Вікіпедыя

Фрэнсіс Ален

Фрэнсіс Элізабэт Ален (англ.: Frances Elizabeth Allen; 4 жніўня 1932 — 4 жніўня 2020) — амерыканская навукоўца ў галіне інфарматыкі, піянерка ў галіне аптымізацыі кампілятараў.[8][9] У 1989 годзе Ален стала першай жанчынай-стыпендыяткай IBM, а ў 2006 годзе стала першай жанчынай, якая атрымала прэмію Цьюрынга.[10] Яна вядомая сваімі працамі ў галіне аптымізацыі кампілятараў, а таксама аптымізацыі і паралелізацыі праграм. Ален працавала ў IBM з 1957 па 2002 год, пазней была ганаровай стыпендыяткай.

Фрэнсіс Ален
англ.: Frances Elizabeth Allen
Дата нараджэння 4 жніўня 1932(1932-08-04)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 4 жніўня 2020(2020-08-04)[3][4][…] (88 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Муж Jacob T. Schwartz[d]
Род дзейнасці спецыяліст у галіне інфарматыкі, выкладчыца ўніверсітэта, інжынерка
Навуковая сфера інфарматыка[1] і computational science[d]
Месца працы
Альма-матар
Член у
Узнагароды
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

правіць

Ален вырасла на ферме ў Перу, штат Нью-Ёрк, была старэйшай з шасці дзяцей. Яе бацька быў фермерам, а маці — настаўніцай пачатковых класаў. Ален атрымала пачатковую адукацыю ў аднапакаёвай школе недалёка ад яе дома, пазней вучылася ў мясцовай сярэдняй школе.

Скончыла педагагічны каледж штата Нью-Ёрк (цяпер — частка Універсітэта ў Олбані) са ступенню бакалаўра матэматыкі ў 1954 годзе і пачала выкладаць у школе ў Перу, штат Нью-Ёрк. Праз два гады паступіла ў Мічыганскі ўніверсітэт і ў 1957 годзе атрымала ступень магістра матэматыкі.

Маючы вялікія даўгі за студэнцкія пазыкі, у 1957 годзе Ален у якасці праграмісткі далучылася да даследчага аддзела IBM (англ.: IBM Research) у Покіпсі, штат Нью-Ёрк, дзе яна вучыла новых супрацоўнікаў асновам Fortran. Яна планавала вярнуцца да выкладання, як толькі яе студэнцкія пазыкі будуць выплачаны, але ў выніку засталася ў IBM. У 1959 годзе Ален была прызначана ў праект Harvest для Агенцтва нацыянальнай бяспекі і працавала над мовай праграмавання пад назвай Alpha. Яна кіравала камандай для аптымізацыі кампілятараў у праектах Harvest і Stretch.

У 1962 годзе Ален была пераведзена ў Даследчы цэнтр Томаса Дж. Уотсана, дзе яна ўдзельнічала ў праекце ACS-1, а пазней, у 1970-х, у распрацоўцы PL/I. У гэтыя гады яна працавала з калегам Джонам Кокам над напісаннем серыі прац па аптымізацыі кампілятараў, дапамагаючы палепшыць эфектыўнасць машыннага кода, перакладзенага з моў праграмавання высокага ўзроўню.[11]

З 1970 па 1971 год яна правяла творчы адпачынак у Нью-Ёркскім універсітэце і на працягу некалькіх гадоў працавала ад’юнкт-прафесарам. Яшчэ адзін водпуск прывёў яе ў Стэнфардскі ўніверсітэт у 1977 годзе.[12]

З 1980 па 1995 год Ален кіравала працай IBM у галіне паралельных вылічэнняў і дапамагала распрацоўваць праграмнае забеспячэнне для праекта IBM Blue Gene. Ален стала першай жанчынай-стыпендыяткай IBM у 1989 годзе. Яна сышла з IBM у 2002 годзе, але засталася звязанай з карпарацыяй у якасці ганаровага стыпендыята. У 2007 годзе IBM заснавала стыпендыю ў яе гонар.[13] Пасля выхаду на пенсію Ален працягвала актыўна ўдзельнічаць у праграмах, якія заахвочваюць жанчын і дзяўчат да кар’еры ў галіне навукі і вылічальнай тэхнікі.

Узнагароды

правіць

Ален была членам Інстытута інжынераў па электратэхніцы і электроніцы (англ.: Institute of Electrical and Electronics Engineers, IEEE) і Асацыяцыі вылічальнай тэхнікі (англ.: Association for Computing Machinery, ACM). У 2000 годзе яна стала стыпендыяткай Музея гісторыі камп’ютараў «за ўклад у аптымізацыю праграм і кампіляцыю для паралельных камп’ютараў».[14] Яна была абраная ў Нацыянальную інжынерную акадэмію ў 1987 годзе[15], у Амерыканскае філасофскае таварыства ў 2001 годзе[16] і ў Нацыянальную акадэмію навук у 2010 годзе.[17] У 1994 годзе яна была прызначана членам Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук.[18]

Яна атрымала прэмію Чарльза Бэбіджа ў 1997 годзе і ўзнагароду Computer Pioneer ў 2004 годзе.[19] У 1997 годзе Ален была уведзена ў Залу славы Віці (англ.: Witi Hall of Fame).[20] У 2002 годзе яна атрымала прэмію Аўгусты Ады Лаўлейс ад Асацыяцыі жанчын у інфарматыцы. У 2004 годзе Ален стала лаўрэатам прэміі ABIE за тэхнічнае лідэрства ад Інстытута Аніты Борг.[21][22]

Ален была адзначана за сваю працу ў галіне высокапрадукцыйных вылічэнняў прэміяй Цьюрынга ў 2006 годзе.[23] Яна стала першай жанчынай-лаўрэатам за саракагадовую гісторыю прэміі, якая лічыцца эквівалентам Нобелеўскай прэміі па вылічальнай тэхніцы і прысуджаецца Асацыяцыяй вылічальнай тэхнікі. У інтэрв’ю пасля ўзнагароджання яна выказала спадзяванне, што гэта створыць больш магчымасцяў для жанчын у навуцы, вылічальнай тэхніцы і інжынернай справе.[24]

Абгрунтаванне прысуджэння прэміі ўтрымлівае наступныя радкі:

Праца Фрэн Ален аказала велізарны ўплыў на тэорыю і практыку кампілятараў. Як самастойна, так і ў сумеснай працы з Джонам Кокам, яна прапанавала вялікую колькасць абстракцый, алгарытмаў і рэалізацый, якія заклалі аснову для тэхналогіі аўтаматычнай аптымізацыі праграм.

У 2009 годзе яна атрымала ступень ганаровага доктара навук Універсітэта Мак-Гіла за «піянерскі ўклад у тэорыю і практыку аптымізацыі метадаў кампіляцыі, якія заклалі аснову для сучасных аптымізуючых кампілятараў і аўтаматычнага паралельнага выканання».

Зноскі

  1. ↑ а б в г д е ё https://ethw.org/Oral-History:Frances_%22Fran%22_Allen Праверана 5 жніўня 2020.
  2. ↑ а б Metz C. Frances Allen, Who Helped Hardware Understand Software, Dies at 88 — The New York Times, 2020. Праверана 9 жніўня 2020.
  3. ↑ Remembering Frances E. Allen — IBM Research, 2020. Праверана 6 жніўня 2020.
  4. ↑ Frances Allen, first woman to win Turing Award for contributions to computing, dies at 88 // The Washington Post / M. Murray — Washington: Fred Ryan, 2020. — ISSN 0190-8286; 2641-9599
  5. ↑ http://maralboran.eu/coeducacion/2018/01/29/frances-e-allen/
  6. ↑ Find a Grave — 1996. Праверана 14 лістапада 2024.
  7. ↑ https://awards.acm.org/fellows/award-recipients Праверана 23 чэрвеня 2024.
  8. ↑ Frances E. Allen. ACM Digital Library. Праверана 11 сакавіка 2024.
  9. ↑ Abbate, Janet. Oral-History:Frances "Fran" Allen. Archived at the Engineering and Technology History Wiki (2 жніўня 2001). Праверана April 16, 2018.
  10. ↑ Steele Jr., Guy (2011). "An interview with Frances E. Allen". Communications of the ACM. 54: 39–45. doi:10.1145/1866739.1866752. S2CID 11847872.
  11. ↑ Metz. Frances Allen, Who Helped Hardware Understand Software, Dies at 88. The New York Times (8 жніўня 2020). Праверана December 30, 2020.
  12. ↑ Frances Allen interview transcript. 03.ibm.com (5 красавіка 2003). Праверана August 18, 2017.
  13. ↑ IBM Creates Ph.D. Fellowship Award in Honor of First Female Turing Award Winner Fran Allen (англ.). 03.ibm.com (19 кастрычніка 2007). Праверана November 2, 2016.
  14. ↑ Frances Allen. Computer History Museum. Праверана April 16, 2018.
  15. ↑ Frances E. Allen at the National Academy of Engineering. Retrieved April 16, 2018.
  16. ↑ According to the APS member history.
  17. ↑ Frances Allen. nasonline.org. National Academy of Sciences. Праверана August 18, 2017.
  18. ↑ Book of Members, 1780–2010: Chapter A. American Academy of Arts and Sciences. Праверана April 15, 2011.
  19. ↑ 2004 Computer Pioneer Award, IEEE Computer Society. Retrieved April 16, 2018.
  20. ↑ WITI Login and Signup(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы February 23, 2007. Праверана February 6, 2007.
  21. ↑ Frances Allen – Anita Borg Institute(недаступная спасылка). Anitaborg.org (1 кастрычніка 2004). Архівавана з першакрыніцы August 8, 2017. Праверана August 18, 2017.
  22. ↑ ABIE Awards – Anita Borg Institute(недаступная спасылка). Anitaborg.org. Архівавана з першакрыніцы August 7, 2017. Праверана August 18, 2017.
  23. ↑ Steele. Frances Allen. amturing.acm.org. Праверана 6 May 2021.
  24. ↑ Thomas, Jeffrey. Turing Award Winner Sees New Day for Women Scientists, Engineers(недаступная спасылка). Bureau of International Information Programs, U.S. Department of State (16 сакавіка 2007). Архівавана з першакрыніцы January 15, 2008. Праверана November 5, 2007.

Спасылкі

правіць
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Фрэнсіс_Ален&oldid=4734585"