Франклін Пірс
Франклін Пірс (англ.: Franklin Pierce; 23 лістапада 1804 — 8 кастрычніка 1869) — 14-ы прэзідэнт ЗША ў 1853—1857 гадах. Пірс быў дэмакратам з Поўдня, які бачыў у абаліцыянісцкім руху фундаментальную пагрозу адзінству нацыі. Яго палярызацыйныя дзеянні ў прыняцці і падпісанні Акту Канзас-Небраска і прымяненні Закона аб збеглых рабах не змагло спыніць сепаратысцкі канфлікт, што стала адным з этапаў у аддзяленні Поўдня. Блізкі сябар пісьменніка Натаніэля Готарна.
| Франклін Пірс | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| англ.: Franklin Pierce | |||||||
 | |||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Закары Тэйлар | ||||||
| Пераемнік | Джэймс Бюкенен | ||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Мілард Філмар | ||||||
| Пераемнік | Джэймс Бюкенен | ||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Joseph Hammons[d] | ||||||
| Пераемнік | Jared W. Williams[d] | ||||||
|
|||||||
| Папярэднік | John Page[d] | ||||||
|
|||||||
|
|||||||
| Пераемнік | Leonard Wilcox[d] | ||||||
| Нараджэнне |
23 лістапада 1804[1][2][…]
|
||||||
| Смерць |
8 кастрычніка 1869[1][2][…] (64 гады)
|
||||||
| Месца пахавання | |||||||
| Бацька | Benjamin Pierce[d] | ||||||
| Маці | Anna Kendrick Pierce[d] | ||||||
| Жонка | Джэйн Пірс[4] | ||||||
| Дзеці | Бенджамін Пірс[d], Франклін Пірс[d][5] і Фрэнк Роберт Пірс[d][5] | ||||||
| Веравызнанне | Епіскапальная царква | ||||||
| Партыя | |||||||
| Адукацыя | |||||||
| Дзейнасць | палітык, адвакат, дзяржаўны дзеяч | ||||||
| Аўтограф |
 |
||||||
| Званне | генерал | ||||||
| Бітвы | |||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
Біяграфія правіць
Пірс нарадзіўся 23 лістапада 1804 года ў Хілсбара, штат Нью-Гэмпшыр, у сям’і генерала Бенджаміна Пірса, удзельніка вайны за незалежнасць ЗША і губернатара Нью-Гэмпшыра, і Ганны Кендрык Пірс. У 1820—1824 гадах ён атрымаў юрыдычную адукацыю ў Боўдзінскім каледжы, штат Мэн, а ў 1827 годзе стаў ліцэнзаваным адвакатам. У 1829 годзе Пірс быў абраны ў Палату Прадстаўнікоў Нью-Гэмпшыра, а ў 1833—1842 гадах служыў у федэральным парламенце спачатку ў якасці кангрэсмена, а пасля 1837 года — сенатара.
Яго прыватная юрыдычная практыка ў сваім родным штаце мела поспех; ён быў прызначаны мясцовым пракурорам штата ў 1845 годзе. Пірс прыняў удзел у амерыкана-мексіканскай вайне ў якасці брыгаднага генерала. Ён атрымаў вядомасць за арганізацыю экспедыцыі па падмацаванню асноўных амерыканскіх сіл генерала Уінфілда Скота, але не здолеў прыняць актыўны удзел у наступных бітвах вайны, будучы цяжка паранены пры падзенні з каня. У снежні 1847 года, пасля завяршэння актыўных баявых дзеянняў, ён вярнуўся ў Нью-Гэмпшыр і звольніўся са службы.
У 1852 годзе, як кампрамісны кандыдат, які б змог аб’яднаць паўночныя і паўднёвыя інтарэсы, Пірс быў вылучаны ў якасці кандыдата партыі на пасаду прэзідэнта на 49-м выбарчым бюлетэні на Нацыянальным з’ездзе Дэмакратычнай партыі. У тым жа годзе на прэзідэнцкіх выбарах Пірс і яго напарнік Уільям Кінг лёгка перамаглі кандыдатаў Партыі вігаў Уінфілда Скота, начальніка Пірса падчас вайны, і Уільяма А. Грэма.
Нягледзячы на сваю папулярнасць і вялікае грамадскае жыццё, асабістае жыццё Пірса было няўдалым. Разам са сваёй жонкай Джэйн Пірс пакутаваў ад хвароб і дэпрэсіі на працягу большай часткі свайго жыцця, усе іх дзеці памерлі маладымі, а іх апошні сын быў забіты цягніком у той час як сям’я падарожнічала незадоўга да інаўгурацыі Пірса. На пасадзе прэзідэнта Пірс імкнуўся захаваць адзінства Дэмакратычнай партыі паміж рознымі фракцыямі паўночных і паўднёвых штатаў і раўнамерна размяркоўваць палітычныя і дыпламатычныя пасады сярод іх. Гэты высілак у значнай ступені не ўдаўся, наладзіў шэраг уплывовых прадстаўнікоў партыі супраць яго і справакаваў некалькі скандалаў з амерыканскімі пасланнікамі ў Еўропе. Пірс падтрымліваў экспансіянісцкі рух «Маладая Амерыка», ён падпісаў куплю Гадсдэна — дагавор на набыццё зямлі ў Мексікі, і няўдала спрабаваў набыць Кубу ў Іспаніі. Падчас сутыкнення ў Канзасе прыхільнікаў рабаўладання і абаліцыяністаў і з’яўлення ў тэрыторыі двух супернічаючых урадаў, якія прадставілі два розных варыянта канстытуцыі будучага штата, прэзідэнт паспрабаваў дамагчыся прыняцця Канзаса ў ЗША на правах рабаўладальніцкага штата, але гэта намаганне таксама не скончылася поспехам. Пірс падпісаў гандлёвыя дагаворы з Англіяй і Японіяй, у той час як кабінет рэфармаваў свае аддзелы і павышаў справаздачнасць, але гэтыя поспехі былі азмрочаны палітычнай барацьбой.
Яго папулярнасць у паўночных штатах рэзка знізілася пасля таго, як ён падтрымаў закон Канзаса-Небраскі, які ануляваў Місурыйскі кампраміс, у той час як шмат белых на Поўдні працягвалі яго падтрымліваць. Праходжанне акта прывяло да гвалтоўных канфліктаў з пашырэннем рабства на амерыканскім Захадзе. Адміністрацыя Пірса падверглася рэзкай крытыцы з-за выдання Остэндскага маніфеста (унутранага камюніке амерыканскіх дыпламатаў у Еўропе), які заклікаў да анексіі Кубы, гэты дакумент шырока крытыкаваўся. Хоць Пірс, як і чакалася, быў вылучаны дэмакратамі ў 1856 годзе на прэзідэнцкія выбары, ён не атрымаў падтрымку ў партыі і яго стаўка не ўдалася. Яго рэпутацыя на Поўначы дадаткова пацярпела падчас грамадзянскай вайны, калі ён стаў крытыкам прэзідэнта Аўраама Лінкальна і ваенных высілкаў Поўначы. Пірс, які моцна выпіваў большую частку свайго жыцця, памёр ад цяжкага цырозу печані ў 1869 годзе.
Амерыканскія гісторыкі і палітычныя каментатары традыцыйна адносяць прэзідэнцтва Пірса сярод найгоршых у амерыканскай гісторыі.
Зноскі
- ↑ а б Franklin Pierce // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б Lundy D. R. Franklin Pierce // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 30 снежня 2014.
- ↑ (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
- ↑ а б Lundy D. R. The Peerage
Літаратура правіць
- Holt, M. F. (2010). Franklin Pierce (A. M. Schlesinger Jr. & S. Wilentz, Eds.). Times Books.