Чорнагалоў звычайны

	Чорнагалоў звычайны
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Расліны
Аддзел:	Кветкавыя
Клас:	Двухдольныя
Парадак:	Ясноткакветныя
Сямейства:	Ясноткавыя
Падсямейства:	Nepetoideae
Трыба:	Мятныя
Род:	Чорнагалоў
Від:	Чорнагалоў звычайны
Міжнародная навуковая назва
	Prunella vulgaris L., 1753
ITIS	32381
NCBI	39358
EOL	579652
GRIN	t:29826
IPNI	455176-1
TPL	kew-166020

Чорнагалоў звычайны^[3]^[4] (Prunella vulgaris) — від кветкавых раслін з роду Чорнагалоў (Prunella) сямейства Ясноткавыя (Lamiaceae).

Назва

Чорнагалоў звычайны, брунэлька, бурнэлька^[5], чарнагубка^[6], дзеравянка, хмялёк^[7]^[8], гарлянка^[6], гарлянка чорная, хмель дзікі^[9].

Батанічнае апісанне

Шматгадовая травяністая расліна з паўзучым карэнішчам. Сцябло вышынёй 10—60 см, прамое або прыўзнятае, часам галінастае, голае ўнізе, чатырохграннае, апушанае па рэбрах. Лісце супраціўнае, суцэльнакрайняе, на чарашках (акрамя верхняй пары). Верхняя пара лісця сядзячая, ахоплівае аснову суквецця. Кветкі цёмна-сіняга і фіялетавага колеру, у густым галоўчатым або коласападобным суквецці, складзеным з 6 кветкавых кальчакоў. Плод — гладкі арэшак.

Арэал і экалогія

Расліна распаўсюджана на тэрыторыі Еўразіі, Паўночнай Амерыкі, Паўночнай Афрыкі і Аўстраліі. Расце ў лясах, на ўзлесках і палянах, на лугах, берагах вадаёмаў.

Выкарыстанне

Расліны выкарыстоўваюцца ў народнай медыцыне пры ангіне, запаленні верхніх дыхальных шляхоў і інш. Вырошчваецца ў якасці дэкаратыўнай расліны.

Ахова

Чорнагалоў звычайны занесены ў Чырвоную кнігу Якуціі^[10].

Зноскі

↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
↑ Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 15. — 160 с. — 2 350 экз.
↑ Federowski M. Lud Bialoruski na Rusi litewskiej. Krakow, I, 1897
↑ ^а ^б Ганчарык М. М. Беларускія назвы раслін. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. II і IV. Горы-Горки, 1927
↑ Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878
↑ З. Верас. Беларуска-польска-расейска-лацінскі ботанічны слоўнік. — Вільня, Субач 2: Выданне газеты «Голас беларуса», Друкарня С. Бэкэра, 1924.
↑ Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878
↑ Черноголовка обыкновенная — Prunella vulgaris: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

Літаратура

Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз. — С. 341.

Спасылкі

Черноголовка обыкновенная — Prunella vulgaris: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

[1] Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.

[2] Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».

[epb5-3] Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.

[Киселевский-4] Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 15. — 160 с. — 2 350 экз.

[5] Federowski M. Lud Bialoruski na Rusi litewskiej. Krakow, I, 1897

[Ганч-6] а ^б Ганчарык М. М. Беларускія назвы раслін. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. II і IV. Горы-Горки, 1927

[7] Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878

[Верас-8] З. Верас. Беларуска-польска-расейска-лацінскі ботанічны слоўнік. — Вільня, Субач 2: Выданне газеты «Голас беларуса», Друкарня С. Бэкэра, 1924.

[9] Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878

[plntr-10] Черноголовка обыкновенная — Prunella vulgaris: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]