Лявонавічы (Нясвіжскі раён)

вёска ў Нясвіжскім раёне Мінскай вобласці Беларусі

Ляво́навічы[1] (трансліт.: Liavonavičy, руск.: Леоновичи) — вёска ў Нясвіжскім раёне Мінскай вобласці. Уваходзіць у склад Ланскага сельсавета.

Вёска
Лявонавічы
Краіна
Вобласць
Раён
Сельсавет
Каардынаты
Часавы пояс
Тэлефонны код
+375 1770
Паштовыя індэксы
222634
Аўтамабільны код
5
СААТА
6242825036
Лявонавічы на карце Беларусі ±
Лявонавічы (Нясвіжскі раён) (Беларусь)
Лявонавічы (Нясвіжскі раён)
Лявонавічы (Нясвіжскі раён) (Мінская вобласць)
Лявонавічы (Нясвіжскі раён)

Знаходзіцца за 14 км на паўднёвы ўсход ад Нясвіжа, за 126 км ад Мінска, каля ракі Цапры[2]. Суседнічае з вёскай Габруны, Ляхі, Смалічы, Цякалаўшчына.

Гісторыя правіць

У 1720 годзе вёска ў Новагародскім ваяводстве Вялікага Княства Літоўскага. У 1870 годзе — вёска Пацейкаўскай воласці Слуцкага павета. У 1890 годзе ў вёсцы адкрыта перасовачная школа граматы, дзе ў 1890/1891 навучальным годзе вучылася 8 хлопчыкаў.

У 1940—1954 і 1971—2013 гадах — цэнтр Лявонавіцкага сельсавета[3]. З 28 мая 2013 года Лявонавіцкі сельсавет ліквідаваны, вёска ў складзе Ланскага сельсавета[4].

Інфраструктура правіць

Праз вёску праходзяць аўтобусныя маршруты «Нясвіж — Клецк» і «Нясвіж — Лявонавічы».

Дом культуры, бібліятэка, дзве крамы, дзіцячы садок, аддзяленне сувязі «Белпошта», урачэбная амбулаторыя, гараж, аўтапарк ЗАТ «1 Мая», жывёлагадоўчая і свінаферма.

У 2015 годзе закрыта мясцовая агульнаадукацыйная школа[5].

7 лістапада 2018 года на месцы былой агульнаадукацыйнай школы адкрыта аддзяленне кругласутачнага знаходжання для пажылых і інвалідаў[5]. У будынку пераабсталяваны класы, зменены інжынерныя сістэмы, дах. У былым кабінеце фізікі размешчаны нумары павышанай камфортнасці, на месцы настаўніцкай — пакой для трох чалавек.

Адукацыя правіць

Першая школа ў Лявонавічах адкрыта ў 1890 годзе, тады яе наведвала 8 хлопчыкаў. З 1910 года лявонавіцкія дзеці займаліся ў Блячынскай царкоўна-прыходскай школе і Цякалаўшчынскім народным вучылішчы, а з 1917 года заняткі праводзіліся ў прыватных памяшканнях па чарзе.

У 1922—1924 гадах у школе працаваў будучы беларускі паэт і кампазітар С. М. Новік-Пяюн, у 1950—1988 гадах працавала Заслужаны настаўнік Беларусі Г. І. Вараненка.

У 1925—1939 гадах дзейнічала польская пачатковая школа. У 1940—1941 гадах навучанне праходзіла ў былых польскіх казармах у суседняй вёсцы Смалічы. У 1948 годзе метадам народнай будоўлі ўзведзены тры будынкі Лявонавіцкага сямігадовай, а пасля васьмігадовай школы, дырэктарам якой стаў А. М. Шынгель.

У 1971 годзе пабудаваны новы тыпавы будынак школы і яна набыла статус сярэдняй. Першы выпуск адбыўся ў 1973 годзе, атэстат пра сярэднюю адукацыю атрымалі 29 выпускнікоў.

З 2002 года школа пераназвана ў Лявонавіцкую сярэднюю школу-дзіцячы сад, а з 2005 года стала ўстановай адукацыі «Лявонавіцкая дзяржаўная агульнаадукацыйная сярэдняя школа-дзіцячы сад».

У 2009 годзе ў школе навучалася 59 вучняў і 12 дзіцячасадаўцаў. Дырэктарам працавала А. І. Макаўчык.

У 2015 годзе агульнаадукацыйная школа закрыта[5].

Культура правіць

У 1926 годзе жыхары вёскі стварылі Лявонавіцкі народны хор, адзін з найстарэйшых самадзейных калектываў Мінскай вобласці і агулам Беларусі. У вытоках хору былі мясцовы паэт і кампазітар Сяргей Новік-Пяюн і самадзейны кампазітар П. Косач. Вялікую дапамогу як кансультант у свой час аказваў народны артыст СССР Г. І. Цітовіч. У 1926 годзе разам з хорам быў арганізаваны тэатр, які праіснаваў да 1936 года і адыграў адметную ролю ў распаўсюджанні беларускай культуры ў Заходняй Беларусі, што тады была ў складзе Польшчы.

За дзесяць гадоў Лявонавіцкі тэатр падрыхтаваў і паставіў 21 п’есу. Сярод іх былі «Паўлінка» Янкі Купалы, «Модны шляхцюк» Каруся Каганца, «Збянтэжаны Саўка» Леапольда Родзевіча. Спектаклі ставіліся ў будынку хлебазапаснага магазіна дарэвалюцыйнага часу, які мясцовы жыхары называлі проста «магазін». У 1933 годзе гэты будынак перабудаваны ў Народны дом. Тэатр выязджаў са спектаклямі ў суседнія вёскі, а таксама ў Клецк і Нясвіж. На пастаноўкі ў Лявонавічы прыходзілі людзі з навакольных вёсак і мястэчак. Пра тэатр пісалі віленскія газеты. У спектаклях прымаў удзел аркестр пад кіраўніцтвам П. Ф. Казака і Лявонавіцкі хор.

Насельніцтва правіць

  • 1999 год — 429 жыхароў, 167 двароў[2].
  • 2001 год — 431 жыхар, 167 двароў.
  • 2009 год — 373 жыхары[6].

У 2018 годзе тут жылі 8 адзінокіх пенсіянераў[5].

Вядомыя асобы правіць

Мемарыялы правіць

  • Стэла на ўшанаванне памяці 49 землякоў, загінулых у Другой сусветнай вайне, усталявана ў 1976 годзе ў цэнтры вёскі.
  • Стэла на ўшанаванне памяці двух партызан, загінулых у Другой сусветнай вайне, усталявана ў 1965 годзе на мясцовых могілках.[7]

Зноскі

  1. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
  2. а б БелЭн 1999.
  3. Рашэнне выканкома Мінскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 29 ліпеня 1971 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1971, № 27 (1329).
  4. Решение Минского областного Совета депутатов от 28.05.2013 N 234 Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области Архівавана 23 кастрычніка 2018.
  5. а б в г https://www.sb.by/articles/v-derevne-leonovichi-nesvizhskogo-rayona-otkryli-otdelenie-kruglosutochnogo-prebyvaniya-dlya-pozhily.html
  6. Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 29 чэрвеня 2015. Праверана 3 чэрвеня 2019.
  7. [1] Архівавана 11 снежня 2021.

Літаратура правіць

Спасылкі правіць