Штадлер Мінск

машынабудаўнічае прадпрыемства Беларусі

Stadler Мінск — машынабудаўнічае прадпрыемства Беларусі. Заснавана ў снежні 2011 года ў Фаніпалі (Дзяржынскі раён) у якасці сумеснага прадпрыемства ААТ «Электрычны транспарт». 60 % акцый кампаніі належала Stadler Rail Group, астатняя частка — Мінаблвыканкаму праз холдынг «Белкамунмаш». Але ў 2014 годзе кампанія Stadler вырашыла выкупіць беларускую долю і стала адзіным уладальнікам акцый прадпрыемства. Завод у Фаніпалі дабудавалі да красавіка 2014 года. У яго стварэнне швейцарскі інвестар уклаў 50 млн еўра[1].

Штадлер Мінск
Тып Закрытае акцыянернае таварыства
Заснаванне 21 снежня 2011
Заснавальнікі Белкамунмаш і Stadler Rail
Размяшчэнне Беларусь Мінская вобласць, Дзяржынскі раён, Фаніпаль, Завадская вуліца, д. 47
Ключавыя постаці Філіп Брунэр (дырэктар)
Галіна Машынабудаванне
Прадукцыя Цягнікі, трамваі, вагоны
Колькасць супрацоўнікаў 1500 (2021 год)
Матчына кампанія Stadler Rail
Сайт stadlerrail.com

Прадпрыемства ўваходзіць у свабодную эканамічную зону «Мінск» і з’яўляецца найбольшым вытворцам вагонаў і цягнікоў у Беларусі. «Штадлер Мінск» мае вытворчую пляцоўку плошчай 5 км², у тым ліку: склад і 5 цэхаў (зварачны, афарбоўкі, зборкі, запуску і механічнай апрацоўкі)[2].

У 2021 годзе на заводзе выраблялі 2-павярховыя цягнікі «KISS», 1-павярховыя «FLIRT», спальныя вагоны, трамваі «Мяцеліца» і цягнікі метро M110/M111.

Гісторыя правіць

Вытокі правіць

 
Stadler FLIRT ЭПг Мінскіх гарадскіх ліній.

19 сакавіка 2010 года Беларуская чыгунка і швейцарскае прадпрыемства «Штадлер» заключылі пагадненне аб пастаўцы 6 электрацягнікоў «FLIRT» для гарадскіх ліній і 4 — для рэгіянальных у 2011—2012 гадах. 10 верасня 2011 года адкрылі рух гарадскіх электрацягнікоў. У лістападзе 2011 года адкрылі рух электрацягнікоў рэгіянальных ліній бізнэс-класа.

У снежні 2011 года «Белкамунмаш» і чыгуначны холдынг «Штадлер» заснавалі сумеснае ААТ «Электрычны транспарт» у горадзе Фаніпалі. У 2012 годзе «Электрычны транспарт» стаў рэзідэнтам свабоднай эканамічнай зоны «Мінск». Да красавіка 2012 года паступілі яшчэ 2 рэгіянальныя электрацягнікі і 1 гарадскі. Па маршруце Мінск-Пасажырскі — Беларусь (Заслаўе) перавезлі звыш 454 000 чалавек, а рэгіянальнымі электрацягнікамі — звыш 126 000 чалавек[3]. 1 чэрвеня 2012 года «Штадлер» заключыў дамову аб укладанні каля 50 млн еўра ў вытворчасць[4]. Да 31 снежня 2020 года прадпрыемства вызвалілі ад выплаты арэнды за 18,9 га ў Дзяржынскім раёне, вылучаных пад будаўніцтва. Таксама ў 2012—2016 гадах «Электрычны транспарт» вызвалілі ад падатку на дададзеную вартасць пры ўвозе абсталявання для вытворчасці гібрыдных аўтобусаў, тралейбусаў і трамваяў. Пры гэтым зямельную дзялянку выдавалі ў арэнду на 99 гадоў[5].

Stadler Rail становіцца адзіным уладальнікам правіць

6 лістапада 2013 года «Электрычны транспарт» перайменавалі ў «Штадлер Мінск»[6]. У 2014 годзе кампанія Stadler вырашыла выкупіць беларускую долю і стала адзіным уладальнікам акцый прадпрыемства. 16 студзеня 2015 года «Штадлер Мінск» пераўтварылі з ААТ у закрытае акцыянернае таварыства. У фінансаванні беларуска-швейцарскага завода «Штадлер Мінск» прымаў удзел Еўрапейскі банк рэканструкцыі і развіцця[7]. 18 лютага 2015 году старшыня ЕБРР Сума Чакрабарці ўпершыню наведаў Беларусь, дзе заявіў наконт «Штадлера»: «Ганаруся тым, што мы змаглі прыцягнуць у Беларусь добрых замежных інвестараў»[8].

Вытворчасць правіць

 
Stadler KISS у Баку

10 лютага 2016 году кіраўнік «Штадлера» Петэр Шпулер абвесціў пра ўкладанне звыш 4 млн еўра цягам 2016 года ў фаніпальскі завод[9]. З часу адкрыцця «Штадлер Мінск» выпусціў 26 цягнікоў, з якіх 11 2-павярховых для маскоўскага «Аэраэкспрэса». Кіраўнік прадпрыемства Філіп Брунэр паведаміў, што 5 такіх цягнікоў паставілі да Еўрапейскіх гульняў 2015 года ў Азербайджан, куды пастаўку яшчэ 5 заказалі да 2017 года. Беларуская чыгунка заказала 2 міжгароднія 7-вагонныя электрычкі. Абодва цягнікі абкатвалі для міжрэгіянальных ліній бізнэс-класа між Мінскам і Гомелем[10]. Іх хуткасць дасягала 200 км/гадз. На люты 2016 года пры магчымасці вытворчасці «Штадлер Мінск» каля 120 вагонаў за год яе загрузка складала 30 %, таму ўласнік «Штадлера» Петэр Шпулер перанёс у Фаніпаль некалькі заказаў з іншых заводаў. У Фаніпалі працавала 600 чалавек, з якіх большасць складалі былыя супрацоўнікі «Белкамунмаша» і «Мінскага вагонарамонтнага завода». Таксама 3 супрацоўнікі былі замежнікамі.

Cанкцыі правіць

Пасля спрэчных прэзідэнцкіх выбараў 2020 года ў Беларусі і расійскага ўварвання ва Украіну ў 2022 годзе кампанія апынулася пад ціскам з мэтай скараціць прысутнасць ў Беларусі і Расіі. Электронныя дэталі, якія выкарыстоўваюцца для зборкі чыгуначнага абсталявання, больш не пастаўляюцца ў Фаніпаль з-за міжнародных санкцый супраць Беларусі пасля вымушанага перанакіравання рэйса Ryanair 4978. У адказ Stadler перавёз абсталяванне і персанал у Польшчу, Швейцарыю і ЗША для кампенсацыі страт. Савет дырэктараў вырашыў захаваць сайт і падкрэсліў, што кампанія павінна прытрымлівацца наднацыянальных рашэнняў міжнародных арганізацый, такіх як АЭСР, ААН і ЕС, але іх абавязкі накіраваны на людзей, якія працуюць на месцы, заявіўшы, што Stadler "служыць грамадскасці, а не дыктатарам"[11][12].

Уласная вытворчасць правіць

«Мяцеліца» правіць

 
«Мяцеліца» ў Маскве

З 2014 заводам выпускаецца трамвай «Мяцеліца». Дызайн трамвая быў распрацаваны Рэспубліканскім камп’ютарным цэнтрам машынабудаўнічага профілю (падраздзяленне Аб’яднанага інстытута машынабудавання Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі). Большасць цягнікоў працуе ў Санкт-Пецярбургу (пад назвай «Чижик») і Балівіі. Некаторы час адзін трамвай працаваў і ў Мінску. На момант выпуску з’яўляўся адным з самых сучасных трамваяў постсавецкай прасторы[13].

«Stadler M110/M111» правіць

 
Stadler M110-M111 на станцыі Вакзальная

У 2016 годзе КТУП «Мінскі метрапалітэн» арганізавала тэндар на пастаўку вагонаў метро для абслугоўвання будаванай трэцяй лініі метро. Тэндар выйграла ЗАТ «Штадлер Мінск». У адпаведнасці з умовамі тэндара, кампанія павінна была паставіць шэсць чатырохвагонных (для Зеленалужскай лініі) і чатыры пяцівагонныя (для Аўтазаводскай лініі) саставы. Планавалася, што распрацаваныя Stadler M110/M111 ў будучыні стануць заменай для састарэлых саставаў на Маскоўскай і Аўтазаводскай лініях. Уся інжынірынгавая праца гэтага праекта была выканана менавіта супрацоўнікамі «Штадлер Мінск». Цягнікі распрацаваны пад канкрэтныя тэхнічныя патрабаванні заказчыка і цалкам вырабляюцца на заводзе ў Фаніпалі[14].

Пасля пачатку расійскага ўварвання ва Украіну кампанія Stadler Rail адмовілася ад далейшых паставак цягнікоў Stadler M110/M111 у Мінскі метрапалітэн у сувязі з санкцыйным ціскам.

Зноскі

  1. Аляксандр Бенько. «Штадлер» інвесціруе ў завод у Беларусі € 4-5 млн // Беларусь Сегодня, 11 лютага 2016
  2. "ЗАТ «Штадлер Мінск», Мінск, Беларусь" [руская]. Рэйкавае АТ «Штадлер». 2021. Праверана 19 лютага 2021. {{cite news}}: Шаблон цытавання мае пустыя невядомыя параметры: |trans_title=, |separator=, |month=, і |coauthors= (даведка)
  3. "БЧ плануе павышаць скорасць руху пасажырскіх паяздоў". БелТА. 10 красавіка 2012. Праверана 17 кастрычніка 2023. {{cite news}}: Шаблон цытавання мае пустыя невядомыя параметры: |trans_title=, |separator=, |month=, і |coauthors= (даведка)
  4. "Амаль 50 млн. еўра будзе ўкладзена на першым этапе ў вытворчасць швейцарскіх электрычак у Мінскай вобласці". БелТА. 1 чэрвеня 2012. Праверана 17 кастрычніка 2023. {{cite news}}: Шаблон цытавання мае пустыя невядомыя параметры: |trans_title=, |separator=, |month=, і |coauthors= (даведка)
  5. "У Беларусі арганізуецца сумесная вытворчасць тралейбусаў, трамваяў і гібрыдных аўтобусаў". БелТА. 24 ліпеня 2012. Праверана 17 кастрычніка 2023. {{cite news}}: Шаблон цытавання мае пустыя невядомыя параметры: |trans_title=, |separator=, |month=, і |coauthors= (даведка)
  6. "Першыя тры электрацягнікі плануецца выпусціць на швейцарска-беларускім заводзе ў Фаніпалі да канца года". БелТА. 24 сакавіка 2014. Праверана 19 лютага 2021. {{cite news}}: Шаблон цытавання мае пустыя невядомыя параметры: |trans_title=, |separator=, |month=, і |coauthors= (даведка)
  7. "Прэзідэнт ЕБРР упершыню наведае Беларусь". БелТА. 13 лютага 2015. Праверана 19 лютага 2021. {{cite news}}: Шаблон цытавання мае пустыя невядомыя параметры: |trans_title=, |separator=, |month=, і |coauthors= (даведка)
  8. Сумленнасць, надзейнасць і мэтанакіраванасць. — 19 лютага 2015. — № 32 (27890). — С. 2.
  9. "Кампанія «Штадлер» плануе інвеставаць у 2016 годзе 4-5 млн еўра ў завод у Фаніпалі". БелТА. 10 лютага 2016. Праверана 19 лютага 2021. {{cite news}}: Шаблон цытавання мае пустыя невядомыя параметры: |trans_title=, |separator=, |month=, і |coauthors= (даведка)
  10. Аляксей Кандраценка, тэлеканал «Беларусь 1» (10 лютага 2016). "Цягнікі міжрэгіянальных ліній бізнэс-класа звяжуць сталіцу і Гомель". Белтэлерадыёкампанія. Праверана 19 лютага 2021. {{cite news}}: Шаблон цытавання мае пустыя невядомыя параметры: |trans_title=, |separator=, |month=, і |coauthors= (даведка)
  11. https://www.nzz.ch/wirtschaft/stadler-rail-sichert-sich-einen-grossauftrag-nach-dem-anderen-und-kann-es-den-investoren-trotzdem-nicht-recht-machen-ld.1674674
  12. https://www.stadlerrail.com/media/pdf/stadler%20rail%20-%20full-year%202021%20presentation_online_final.pdf(недаступная спасылка)
  13. https://abw.by/news/commercial/2019/06/19/metelica-snova-v-minske-nuzhen-li-stolice-takoi-tramvai
  14. https://www.abw.by/novosti/commercial/209143