Юльян Фаміч Крачкоўскі

Юльян Фаміч Крачкоўскі (руск.: Ульян Фомич Крачковский; 25 ліпеня 1840, в. Азяты, цяпер Жабінкаўскі раён — 25 ліпеня 1903) — беларускі этнограф, фалькларыст, археограф.

Юльян Фаміч Крачкоўскі
Старшыня Віленскай Археаграфічнай камісіі
Дата нараджэння	25 ліпеня (6 жніўня) 1840
Месца нараджэння	Азяты, Кобрынскі павет, Гродзенская губерня, Літоўскае генерал-губернатарства, Расійская імперыя
Дата смерці	25 ліпеня (7 жніўня) 1903 (63 гады)
Месца смерці	Вільня, Віленскі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя
Месца пахавання	Свята-Ефрасіннеўскія могілкі
Грамадзянства	Расійская імперыя
Дзеці	Ігнацій Юльянавіч Крачкоўскі
Род дзейнасці	краязнавец
Навуковая сфера	гісторыя, этнаграфія, фалькларыстыка
Месца працы	Маладзечанская настаўніцкая семінарыя Полацкі каледж Віленскі настаўніцкі інстытут[d]
Альма-матар	Санкт-Пецярбургская духоўная акадэмія

Біяграфія

Скончыў Санкт-Пецярбургскую духоўную акадэмію (1865). Адмовіўся ад духоўнага сану, займаўся педагагічнай дзейнасцю. Працаваў выкладчыкам рускай мовы Маладзечанскай настаўніцкай семінарыі, інспектарам народных вучылішч Тульскай губерні і Віленскай навучальнай акругі, дырэктар Полацкай настаўніцкай семінарыі і Віленскага настаўніцкага інстытута, Туркестанскай настаўніцкай семінарыі. У 1884 высланы з Туркестанскай настаўніцкай семінарыі з-за выяўлення там падазроных беларускіх гурткоў. Вярнуўся ў Вільню, у 1888—1902 старшыня Віленскай археаграфічнай камісіі. Бацька вядомага савецкага ўсходазнаўца І. Ю. Крачкоўскага (1883—1951). Пахаваны на Еўфрасіннеўскіх могілках у Вільні.

Аўтар «Нарысаў быту заходнерускага селяніна» (1869) — першага падрабязнага даследавання сямейных і каляндарна-аграрных абрадаў беларусаў і выхавання дзяцей, зборніка «Быт заходнерускага селяніна» (1873) з апісаннем беларускага вяселля, характарыстыкай абрадаў каляндарна-гадавога цыкла, дзе змешчана больш за 200 песень, 90 прыказак, некалькі народных паданняў і казак, звесткі пра народную медыцыну, народныя стравы і народны каляндар беларусаў, пра пахавальныя абрады. У працы выкарыстаны шматлікія крыніцы па беларускай этнаграфіі. Ю. Крачкоўскі складальнік 16-га і 20-га тома, аўтар прадмовы да іх і да 25-га тома Актаў Віленскай археаграфічнай камісіі. У 1900—1902 пад рэдакцыяй і з прадмовамі Ю. Крачкоўскага выйшлі 12-ы і 13-ы тамы Археаграфічнага зборніка дакументаў. Таксама Ю. Крачкоўскі аўтар прац «К истории старой Вильны» і «Топография г. Вильны в XVI и XVII века». Апублікаваў шэраг этнакрафічных артыкулаў «Виленском сборнике», этнаграфічнага артыкула «Вясельныя абрады заходнерускіх сялян» (1868) у газеце «Виленский вестник», а таксама некалькіх артыкулаў па гісторыі царкоўнай Уніі і г.д.

Літаратура

• Асветнікі зямлі беларускай: Х — пачатак ХХ ст. : энцыкл. давед. — Мн., 2001.
• Беларуская энцыклапедыя. Т. 8. — Мн., 1999.
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т. 4. — Мн., 1997.
• Крачковский, Юлиан Фомич // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907. (руск.)