Скапа

(Пасля перасылкі з Pandionidae)

Скапа́ (Pandion haliaetus) — драпежная птушка, распаўсюджаная ў абодвух паўшар’ях, адзін з двух прадстаўнікоў роду скопы (Pandion).

Скапа
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Pandion haliaetus Linnaeus, 1758

Падвіды
  • P. h. haliaetus
  • P. h. carolinensis
  • P. h. ridgwayi
  • P. h. cristatus
Арэал

выява

Ахоўны статус

Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  175590
NCBI  56262
EOL  1049145
FW  368439

Апісанне

правіць
 
Птушка ў Ізраілі

Буйная драпежная птушка даўжынёй 55-58 см, з размахам крылаў 145—170 см. Доўгія крылы характэрна выгнутыя ў раёне запясцевага сустава. Пёры верхняга боку цела бурага колеру; цемя, патыліца і ніжні бок цела — белыя; ў раёне запясцевага сустава маюцца цёмна-карычневыя плямы, а вакол шыі крапчатыя каралі. Таксама з кожнага бакавога боку маецца бурая палоска, якая праходзіць ад дзюбы праз вочы і шыю. Васковіца і ногі свінцовага колеру, дзюба чорная. Маладыя асобіны амаль не адрозніваюцца ад дарослых птушак, але выглядаюць крыху плямістымі з-за светла-карычневых кончыкаў пёраў на вонкавым боку крылаў і хваста.

У параўнанні з самцамі, самкі скапы на 20 % цяжэйшыя, а размах іх крылаў даўжэйшы на 5-10 %. У Паўночнай Амерыцы маса самцоў вагаецца ў межах 1200—1600 г, маса самак — 1600—2000 г.

Голас — кароткі свіст.

Пашырэнне

правіць

Арэал разарваны. Уключае Галарктыку (акрамя поўначы і поўдня). У Еўропе, асабліва захадзе, на вялікіх плошчах скапа вынішчана. У 1950-х гадах рэкаланізавана ў Шатландыі і ў 1984 г. у глыбіні Францыі. Акрамя таго, у арэал уваходзяць Японія, Філіпіны, Інданезія, Меланезія, узбярэжжы Аўстраліі і Аравійскага паўвострава, лакальна сустракаецца ў Афрыцы, Паўночнай Амерыцы. На Беларусі рэдкі пералётны від, вядомы на гнездаванні пераважна ў паўночнай частцы краіны.

 
Пара ля гнязда, Фларыда

Біятопы: рэкі і вялікія вадаёмы з чыстай вадой пасярод старых, звычайна хваёвых лясоў альбо часам нават адзіночных высокіх дрэў; марскія ўзбярэжжы, нават бязводныя пустыні.

Паўднёвыя папуляцыі аселыя, паўночныя — пералётныя. Вельмі рэдка ўзімку сустракаецца ў Паўночнай і Цэнтральнай Еўропе, больш часта — у міжземнаморскіх краінах, Паўночнай Афрыцы, Іраку і ў краінах Персідскага заліва. Галоўныя месцы зімоўкі: Афрыка на поўдзень ад Сахары і ўздоўж Ніла, Паўднёвая Азія, поўдзень Паўночнай Амерыкі і Цэнтральная Амерыка, Антыльскія астравы.

Асаблівасці біялогіі

правіць
 
Птушка са здабычай

Корміцца ў асноўным рыбай (у т.л. шчупаком, ляшчом, акунём), выпадкова здабывае птушак, унікальны корм — малюскі.

 
Гняздо, штат Нью-Ёрк, ЗША

Утварае пастаянныя пары. Гняздо ў паўночнай частцы арэала ладзіць на вяршаліне высокага дрэва (часцей за ўсё сасны або елкі), на вышыні 10-30 м над зямлёй; звычайна на краі групы старых дрэў, якія мяжуюць з маладымі, або высечкі. У міжземнаморскіх краінах гняздзіцца на скалах або скальных узбярэжжах, часам на кустах, зямлі або руінах пабудоў; у Германіі гнёзды вядомы на электрычных слупах у сельгасландшафце. Гняздо колападобнае і плоскае, якое кожны год дабудоўваецца, з сухіх галін і галінак, высцілка — з маленькіх галінак, моху, сухой травы (часта з рэшткамі рыб), шырыня 1-1,5 м, вышыня 50-70 см.

 
Яйкі

Яйкі звычайна 2-3 (часам 1-4), падоўжныя альбо амаль эліптычныя. Афарбоўка зменлівая; галоўныя тыпы: белавата-ружовыя, белавата-блакітныя, белавата-жаўтаватыя, светла-іржавыя. Мазкі ржавыя альбо іржава-бурыя (глыбокія больш светлыя), часам папяліста-фіялетавыя (глыбокія) і фіялетава-ржавыя (паверхневыя). Памеры: 63,5 х 45,5 мм[1].

Крыніцы

правіць
  1. ptushki.org(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 10 красавіка 2021. Праверана 10 красавіка 2021.

Літаратура

правіць

Спасылкі

правіць
  Гэты від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі і ахоўваецца законам.
II катэгорыя (EN)