Міно́гі (Petromyzontiformes) — падклас (атрад) пазваночных класа кругларотых. Выдзяляюцца 3 сямействы, 7 родаў, каля 30 відаў. Беларускія мясцовыя назвы: верацёнка, віюн, відун, вугрыца, вярцёлка, мянёга і інш.

Міногі

Мінога рачная (Lampetra fluviatilis)
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Petromyzontiformes Bonaparte, 1832


Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  159696
NCBI  7745
EOL  1903
FW  91451

Апісанне

правіць

Дарослая мінога мае вугрападобнае, гладкае шэра-карычневае без лускі цела, даўжыня да 1 м, маса да 3 кг. Шкілет храстковы. Спінных плаўнікоў 1 або 2. Шчэлепных адтулін па 7 з кожнага боку. Вочы развітыя, ёсць цемянное вока, здольнае рэагаваць на святло. Насавая адтуліна адна, размешчана пасярэдзіне верхняга боку галавы, паміж вачыма. Рот лейкападобны, на дне прысмоктвальнага дыска; на языку і дыску рагавыя зубы. На краях рота — спецыфічныя махры. Сэрца двухкамернае.

Развіццё з метамарфозам. Лічынкі — пескарыйкі. Цела лічынак светлага шэраватага колеру, пакрытае сліззю. Яны маюць маленькую галаву, трохвугольны бяззубы рот, плаўнікі і вочы слаба развітыя.

Пашырэнне

правіць

Пашыраны ва ўмераных марскіх і прэсных водах. Прахадныя міногі жывуць у моры, на нераст мігруюць у рэкі; у ручаёвых міног жыццёвы цыкл адбываецца ў прэснай вадзе. На Беларусі 3 віды: мінога рачная (Lampetra fluviatilis), мінога ручаёвая еўрапейская (Lampetra planeri) — у басейнах рэк Заходні Буг, Дзвіна, Нёман; мінога ўкраінская (Lampetra mariae, або Eudontomyzon mariae) — у басейнах рэк Дняпро і Нёман.

Асаблівасці біялогіі

правіць

Многія віды — эктапаразіты рыб. Угрызаюцца ў цела рыбы, смокчуць кроў, выядаюць мышцы і вантробы. Кормяцца таксама беспазваночнымі, лічынкі — водарасцямі, дэтрытам. У пескарыек маецца эндастыль, які выдзяляе слізь, што спрыяе ўлоўліванню часцінак ежы.

Для размнажэння мінога выбірае месцы з хуткай плынню, зацененыя прыбярэжнай расліннасцю. Дарослыя асобіны не харчуюцца, пасля адкладвання і апладатварэння жаўтавата-блакітнага колеру ікры, яны гінуць. Ікру ў колькасці да 2-2,5 тысяч ікрынак самка адкладае ў ямкі на дне, якія яна рые разам з самцом. Праз некаторы час з’яўляюцца лічынкі, якія нагадваюць паўпразрыстых чарвякоў, яны селяцца ў глеі, дзе харчуюцца дробнымі водарасцямі і дэтрытам. За першы год яны вырастаюць толькі да 3-4 см, а пад канец чацвёртага года жыцця, якое яны праводзяць практычна ўвесь час закапаўшыся ў дно ракі, могуць дасягаць 22-23 см.

На 4-м ці нават 5-м годзе жыцця зімой адбываецца перараджэнне лічынкі ў дарослую асобіну — метамарфоз. Цела ўкарочваецца, становіцца пругкім, яркага колеру, развіваюцца вочы, плаўнікі і жабры. З наступленнем цёплых дзён дарослая мінога пачынае свой шлюбны перыяд, які цягнецца да 2 тыдняў, каб потым, даўшы жыццё новаму пакаленню, загінуць.

Промысел

правіць

Мінога — другарадны аб’ект промыслу. Некаторыя марскія віды міног выкарыстоўваюцца ў харчаванні чалавека, іх лічынкі — папулярная прынада для драпежных рыбін.

Літаратура

правіць
  • Белы А. Міногі // Праект «Наша ежа»
  • Жыццё ў глеі // Гоман Барысаўшчыны, № 4(97), 2007