Царква Святой Тройцы (Сірэт)
Царква Святой Тройцы (рум.: Biserica Sfânta Treime din Siret) — праваслаўны храм у горадзе Сірэт, Румынія. Лічыцца адной з найстарэйшых каменных цэркваў у Малдове.
| Славутасць | |
| Царква Святой Тройцы | |
|---|---|
 | |
| Краіна |
 Румынія |
| Месцазнаходжанне | |
| Епархія | Сучаўская і Рэдэўцкая архіепіскапія[d] |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Гісторыя правіць
Пабудаваны пераемнікам Драгаша Водэ, малдаўскім гаспадаром Сасам (1354—1358), на ўзгорку Саска, за 300 метраў на поўнач ад гаспадарскай крэпасці. Крэпасць таксам пабудаваў Сас, які перанёў сталіцу з Баі ў Сірэт.
Царква Святой Тройцы ў Сірэце лічыцца адной з найстарэйшых каменных цэркваў у Малдове і першай, якая ўтварае ў плане трыконх візантыйскага тыпу.
Летапісец Іон Некулчэ пісаў у першай легендзе «Выбраных слоў», што першай сталіцай Малдовы быў Сірэт. Ён прыпісаў Драгашу Водэ ўзвядзенне царквы, нароўні з умацаваным гаспадарскім дваром, які ён быццам узвёў тут. Паводле слоў летапісца, «Драгаш Водэ, як апавядалі людзі, як ён заснаваў Зямлю Малдаўскую, так заснаваў і Сірэт. І стаў горад троннай крэпасцю. І пабудаваў там замак, земляную крэпасць, а ў крэпасці гаспадарскія дамы, і каля крэпасць узвёў каменную царкву ў імя Святой Тройцы. І царква тая існуе дагэтуль і служаць у ёй Боскую літургію».
Гісторык Нікалае Ёрга, вывучыўшы матэрыял мура і выкарыстаную тэхніку, сцвярджаў, што кцітарам гэтай царквы быў гаспадар Пётр I Мушат (1374—1391), гаспадарская рэзідэнцыя якога пэўны час знаходзілася ў Сірэце. Археалагічныя даследаванні, праведзеныя ў пачатку XXI стагоддзя, пацвердзілі, што помнік датуецца канцом XIV стагоддзя і адыгрываў ролю капліцы гаспадарскага двара ў Сірэце. Была аспрэчана гіпотэза, высунутая ў 1960-70-х гадах, што цяперашняя царква была перабудавана з падмурка ў пачатку XV стагоддзя, у першыя гады кіравання Аляксандра Добрага (1400—1432), паколькі не знойдзена ніякіх доказаў існавання папярэдняй пабудовы.
У другой палове XIX стагоддзя на паўночнай сцяне Свята-Троіцкага храма ў Сірэце пад вагай нефа пайшлі расколіны, таму ў 1873 годзе былі заменены стары купал і дах. Рамонт 1890 года прывёў да замены гонты на дахоўку. Фасады царквы Святой Тройцы ў Сірэце былі атынкаваны і дададзены несапраўдны купал над нефам. Пазней да сцен былі прыбудаваны каменныя ўмацаванні падмурка. Частковая рэстаўрацыя прайшла ў 1922 годзе.
Архітэктура правіць
.JPG)
Царква трохі паменшаны для гаспадарскага храма маштаб. Яна пабудавана з грубага кар’ернага каменя, у форме трохпялёсткавага крыжа з купаламі. Вежа адсутнічае. Сцены ўзведзены выкананы з простай ці паліванай цэглы. Фасады храма ўпрыгожаны паліхромнымі керамічнымі дыскамі, крыжападобнымі кветкамі і цэглай са сляпымі нішамі.
Інтэр’ер правіць
Царква Святой Тройцы ў Сірэце ніколі не была распісана. Каштоўны іканастас у стылі «малдаўскага барока», стораны да пачатку XIX стагоддзя, быў адрэстаўраваны ў 1841 годзе купцом Панаіціем Гарашам пры дапамозе вернікаў і заменены новым у 1995 годзе. Сучасная катапетасма выраблена з дубу народным майстрам Васілём Гаманам з сяла Немцішор Нямцкага павета|ru|Нямц (жудец).
У прытворы царквы захавалася некалькі надмагілляў XVI—XVII стагоддзяў, упрыгожаных скульптурнымі элементамі той эпохі.
Найстарэйшае надмагілле належыць армяніну і мае арнаментальны матыў кветкі, які расце з вазона. На ім высечаны надпіс на армянскай мове: «Гэта надмагілле памерлага Марка, сына святара Сахага, які памёр у 1553 годзе».
.JPG)
Нейкі пан Мікалай упрыгожыў у прытворы дзве магілы, якія належаць яго бацькам: купцу Лазару і яго жонцы Феадосіі. Камень з левага боку прытвора мае ўсходнія і гатычныя арнаменты з наступным надпісам на славянскай мове: «Гэта надмагілле зрабіў і ўпрыгожыў пан Мікалай у памяць пра свайго бацьку Іаана, названага купцом Лазара, пахаванага тут … у годзе 7085 (= 1577) 1 сакавіка». Камень з правага боку прытвора мае такі ж арнамент і надпіс: «Гэта надмагілле зрабіў і ўпрыгожыў пан Мікалай у памяць пра сваю маці Феадосію, жонку Лазара, якая адышла да вечнасці — вечная ёй памяць — у годзе 7084 (= 1576) 7 студзеня».
Зноскі
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Царква Святой Тройцы (Сірэт)- Церковь Св. Троицы в Сирете — старейшая каменная церковь в Молдове
