Чэрск (Брэсцкі раён)

Чэрск
Краіна	Беларусь
Вобласць	Брэсцкая
Раён	Брэсцкі
Сельсавет	Дамачаўскі
Каардынаты	51°42′40″ пн. ш. 23°41′42″ у. д.HGЯO
Насельніцтва	190 чалавек (2005)
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+375 16(2)
Паштовы індэкс	225022
Аўтамабільны код	1
СААТА	1212805066
	Чэрск на Вікісховішчы

Чэрск^[1] (трансліт.: Čersk, руск.: Черск) — вёска ў Брэсцкім раёне Брэсцкай вобласці. Уваходзіць у склад Дамачаўскага сельсавета. Размешчаны за 56 км на поўдзень ад Брэста, за 13 км ад чыгуначнай станцыі Дубіца, на аўтадарозе Дамачава — Дубок, на ўсходзе — рака Капаеўка (прыток Заходняга Буга), на захадзе меліярацыйныя каналы.

У складзе адкрытага акцыянернага таварыства «Брэстрайаграсэрвіс» (цэнтр — гарадскі пасёлак Дамачава).

Гісторыя

Паводле пісьмовых крыніц вядомы з XVI стагоддзя як шляхецкая ўласнасць у складзе Берасцейскага староства Берасцейскага павета Вялікага Княства Літоўскага. У 1700 годзе пабудавана праваслаўная царква.

Пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795) у складзе Расійскай імперыі, у Слонімскай, з 1797 года — у Літоўскай, з 1801 года — у Гродзенскай губернях. Вёска і аднайменны фальварак уваходзілі ў маёнтак Дамачава, якім валодалі князі Вітгенштэйны.

У 1863 годзе падчас нацыянальна-вызваленчага паўстання ў чэрскіх лясах адбыліся баявыя дзеянні паўстанцкага атрада Станкевіча з карнымі расійскімі падраздзяленнямі. У выніку двухгадзіннага бою паўстанцы вымушаны былі адступіць, страціўшы 11 чалавек забітымі, 17 былі ўзяты ў палон, а тыя, хто застаўся жывымі, уліліся ў атрад Казіміра Нарбута і працягвалі барацьбу^[2].

У 1870 годзе вёска — цэнтр сельскай грамады, фальварак — уласнасць князя Вітгенштэйна. У 1886 годзе дзейнічала царкоўна-прыходская школа, капліца, піваварня і бровар, саладоўня. У 1897 годзе ў вёсцы быў хлебазапасны магазін, ветраны млын і карчма. Непадалёку ад вёскі размяшчаўся маёнтак (3 двары, 25 жыхароў).

Дамачаўскі строй. Святочныя ўборы дзяўчат і маладых жанчын. Чэрск. 1910-я гады

У 1905 годзе вёска і фальварак у Дамачаўскай воласці Брэсцкага павета. Паводле Рыжскага мірнага дагавора 1921 года ў складзе Польскай Рэспублікі, у Дамачаўскай гміне Брэсцкага павета Палескага ваяводства.

З 1939 года ў складзе БССР. З 12 кастрычніка 1940 года цэнтр Чэрскага сельсавета. У Вялікую Айчынную вайну нямецка-фашысцкія акупанты знішчылі 35 двароў, загубілі 25 жыхароў; 20 вяскоўцаў загінулі на фронце, 1 — у партызанах. 18 снежня 1972 года Чэрскі сельсавет скасаваны, яго тэрыторыя далучана да Дамачаўскага пассавета^[3].

Насельніцтва

38 двароў, 395 жыхароў (1886)
89 двароў, 538 жыхароў (1897)
610 жыхароў (1905)
64 двары, 311 жыхароў (1921)
135 двароў, 520 жыхароў (1940)
539 жыхароў (1959)
569 жыхароў (1970)
139 гаспадарак, 250 жыхароў (1997)
76 гаспадарак, 190 жыхароў (2005)

Інфраструктура

Пачатковая школа
Фельчарска-акушэрскі пункт
Аддзяленне сувязі
Сельская бібліятэка

Славутасці

Свята-Міхайлаўская царква са званіцай (пабудаваная паміж 1675 і 1701 гадамі)
Прысядзібны парк пры былым фальварку Стаміроўскіх (XVIII стагоддзе)

Страчаная спадчына

Сядзібны дом. Спалены ў канцы Вялікай Айчыннай вайны партызанамі^[4].

Зноскі

↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU)
↑ Чэрск // Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны Х — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы) / Л. М. Несцярчук. — Мн.: БЕЛТА, 2002. — 336 с. — ISBN 985-6302-37-4.
↑ Рашэнне выканаўчага камітэта Брэсцкага абласнога Савета народных дэпутатаў ад 18 снежня 1972 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1973, № 4 (1378).
↑ Чэрск // Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны Х — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы) / Л. М. Несцярчук. — Мн.: БЕЛТА, 2002. — 336 с. — ISBN 985-6302-37-4.

Літаратура

Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя ў 15 тамах. Т. 3, кн. 1. Брэсцкая вобласць / пад навук. рэд. А. І. Лакоткі. — Мн.: БелЭн, 2006. ISBN 985-11-0373-X.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Чэрск (Брэсцкі раён)

[1] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU)

[2] Чэрск // Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны Х — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы) / Л. М. Несцярчук. — Мн.: БЕЛТА, 2002. — 336 с. — ISBN 985-6302-37-4.

[3] Рашэнне выканаўчага камітэта Брэсцкага абласнога Савета народных дэпутатаў ад 18 снежня 1972 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1973, № 4 (1378).

[4] Чэрск // Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны Х — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы) / Л. М. Несцярчук. — Мн.: БЕЛТА, 2002. — 336 с. — ISBN 985-6302-37-4.

[1]

[2]

[3]

[4]