Фелікс Адам Ян Улодак (польск.: Feliks Adam Jan Włodek, руск.: Феликс Адам Ян Влодек; 9 чэрвеня 1838 — ?), — адзін з удзельнікаў паўстання 1863—1864 гадоў, узначальваў Пружанскі паўстанцкі атрад. Дзейнічаў пад псеўданімамі Самух, Шчасны і Здзяхоўскі.

Фелікс Улодак
Праўдзіц[d]
Праўдзіц[d]
Нараджэнне 9 чэрвеня 1838(1838-06-09)
Смерць невядома
Род Улодакі[d]
Бацька Фелікс Улодак[d]
Маці Габрыела з Біспінгаў[d]

Біяграфія

правіць

Паходзіў са шляхецкага роду Улодакаў герба «Праўдзіч». Бацька, таксама Фелікс, меў ва ўласнасці маёнткі Кабакі ў Пружанскім і Матыкалы ў Брэсцкім паветах. Фелікс Адам Ян нарадзіўся меркавана ў Кабаках[1].

Сябраваў з мастаком Міхаілам Кулешам, які ў 1845 годзе, падчас паездкі па Берасцейшчыне, гасцяваў у маёнтку Улодака[2]

Падтрымаў паўстанне 1863—1864 гадоў. 20 красавіка 1863 года сфарміраваў паўстанцкі атрад, які налічваў каля 300 чалавек. Намагаючыся аб’яднацца з сіламі Густава Стравінскага, накіраваўся ў ваколіцы Бярозы-Картузскай. Па дарозе быў акружаны расійскімі войскамі ля в. Смалярка, дзе 13 мая прыняў з імі бой[3]. Пасля аб’яднання кіраўніцтва агульным атрадам прыняў Аляксандр Лянкевіч.

21 мая (3 чэрвеня1863 года атрад прыняў удзел у бітве пад Мілавідамі. 24 мая (4 чэрвеня1863 года адбылася жорсткая сутычка ля вёскі Ласасін. Атрад Улодка пацярпеў цяжкія страты: 40 чалавек забітымі[4].

Неўзабаве Улодак аддзяліўся ад Лянкевіча і 30 мая (13 чэрвеня1863 года, аб’яднаўшыся з паўстанцамі Яна Эдварда Ваньковіча, сышоўся ў бітве з салдатамі і казакамі каля в. Пескі Слонімскага павета. Пасля гэтага атрад адышоў у Пінскі павет[5].

Пасля яго кіраўніком пружанскага атрада стаў Ільдэфонс Хадакоўскі герба «Далэнга» (1815—1880), а сам Фелікс неўзабаве з’ехаў у Царства Польскае Расійскай імперыі. У 1864 годзе як палітычны злачынец пазбаўлены правоў стану, маёмасць канфіскаваная[6].

Сям’я

правіць
  • Бацька Фелікс Улодак (21 кастрычніка 1802 — ?), харунжы пружанскі. У сярэдзіне XIX стагоддзя збудаваў у Кабаках палац (не захаваўся), у якім пасля ў пачатку XX стагоддзя працаваў дзед расійскага спевака Андрэя Макарэвіча. А да скасавання прыгоннага права Макарэвічы былі прыгоннымі Улодкаў[7].
  • Маці Габрыэла Біспінг фон Гален (?—1887[8])
  • Сярэдні брат Каміль Улодак (1839—?) — быў арыштаваны 23 чэрвеня 1863 за дапамогу паўстанцам. Пазней вядома, што ў 1890 валодаў маёнткам Кабакі і фальваркам Камяніца (1399 дзесяцінаў). яго дачка Соф’я выйшла замуж за Вітольда Свянціцкага (унучатага пляменніка Адама Міцкевіча), якому перайшлі ва ўласнасць Кабакі[1].
  • Малодшы брат Уладзіслаў (1842—?)
  • Сястра Леанціна (1844—1915). У 1869 выйшла замуж за графа Францішка Ксаверыя Пуслоўскага (1843—1908)[9]

Зноскі

  1. а б Александр Ильин. Влодки и Окинчицы — повстанцы с Берёзовщины // Гістарычная брама. — 2008. — № 1 (23).(недаступная спасылка)
  2. С.Я. Сяльверстава. Культурнае жыццё Брэста-Літоўскага ў першай палове XIX ст.(недаступная спасылка). Мястэчкі Беларусі. Андрэй Гяцэвіч (17 кастрычніка 2011). Архівавана з першакрыніцы 20 жніўня 2016. Праверана 25 красавіка 2017.
  3. Эдвард Зайкоўскі.. За зямлю i за волю. Культурна-асветніцкі клуб «Спадчына». Праверана 17 кастрычніка 2011.
  4. Уладзімір Крукоўскі. Двойчы расстраляныя. Адноўлены помнік паўстанцам Шчаснага // «Наша Ніва». — 2000. — № 42.
  5. Павел Дайлід. Наш край у паўстанні 1863—1864 гадоў (pdf). «Дзедзіч» (люты 2010). Праверана 17 кастрычніка 2011.(недаступная спасылка)
  6. Влодек Феликс-Адам-Иван (руск.). Rosgenea. Праверана 17 кастрычніка 2011.
  7. Александр Левчук. Белорусские корни Макаревича (руск.). Грамадства. Беларускі партызан (13 сакавіка 2010). Праверана 17 кастрычніка 2011.
  8. Gabriela Bisping von Gallen (польск.). Genealogia dynastyczna. Праверана 17 кастрычніка 2011.
  9. Franciszek Ksawery Pusłowski (польск.). Genealogia dynastyczna. Праверана 17 кастрычніка 2011.

Літаратура

правіць