Вікіпедыя

Мэцью Хопкінс

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Хопкінс.

Мэцью Хопкінс (англ.: Matthew Hopkins; каля 1620, Грэйт-Уэнхем, Сафалк, Англія — 12 жніўня 1647, Манінгтры, Эсекс, Англія) — англійскі паляўнічы на ведзьмаў, які дзейнічаў падчас Англійскай рэвалюцыі. Сцвярджаў, што выконвае абавязкі галоўнага паляўнічага на ведзьмаў (англ.: Witchfinder General), нягледзячы на тое, што такая пасада ніколі не засноўвалася парламентам. Дзейнічаў пераважна ва ўсходніх графствах: Сафалку, Эсексе, Норфалку, а таксама, менш актыўна, у Кембрыджшыры, Нартгемптаншыры, Бэдфардшыры і Хантынгданшыры[4].

Мэцью Хопкінс
Matthew Hopkins
Род дзейнасці паляўнічы на ведзьмаў
Дата нараджэння каля 1620
Месца нараджэння
Дата смерці 12 жніўня 1647(1647-08-12) ці 10 жніўня 1647(1647-08-10)[1]
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Кар’ера Хопкінса ў якасці паляўнічага на ведзьмаў пачалася ў сакавіку 1645 года і скончылася ў 1647 годзе. У гэты перыяд Хопкінс і яго памочнікі спрыялі большай колькасці пакаранняў смерцю па абвінавачванні ў вядзьмарстве, чым за мінулыя да гэтага 100 гадоў[5], акрамя таго, на іх ляжыць адказнасць за агульнае павелічэнне колькасці такіх абвінавачванняў[6][7][8]. Падлічана, што з XV па XVIII стагоддзі ў Англіі па абвінавачванні ў вядзьмарстве было пакарана менш за 500 чалавек. Такім чынам, дзейнасць Хопкінса і яго «калегі» Джона Стэрна склала (паводле мінімальных ацэнак) прыкладна 40 % гэтага ліку. За 14 месяцаў сваёй дзейнасці Хопкінс і Стэрн адправілі на смяротнае пакаранне больш людзей, чым усе астатнія паляўнічыя на ведзьмаў за 160 гадоў пераследу вядзьмарства ў Англіі[9].

Раннія гады

правіць

Пра жыццё Мэцью Хопкінса да 1644 года вядома вельмі мала; да нашага часу не дайшло дакументаў, якія тычацца яго ў гэты перыяд або яго сям’і[10]. Нарадзіўся ён у Грэйт-Уэнхеме, графства Сафалк[11], і быў чацвёртым[12] з шасці дзяцей Джэймса Хопкінса, пурытанскага святара, вікарыя царквы Святога Джона ў Грэйт-Уэнхеме. У пэўны час сям’я Хопкінсаў валодала «землямі і пабудовамі ў Фрамлінгеме»[13]. Бацька Мэцью карыстаўся пэўнай папулярнасцю сярод вернікаў, і ў 1619 годзе адзін з іх ахвяраваў грошы на набыццё Бібліяў для трох сыноў вікарыя, Джэймса, Джона і Томаса[11]. Такім чынам, Мэцью Хопкінс не мог нарадзіцца раней за 1619 год, і памёр ён ва ўзросце не больш за 28 гадоў (а хутчэй за ўсё, яму было каля 25 гадоў)[14]. Незважаючы на тое, што Джэймс Хопкінс памёр у 1634 годзе, калі ў 1645 годзе Уільям Даўзінг, накіраваны ў 1643 годзе парламентарыстамі з Манчэстэра «для знішчэння помнікаў ідалапаклонства і забабонаў» (гэта значыць алтароў, крыжоў, распяццяў і іншых сімвалаў веры), наведаў прыход, ён адзначыў, што «пераменаў не патрабавалася». Брат Мэцью Хопкінса Джон у 1645 стаў святаром у Саўт-Фембрыджы, але годам пазней пазбавіўся пасады за грэбаванне сваёй працай[15].

У сваёй кнізе «Раскрыццё ведзьмаў» (англ.: The Discovery of witches) Хопкінс сцвярджаў, што «ніколі не пускаўся ў далёкія падарожжы… для атрымання свайго досведу»[16]. У пачатку 1640-х Хопкінс пераехаў у Манынгтры, што размяшчаецца ў графстве Эсекс — горад прыкладна ў 15 км ад Грэйт-Уэнхема, дзе рака Сторы аддзяляе ад Колчэстэра. Атрымаўшы ў спадчыну сотню марак, ён выкарыстаў іх для набыцця заезнага двара «Thorn Inn» у Містлі[17]. Абапіраючыся на тое, што Хопкінс прадстаўляў свае сведчанні ў працэсах пра вядзьмарства, яго часам лічаць юрыстам па адукацыі, аднак звестак, якія маглі б гэта пацвердзіць, захавалася мала.

Паляванне на ведзьмаў

правіць
 
Вокладка асноўнай працы Хопкінса «Раскрыццё ведзьмаў»

Пасля Ланкастарскага суда над ведзьмамі, які прайшоў у 1634 годзе, Уільяму Гарві, лекару англійскага караля Карла I, было даручана абследаваць чатырох абвінавачаных у вядзьмарстве жанчын[18], і пасля гэтага з’явілася патрабаванне прыводзіць матэрыяльнае пацверджанне падобных абвінавачванняў[19]. Праца Хопкінса і Стэрна заключалася не абавязкова ў тым, каб знайсці доказы здзейсненых абвінавачваным злачынстваў, а ў тым, каб даказаць факт яго здзелкі з д’яблам[20]. Да гэтага моманту злачынствы абвінавачванага разглядаліся нароўні з аналагічнымі дзеяннямі іншых злачынцаў[21]. Калі факт добраахвотнай здзелкі з д’яблам лічыўся даказаным, абвінавачваны станавіўся ератыком, што само па сабе было найвялікшым злачынствам[22]. Як у кантынентальным, гэтак і ў рымскім праве вядзьмарства лічылася настолькі цяжкім злачынствам, што на яго не распаўсюджваліся звычайныя юрыдычныя працэдуры. Паколькі сам д’ябал не мог «прызнацца» ў здзейсненым злачынстве, лічылася неабходным атрымаць прызнанне абвінавачанага чалавека[23].

Стэрн і Хопкінс дзейнічалі пераважна на тэрыторыі найбольшага пурытанскага і парламентарысцкага ўплыву. У асноўным гэта былі вобласці пад кантролем Усходняй Асацыяцыі — магутнай арміі прыхільнікаў Парламенту, якая з 1644 па 1647 гады базавалася ў Эсексе[24]. У Хопкінса і Стэрна былі пры сабе ахоўныя лісты[25] для бесперашкодных падарожжаў па ўсходніх графствах. Згодна з кнігай Хопкінса «Раскрыццё ведзьмаў», ён пачаў сваю кар’еру паляўнічага на ведзьмаў пасля таго, як у сакавіку 1644 года падслухаў у Манынгтры размову некалькіх жанчын, якія абмяркоўвалі свае сустрэчы з д’яблам. Фактычна, Джон Стэрн першым выступіў у якасці абвінаваўцы па справе аб вядзьмарстве, а Хопкінс быў яго памочнікам. Працэс праходзіў у 1645 годзе ў Чэлмзфордзе. З-за грамадзянскай вайны справу разглядаў не суд прысяжных, а міравы суд пад правадырствам графа Уорыка[26]. Чатыры з абвінавачаных памерлі ў турме, астатнія 19 былі асуджаны і павешаны. У той жа час, згодна з іншым запісам гэтага перыяду (акрамя Мідлсекса і статутных гарадоў), усе прысуды па справах аб вядзьмарстве выносіліся судамі прысяжных[27]. Хопкінс і Стэрн у суправаджэнні жанчын (для выпрабавання ўколамі) неўзабаве ўжо падарожнічалі па ўсёй усходняй Англіі, сцвярджаючы, што выконваюць распараджэнне Парламента. Іхныя паслугі добра аплачваліся, і мяркуецца, што гэта і быў матыў іх дзейнасці[28]. Хопкінс сцвярджаў, што «аплата ішла на забеспячэнне яго кампаніі разам з трыма канямі»[29], і што ён браў «па 20 шылінгаў з горада»[30]. Зрэшты, згодна з запісам у Стоўмаркеце, Хопкінсу было выплачана 23 фунты стэрлінгаў (што адпавядае 6 700 фунтам на 2011 год), не ўлічваючы дарожных выдаткаў[31]. Выплаты Хопкінсу і яго кампаніі былі настолькі вялікімі, што ў Іпсвічы ў 1645 годзе прыйшлося ўвесці адмысловы падатак для аплаты яго паслуг[32]. Парламенту было добра вядома аб дзейнасці Хопкінса, пра што сведчаць занепакоеныя справаздачы аб судах над ведзьмамі ў горадзе Беры-Сент-Эдмендз. Да пачатку працэсу ў Парламент была накіравана справаздача аб тым, што «магчыма, для атрымання прызнання выкарыстоўваліся недазволеныя сродкі»[33], і ў Беры выслалі спецыяльную камісію (англ.: Commission of Oyer and Terminer) для правядзення суду над ведзьмамі. Пасля суду і кары парламенцкае выданне «Moderate Intelligencer», у выпуску ад 4—11 верасня 1645 года, выказала сваю занепакоенасць справамі ў Беры.

Метады расследавання

правіць
 
Шаршаткі для пошукаў пазнакаў д’ябла

Хоць катаванні ў гэты час ужо былі забаронены ў Англіі, Хопкінс нярэдка выкарыстоўваў розныя метады запалохвання (дэпрывацыю сну, да прыкладу), каб дамагчыся ад сваіх ахвяр прызнальных паказанняў. Ён мог надрэзаць руку абвінавачанага тупым нажом — калі не пачынаўся крывацёк, абвінавачванне ў вядзьмарстве лічылася даказаным. Яшчэ адно выпрабаванне заключалася ў тым, што меркаваную ведзьму прывязвалі да крэсла і кідалі ў ваду. Калі ў абвінавачванай атрымлівалася выплыць, яе каралі смерцю як ведзьму. «Тэарэтычнае» абгрунтаванне гэтага спосабу было ў тым, што вада не прыме ведзьмаў і ведзьмакоў, якія адрынуліся ад сакраманту хрышчэння. Хопкінс атрымліваў папярэджанне аб недапушчальнасці выкарыстання гэтага выпрабавання без згоды абвінавачанага[34]. Як вынік, да канца 1645 года выпрабаванне вадой выйшла з ужытку.

Хопкінс і яго памочнікі, акрамя таго, шукалі на целе абвінавачаных «пазнаку д’ябла» — метку, якую д’ябал пакідае на целе ўсіх, хто складаў з ім дагавор, маленькую плямку, неадчувальную да болю і крывацёку пры ўколах. На самай справе такой «пазнакай» часцей за ўсё аказвалася радзімка, родная пляма альбо лішняя смочка[35]. Лічылася, што з гэтай адзнакі фамільяр (часцей за ўсё кот або сабака) будзе піць кроў ведзьмы, як немаўля п’е малако маці са смочкі. Калі на целе абвінавачанага не было бачных метак, шукалі нябачныя — спецыяльна нанятыя для гэтага жанчыны калолі ахвяру нажамі і спецыяльнымі іголкамі. Часцей за ўсё перад гэтым з цела абвінавачанага згольвалі ўсю расліннасць[36].

Процідзеянне

правіць

Хопкінс і яго памочнікі сутыкнуліся з супрацівам амаль адразу ж пасля пачатку сваёй дзейнасці[26]. Адным з найбольш актыўных яго праціўнікаў быў вялебны Джон Голь, вікарый Грэйт-Стотана. Голь наведаў у турме жанчыну з Сент-Неота, якая чакала прыбыцця Хопкінса ў сувязі з абвінавачваннем яе ў вядзьмарстве. Хопкінс, даведаўшыся пра гэта, даслаў у Сент-Неота ліст, у якім цікавіўся, ці акажуць яму «добры прыём». Голь у адказ апублікаваў «Выбраныя справы, якія тычацца ведзьмаў і вядзьмарства» (англ.: Select Cases of Conscience touching Witches and Witchcrafts, Лондан, 1646), адрасаваную палкоўніку Валянціну Уолтану з палаты абшчын[37], а таксама пачаў серыю нядзельных пропаведзяў, якія асуджалі паляванне на ведзьмаў[38]. У Норфалку суд прысяжных дапытаў Хопкінса і Стэрна пра катаванні і аплату, якая спаганяецца імі з гарадоў[39]. Суддзяў цікавіла, ці не робяць падобныя метады расследавання саміх паляўнічых вінаватымі ў вядзьмарстве і ці не выкарыстоўваў Хопкінс «забароненых спосабаў і катаванняў». Да часу, калі пачалася чарговая сесія суда (у 1647 годзе), абодва паляўнічыя на ведзьмаў пакінулі Норфалк: Хопкінс з’ехаў у Манінгтры, а Стэрн у Беры-Сент-Эдмундс[40].

Уплыў на калоніі

правіць

Хопкінс выклаў свае метады ў кнізе «Раскрыццё ведзьмаў», якая была выдадзена ў 1647 годзе. Пазней падобныя рэкамендацыі з’яўляліся і ў іншых кнігах па праве[41]. На працягу года, наступнага пасля выдання кнігі Хопкінса, у калоніях Новай Англіі пачаліся следствы і пакаранні па справах аб вядзьмарстве. Губернатар Джон Уінтрап адзначаў у сваіх цыдулках, што доказы супраць першай з пакараных, Маргарэт Джонс, былі сабраны з выкарыстаннем прыёмаў Хопкінса. Пакаранне смерцю Джонс адкрыла перыяд палявання на ведзьмаў, які доўжыўся ў Новай Англіі з 1648 па 1663 гады[42]. Па ўсёй Новай Англіі ў вядзьмарстве абвінавацілі каля 80 чалавек, з якіх было пакарана 15 жанчын і двое мужчын. Аб некаторых метадах Хопкінса зноў згадалі падчас суду над сэйлемскімі ведзьмамі[43], які праходзіў у 1692—1693 гадах пераважна ў Сейлеме, штат Масачусетс. У выніку судовага працэсу было пакарана 19 чалавек, яшчэ 150 апынуліся ў турме[44].

Смерць і спадчына

правіць

Мэцью Хопкінс памёр у сваім доме ў Манінгтры ў Эсексе 12 жніўня 1647 года, верагодна, ад хваробы на сухоты. Пахаваны праз некалькі гадзін пасля смерці на могілках царквы Святой Марыі ў Містлі-Гіт. Вакол абставін смерці Хопкінса паўстала «прыгожая легенда» (па словах гісторыка Джэймса Шарпа): нібыта ён падвергнуўся ўласнаму выпрабаванню вадой і быў пакараны па абвінавачванні ў вядзьмарстве. На самай справе прыходская метрычная кніга пацвярджае яго пахаванне ў Містлі[45].

Вобраз Хопкінса неаднаразова выкарыстоўваўся ў мастацтве:

Крыніцы

правіць
  1. ↑ Find a Grave — 1996. Праверана 29 жніўня 2019.
  2. ↑ Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
  3. ↑ Essex Record Office — 1938.
  4. ↑ Robbins 1959, p. 251.
  5. ↑ Russell 1981, p. 97–98.
  6. ↑ Thomas 1971, p. 528.
  7. ↑ Deacon 1976, p. 41.
  8. ↑ Notestein 1911, p. 164.
  9. ↑ Notestein 1911, p. 195.
  10. ↑ Cabell 2006, p. 9.
  11. ↑ а б Deacon 1976, p. 13.
  12. ↑ Gaskill 2005, p. 9.
  13. ↑ Knowles, George. «Matthew Hopkins — Witch-finder General».
  14. ↑ Cabell 2006, p. 6.
  15. ↑ Deacon 1976, p. 14.
  16. ↑ Cabell 2006, p. 15.
  17. ↑ Gaskill 2005, p. 27.
  18. ↑ Your, Archives. «Witchcraft Trials» Архівавана 25 студзеня 2012.. The National Archives.
  19. ↑ Gaskill 2005, p. 46–47.
  20. ↑ Thomas 1971, p. 543.
  21. ↑ Thomas 1971, p. 521.
  22. ↑ Thomas 1971, p. 542—543.
  23. ↑ Robbins 1959, p. 498.
  24. ↑ Deacon 1976, p. 39.
  25. ↑ Cabell 2006, p. 46.
  26. ↑ а б Thomas 1971, p. 545.
  27. ↑ Notestein 1911, p. 201.
  28. ↑ Russell 1981, p. 98.
  29. ↑ Cabell 2006, p. 36.
  30. ↑ Notestein 1911, p. 193.
  31. ↑ Notestein 1911, p. 183, 193.
  32. ↑ Thomas 1971, p. 544.
  33. ↑ Notestein 1911, p. 178.
  34. ↑ Cabell 2006, p. 22.
  35. ↑ Robbins 1959, p. 552.
  36. ↑ Robbins 1959, p. 398.
  37. ↑ Notestein 1911, p. 187.
  38. ↑ Gaskill 2005, p. 220.
  39. ↑ Robbins 1959, p. 252.
  40. ↑ Robbins 1959, p. 253.
  41. ↑ Jewett, Clarence F. The memorial history of Boston: including Suffolk County, Massachusetts. 1630—1880. Ticknor and Company, 1881. P. 133—137
  42. ↑ Fraden, Judith Bloom, Dennis Brindell Fraden. The Salem Witch Trials. Marshall Cavendish. 2008. P. 15.
  43. ↑ Upham, Caroline (1895). Salem Witchcraft in Outline. E. Putnam. P. 5.
  44. ↑ «The Death Warrant of Bridget Bishop». Virginia.edu
  45. ↑ Sharpe, James (2004), «Hopkins, Matthew (d. 1647)», Dictionary of National Biography (online ed.), Oxford University Press
  46. ↑ Witchfinder General (1968) на Internet Movies DataBase
  47. ↑ Cathedral — Hopkins (The Witchfinder General)

Літаратура

правіць
  • Boyer, Paul S.; Nissenbaum, Stephen, рэд-ры (1972). Salem-Village Witchcraft: A Documentary Record of Local Conflict in Colonial New England. Northeastern University Press. ISBN 1-55553-165-2.
  • Cabell, Craig (2006). Witchfinder General: The Biography of Matthew Hopkins. Sutton Publishing. ISBN 075094269X.
  • Deacon, Richard (1976). Matthew Hopkins: Witch Finder General. Frederick Muller. ISBN 0584101643.
  • Gaskill, Malcolm (2005). Witchfinders: A Seventeenth-Century English Tragedy. John Murray. ISBN 0719561205.
  • Geis, Gilbert; Bunn, Ivan (1997). A Trial of Witches A Seventeenth-century Witchcraft Prosecution. Routledge. ISBN 0415171091.
  • Notestein, Wallace (1911). A History of Witchcraft In England from 1558 to 1718. American Historical Association.
  • Robbins, Rossell Hope (1959). The Encyclopedia of Witchcraft and Demonology. Peter Nevill. ISBN 0517362457.
  • Russell, Jeffrey B. (1981). A History of Witchcraft. Thames & Hudson. ISBN 0500272425.
  • Seth, Robert (1969). Children Against Witches. Robert Hale Co. ISBN 0709106033.
  • Sharpe, James (2002), "The Lancaster witches in historical context", in Poole, Robert (рэд.), The Lancashire Witches: Histories and Stories, Manchester University Press, pp. 1–18, ISBN 978-0719062049
  • Thomas, Keith (1971). Religion and the Decline of Magic — Studies in Popular Beliefs in Sixteenth and Seventeenth Century England. Penguin Books. ISBN 0140137440.

Спасылкі

правіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Мэцью_Хопкінс&oldid=4952130"