Міхаіл Васільевіч Ісакоўскі

(Пасля перасылкі з М. Ісакоўскі)

Міхаіл Васільевіч Ісакоўскі (руск.: Михаил Васильевич Исаковский; 19001973) — рускі савецкі паэт, паэт-песеннік, прозаіч, перакладчык. Герой Сацыялістычнай Працы (1970). Лаўрэат дзвюх Сталінскіх прэмій першай ступені (1943, 1949).

Міхаіл Васільевіч Ісакоўскі
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння 7 (19) студзеня 1900[1]
Месца нараджэння
Дата смерці 20 ліпеня 1973(1973-07-20)[3][4] (73 гады)
Месца смерці
Пахаванне
Грамадзянства
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці
паэт, пісьменнік, перакладчык, рэдактар
Гады творчасці з 1918
Кірунак сацыялістычны рэалізм
Жанр проза, верш, песня
Мова твораў руская
Грамадская дзейнасць
Партыя
Член у
Прэміі
Сталінская прэмія — 1943 Сталінская прэмія — 1949
Узнагароды
Герой Сацыялістычнай Працы  — 1970
Ордэн Леніна Ордэн Леніна Ордэн Леніна Ордэн Леніна
Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга Ордэн «Знак Пашаны»
Медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна»
Медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна»
Медаль «За доблесную працу ў Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945 гг.»
Медаль «За доблесную працу ў Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945 гг.»
Медаль «У памяць 800-годдзя Масквы»
Медаль «У памяць 800-годдзя Масквы»
Лагатып Вікікрыніц Творы ў Вікікрыніцах
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Лагатып Вікіцытатніка Цытаты ў Вікіцытатніку

Біяграфія

правіць

Міхаіл Васільевіч Ісакоўскі нарадзіўся 7 (19) студзеня 1900 года ў вёсцы Глотаўка Ельнінскага павета Смаленскай губерні (цяпер Угранскі раён Смаленскай вобласці) у беднай сялянскай сям’і.

 
Першы апублікаваны верш Ісакоўскага

Верагодня паходзіў з беларускай сям'і, бо ў яго вершах сустракаецца згадкі пра беларускую мову ў бацькоў:

  Никто мне в детстве не дарил игрушек,
Ни разу я на елке не бывал.
В лесу я слушал, но не птиц, а птушек,
Как мой отец пернатых называл.
 

Сам вывучыў грамату, навучыўся чытаць і пісаць. З восені 1911 года ён змог хадзіць у школу і скончыў яе вясною 1913 года, атрымаўшы «5» па ўсіх прадметах. У 1915 працягнуў сваё навучанне ў гімназіі. Гімназію прыйшлося пакінуць, бо сям’я цярпела вялікую нястачу. Адзін з вучнёўскіх вершаў — «Просьба салдата» — быў апублікаваны яшчэ ў 1914 годзе ў агульнарасійскай газеце «Новь». Член РКП(б) з 1918 года. У 1921—1931 гадах працаваў у смаленскіх газетах. У 1931 годзе пераехаў у Маскву.

Многія вершы Ісакоўскага пакладзены на музыку. Найбольш вядомыя «Кацюша» і «Ворагі спалілі родную хату» (музыка М. І. Блантэра), «У лесе прыфрантавым», «Ляцяць пералётныя птушкі», «Самотны гармонік», «Пад зоркамі балканскімі» і іншыя. У фільме «Кубанскія казакі» на музыку І. В. Дунаеўскага прагучалі яго песні «Якім ты быў, такім ты і застаўся» і «Ой, цвіце каліна».

У 1926 годзе М. В. Ісакоўскі, быўшы рэдактарам газеты, дапамагаў свайму маладому таленавітаму земляку А. Т. Твардоўскаму.

У 1927 годзе выйшаў першы зборнік вершаў паэта «Провада ў саломе», якія спадабаліся Максіму Горкаму. У выніку супрацоўніцтва з В. Р. Захаравым песні на словы Ісакоўскага з’яўляюцца ў рэпертуары хору імя Пятніцкага. Найбольш вядомыя з іх: «Уздоўж вёскі», «Праводзіны», «І хто яго ведае». Паводле слоў Аляксандры Пермяковай, сучаснага кіраўніка хору імя Пятніцкага, гэтыя песні зрабілі хор знакамітым. Паэма «Казка пра праўду», напісаная ў 1945—1946, надрукавана толькі ў 1987 годзе.

Яшчэ ў трыццатых гадах усюды загучалі яго дзіўныя песні, у якіх так да месца і ўтульна адчуў сябе наш час, з усімі яго навінамі і прадчуваннямі заўтрашняга дня… А самая знакамітая, «Кацюша», ваявала на фронце, ёю назвалі нашыя байцы самую грозную зброю — рэактыўныя гвардзейскія мінамёты. І нарэшце, яго вяршыня, дзе ўжо поўная воля аддадзена болю, па сваім трагізме, рэдка дасяжным нават наймацнейшымі паэтамі,— гэта «Ворагі спалілі родную хату»[5].

Дзмітрый Кавалёў

Акрамя шматлікіх паэтычных зборнікаў выдаў кнігу «Пра паэтычнае майстэрства». Аддаў шмат часу перакладу і апрацоўцы старадаўніх песень і казак, вядомы перакладамі з украінскай, беларускай і іншых моў. Перакалаў у прыватнасці сербскія народныя песні, творы Тараса Шаўчэнкі, Янкі Купалы, сярод якіх «А хто там ідзе?», «Адвечная песня», «Нікому», «Над ракою Арэсай», «Хлопчык і лётчык» (апошні верш любіў Юрый Гагарын), «Сымон-музыка» Якуба Коласа, «Сцяг брыгады» Аркадзя Куляшова (з перакладу Ісакоўскага чарнагорскі паэт Родаван Зогавіч пераклаў паэму Куляшова на сербскахарвацкую мову, і яна стала папулярнай сярод югаслаўскіх партызан), «Бывайце здаровы» Адама Русака. Доўгі час песня «Бывайце здаровы» лічылася ці то народнай з перакладам на рускую мову Ісакоўскага, ці то ўласна створанай на яго верш. Русаку давялося даказваць сваё аўтарства з дапамогай Саюза пісьменнікаў Беларусі, і ў 1940 годзе Ісакоўскі даслаў яму ліст з прабачэннямі, абяцаннямі болей не падпісвацца пад тэкстам песні сваім імем і заўпэўніваннямі, што не ведаў пра аўтара[6].

Аўтабіяграфічная кніга «На Ельнінскай зямлі» (1969).

Міхаіл Васільевіч займаўся палітычнай дзейнасцю, быў дэпутатам Вярхоўнага савета РСФСР чатырох скліканняў.

Жыў у 1930­-я ў Нашчокінскім завулку1933 — вул. Фурманава), 3; затым на вул. Горкага, 19; з 1970 — на В. Броннай вул., 2/6[крыніца?]. Падчас эвакуацыі з 1941 года па 1943 год жыў у горадзе Чыстапалі Татарскай АССР на вуліцы Льва Талстога, д. 138, кв. 5.

Міхаіл Ісакоўскі памёр 20 ліпеня 1973 года. Пахаваны на Новадзявочых могілках (участак № 7)[7].

Узнагароды і прэміі

правіць

Памяць

правіць
 
Мемарыяльная дошка на Смаленскім Доме кнігі.
 
Анатацыйная дошка на вуліцы Ісакоўскага ў Смаленску.
 
Мемарыяльная дошка на будынку раённай газеты «Знамя» ў Ельні, першым рэдактарам якой быў Ісакоўскі
  • У 1979 годзе яго імем названа вуліца ў маскоўскім раёне Строгіна. Імя Ісакоўскага носіць Інстытут мастацтваў і вуліца ў Смаленску. Таксама ў гонар паэта названы завулак у Данецку (Украіна).
  • У 2000 годзе ў Іркуцку было шырока адзначана стагоддзе з дня нараджэння паэта М. В. Ісакоўскага: праведзены памятныя вечары і выдадзены зборнік вершаў «Самотны блукае гармонік… Вершы, якія сталі песнямі» (Одинокая бродит гармонь… Стихи, ставшие песнями), ідэя святкавання стогадовага юбілею, выпуск і складанне паэтычнага зборніка, належыць іркуцкаму паэту Генадзю Гайду[8].

Сачыненні

правіць
  • Собрание сочинений в пяти томах. М., Художественная литература, 1981—1982
  • Собрание сочинений в 4-х томах. М., Художественная литература, 1968—1969
  • По ступеням времени. Смоленск, 1921
  • Взлеты. Смоленск, 1921
  • «Провода в соломе». М.-Л., ГИЗ, 1927;
  • «Провинция». Смоленск, 1930;
  • «Мастера земли». М., ОГИЗ-ГИХЛ, 1931;
  • «Избранники земли» (1931);
  • Война с тараканами. Смоленск, 1932
  • Избранные стихи. Л.-М., ОГИЗ-ГИХЛ, 1931
  • Избранные стихи. — М., ГИХЛ, 1933;
  • Вдоль да по дороге… — Смоленск, 1934
  • Стихи. — Смоленск, 1935
  • Избранные стихи. — М., Гослитиздат, 1936
  • Избранные стихи и песни. — М., Гослитиздат, 1940
  • Здравствуй, Смоленск! — Смоленск, 1944
  • Стихи и песни. М., 1944
  • Песни о Родине. М., 1945
  • Избранные стихотворения. — М.: Советский писатель, 1947;
  • Избранные стихи и песни. — М., Московский рабочий, 1947
  • Избранные стихотворения. — М., Гослитиздат, 1947
  • Стихи и песни. Курск, 1947
  • Стихи, песни, поэмы. — Смоленск, 1947
  • Избранные песни и переводы. Смоленск, 1948
  • Стихи и песни. М., 1948
  • «Стихи и песни». М., 1949 ;
  • Избранное. М., Гослитиздат, 1950
  • «На родных просторах». Сборник песен. — М.: Молодая гвардия, 1951;
  • Сочинения в 2-х томах. М., Гослитиздат, 1951
  • «О поэтическом мастерстве». Сборник статей и писем. — М.: Советский писатель (1952, 1953, 1960, 1962);
  • Стихи и песни. М., 1952
  • Стихи и песни. М., 1953
  • Избранные стихи. М., Советский писатель, 1955
  • Сочинения. Т. 1-2. М., Гослитиздат, 1956;
  • Стихи и песни. М., 1957
  • Летят перелетные птицы. М., Детгиз, 1958
  • Песня молодости. М., 1958
  • Сочинения. Т. 1-2. М., 1959;
  • Сочинения. Т. 1-2. М., 1961;
  • «Ты по стране идешь…». М., Советский писатель, 1964;
  • «Стихотворения». М.-Л., Советский писатель, 1965 — БПБС;
  • Стихи и песни. М., 1966
  • О поэтах, о стихах, о песнях. М., 1968
  • На Ельнинской земле. М., Детская литература, 1971
  • Под небом России. М., 1971
  • «О поэтах, о стихах, о песнях» (1968, 2-е изд. — 1972);
  • «На Ельнинской земле». Автобиографические страницы (1973);
  • Из переписки двух поэтов. А. Т. Твардовский — М. В. Исаковский // «Дружба народов», 1976, № 7-9;
  • «Два года в Чистополе». Письма // «Вопросы литературы», 1982, № 5;
  • «Сказка о правде» // «Знамя», 1987, № 10;
  • ЦСДФ (РЦСДФ) (1980). "«Встреча с Михаилом Исаковским». Документальный фильм". 20 minutes in. {{cite episode}}: Адсутнічае або пусты |series= (даведка)

Зноскі

  1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
  2. The Fine Art Archive — 2003. Праверана 7 красавіка 2021.
  3. Mihail Vasiljevič Isakovski // Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  4. ИСАКОВСКИЙ Михаил Васильевич // Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги / под ред. Н. Н. Скатов — 2005. — С. 108–111. — ISBN 5-94848-262-6
  5. Дзмітрый Кавалёў Жыццё — песня
  6. Як аўтар «Кацюшы» псаваў нервы беларускім пісьменнікам
  7. Магіла М. В. Ісакоўскага на Новадзявочых могілках Архівавана 17 сакавіка 2016.
  8. Новыя кнігі, новыя сустрэчы, Валянціна СЯМЁНАВА, загадчыца бюро прапаганды Іркуцкай арганізацыі Саюза пісьменнікаў Расіі

Літаратура

правіць
  • Осетров Е. И. Человек-песня. — М., 1979.
  • Лексикон русской литературы XX века = Lexikon der russischen Literatur ab 1917 / В. Казак ; [пер. с нем.]. — М. : РИК «Культура», 1996. — XVIII, 491, [1] с. — 5000 экз. — ISBN 5-8334-0019-8.
  • Исаковский Михаил. На Ельнинской земле: Автобиографические страницы. — Москва: Советский писатель, 1975. — 576 с.

Спасылкі

правіць