Марцін Ха́йдэгер, або Гайдэгер[7] (ням.: Martin Heidegger; 26 верасня 1889 — 26 мая 1976) — нямецкі філосаф, адзін з заснавальнікаў і галоўны прадстаўнік экзістэнцыялізму.

Марцін Хайдэгер
ням.: Martin Heidegger
Дата нараджэння 26 верасня 1889(1889-09-26)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 26 мая 1976(1976-05-26)[3][2][…] (86 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Жонка Elfride Heidegger[d]
Дзеці Hermann Heidegger[d]
Род дзейнасці філосаф, паэт, выкладчык універсітэта, дызайнер мэблі
Навуковая сфера філасофія
Месца працы
Навуковая ступень доктарская ступень[d]
Альма-матар
Навуковы кіраўнік Heinrich Rickert[d]
Вядомыя вучні Hannah Arendt[d], Carlos Astrada[d], Günther Anders[d], Karl Löwith[d], Charles Malik[d], Ernst Nolte[d], Emmanuel Levinas[d], Karl Rahner[d], Jan Patočka[d], Alberto Wagner de Reyna[d], Sigrid Hunke[d] і Ernesto Mayz Vallenilla[d]
Партыя
Член у
Подпіс Выява аўтографа
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфічныя звесткі

правіць

Вучыўся ў іезуіцкай школе, скончыў тэалагічны факультэт ў Фрайбургскім універсітэце (1911). Прафесар марбургскага і Фрайбургскага ўніверсітэтаў.

Светапогляд

правіць

У аснове яго філасофскай сістэмы — аналіз чалавечага існавання. Асноўным крытэрыем яго ідэалістычнай філасофіі з’яўляецца часовасць. Апрыёрнымі формамі чалавечай асобы ён лічыў трывогу, неспакой, страх і да т.п., а першаснай формай стыхійнай, неразвітай свядомасці — «настрой». Гэтыя формы складаюць суб’ектыўнае быццё чалавека, якое ён называў «быццём-у-свеце». Вучэнне пра апрыёрныя формы распрацоўвалася ім як вучэнне пра быццё («фундаментальная анталогія»). Каб зразумець «сэнс быцця», чалавек павінен адмовіцца ад усіх практычна-мэтавых установак, асэнсаваць сваю «тленнасць» і «смяротнасць». Толькі адчуваючы на сабе пастаянна «позірк смерці», чалавек у стане ўбачыць значнасць і напоўненасць кожнага моманту жыцця і вызваліцца ад «ідалаў грамадскага быцця» — мэт, «ідэалаў», «наавуковых абстркцый». Разглядаючы мову як «дом быцця», сапраўднае сканцэнтраванне культуры, ён распрацоўваў ідэі «спекуляцыйнай філалогіі» з мэтай праяснення «ісцін быцця» (перш за ўсё ў творах паэтаў-рамантыкаў і сімвалістаў).

Пераклады

правіць

На беларускую мову

правіць

На рускую мову

правіць
  • Хайдеггер М. Кант и проблема метафизики / Перевод с немецкого и послесловие О. В. Никифорова. — М.: Руссское феноменологическое общество, 1997. — 143, XIX с.
  • Хайдеггер М. Время и бытие: Статьи и выступления: Перевод с немецкого /Составитель, перевод, вступительная статья, комментарий и указатель В. В. Бибихина. — М.: Республика, 1993. — 447 с. — (Мыслители ХХ в.).
  • Хайдеггер М. Введение в метафизику / Перевод с немецкого Н. О. Гучинской. — СПб.: Высшая религиозно-философская школа, 1998. — 301 с.
  • Хайдеггер М. Что зовется мышлением?: [перевод с немецкого] / Мартин Хайдеггер. — Москва: Академический проект, 2007. — 351 с. — (Философские технологии).
  • Мартин Хайдегер: Работы и размышления разных лет / Перевод с немецкого, составитель, вступительная статья, комментарий А. В. Михайлова. — М.: Гнозис, 1993. — LII,333 с. — (Феноменология. Герменевтика. Философия языка).

Зноскі

  1. Martin Heidegger // Nationalencyklopedin — 1999. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. а б Martin Heidegger // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. Хайдеггер Мартин // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  4. Deutsche Nationalbibliothek Record #118547798 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 10 снежня 2014.
  5. Deutsche Nationalbibliothek Record #118547798 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 30 снежня 2014.
  6. https://books.google.es/books?id=feWlC4ioGTYC&pg=PA29 — С. 29. Праверана 19 снежня 2017.
  7. Хайдэгер Марцін. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 16: Трыпалі — Хвіліна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 16. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0263-6 (т. 16).

Літаратура

правіць

Спасылкі

правіць