейшла на новоюліанський календар
  2. ↑ Skobei, Grigori Nikolaevich (2005). "Всеправославный собор" [Ecumenical council] [руская]. 9: 683–685. Праверана 2022-03-30. {{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе |journal= (даведка)
  3. ↑ Bp. Photius of Triaditsa (January 1994). "The 70th Anniversary of the Pan-Orthodox Congress, Part I of II". 1994 (1): 40–42. Праверана 2022-03-30 – via The Orthodox Christian Information Center. {{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе |journal= (даведка)
  4. ↑ Дмитрий Капустин Краткие сведения по истории Греческой церкви XX столетия Архіўная копія на Wayback Machine
  5. ↑ After calendar change, many in Ukraine are looking forward to a new Christmas Religion News, David I. Klein, June 16, 2023
  6. ↑ Меланка — 1 студзеня, Вадохрышча — 6-га. Царквы Украіны рыхтуюцца да адмовы ад юліянскага календара (руск.). hromadske.ua (10 снежня 2022). Праверана 12 снежня 2022.
  7. ↑ Пераход на новы царкоўны каляндар стане ўдарам па рускаму свету, - святар Віталь Сабко (укр.). Духоўны Фронт Украіны (25 лістапада 2022). Праверана 11 снежня 2022.
  8. ↑ "Тое, што праваслаўныя карыстаюцца юліянскім календаром, гэта абсурд!" - вучоны (укр.). Радыё Свабода. Праверана 11 снежня 2022.
  9. ↑ Калі святкаваць Раство Хрыстова: выбар паміж Масквой і Еўропай? (укр.). Радыё Свабода. Праверана 11 снежня 2022.
  10. ↑ Толькі тыя Цэрквы, на якія ўплывала Масква, карыстаюцца «старым» календаром, - біскуп УГКЦ (укр.). Рэлігійна-інфармацыйная служба Украіны. Праверана 11 снежня 2022.
  11. ↑ Каляндар здаровага розуму. risu.ua. Праверана 11 снежня 2022.
  12. ↑ ПЦУ дозволила різдвяні богослужіння 25 грудня (укр.). www.ukrinform.ua. Праверана 25 кастрычніка 2022.
  13. ↑ Постановление Священного Синода о порядке предоставления благословения приходам и монастырям на использование новоюлианского календаря (укр.). OCU (2 лютага 2023). Праверана 3 лютага 2023.
  14. ↑ а б Официальное уведомление о заседании Священного Синода 2 февраля 2023 г. (укр.). OCU (2 лютага 2023). Праверана 3 лютага 2023.
  15. ↑ ПЦУ обсудит в мае календарную реформу (руск.). РБК-Украина. Праверана 2 лютага 2023.
  16. ↑ Праваслаўная царква Украіны пераходзіць на новы каляндар | Навіны Беларусі | euroradio.fm
  17. ↑ Відбувся Архієрейський Собор Православної Церкви України (укр.). OCU (24 мая 2023). Праверана 28 мая 2023.
  18. ↑ Доповідь Предстоятеля на Архієрейському Соборі (укр.). OCU (24 мая 2023). Праверана 28 мая 2023.
  19. ↑ Постанови Архієрейського Собору від 24 травня 2023 р. (укр.). OCU. Праверана 28 мая 2023.
  20. ↑ "ПЦУ переходить на новий календар. Коли буде Різдво, Великдень, Покрова і Миколая". BBC News Україна [украінская]. Праверана 2023-05-28.
  21. ↑ Офіційне повідомлення про засідання Священного Синоду 23 травня 2023 р. (укр.). OCU (23 мая 2023). Праверана 24 ліпеня 2023.

Спасылка правіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Кіеўскі_сабор_(2023)&oldid=4546565"