Аляксей Сямёнавіч Жадаў

Аляксе́й Сямё́навіч Жа́даў (да 25 лістапада 1942 года — Жы́даў; 17 (30) сакавіка 1901, сяло Нікольскае, Арлоўская губерня, Расійская імперыя — 10 лістапада 1977, Масква) — савецкі военачальнік, камандуючы арміямі ў гады Вялікай Айчыннай вайны, першы намеснік галоўнакамандуючага Сухапутнымі войскамі, генерал арміі (1955). Герой Савецкага Саюза (1945).

Аляксей Сямёнавіч Жадаў
Дата нараджэння 30 сакавіка 1901(1901-03-30)
Месца нараджэння
Дата смерці 10 лістапада 1977(1977-11-10) (76 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Дзеці Ларыса Жадава[d]
Альма-матар
Грамадзянства
Прыналежнасць СССР
Род войскаў Рабоча-Сялянская Чырвоная Армія
Званне Генерал арміі
Камандаваў 8-ы кавалерыйскі корпус[d], 4th Airborne Corps[d], 5th Guards Army[d], 66th Army (Soviet Union)[d] і Цэнтральная група войскаў
Бітвы/войны
Узнагароды і званні
Медаль «Залатая Зорка»
Ордэн Леніна Ордэн Леніна Ордэн Леніна Ордэн Кастрычніцкай Рэвалюцыі
Ордэн Чырвонага Сцяга Ордэн Чырвонага Сцяга Ордэн Чырвонага Сцяга Ордэн Чырвонага Сцяга
Ордэн Чырвонага Сцяга Ордэн Суворава I ступені Ордэн Суворава I ступені Ордэн Кутузава I ступені
Ордэн Чырвонай Зоркі
Ордэн «За службу Радзіме ва Узброеных Сілах СССР» III ступені
Ордэн «За службу Радзіме ва Узброеных Сілах СССР» III ступені
Медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна»
Медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна»
Медаль «За абарону Масквы»
Медаль «За абарону Сталінграда»
Медаль «За абарону Сталінграда»
Медаль «За перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
Медаль «За ўзяцце Берліна»
Медаль «За ўзяцце Берліна»
Медаль «За вызваленне Прагі»
Медаль «За вызваленне Прагі»
Медаль «Ветэран Узброеных Сіл СССР»
Медаль «Ветэран Узброеных Сіл СССР»
Медаль «XX гадоў Рабоча-Сялянскай Чырвонай Арміі»
Медаль «XX гадоў Рабоча-Сялянскай Чырвонай Арміі»
Юбілейны медаль «30 гадоў Савецкай Арміі і Флоту»
Юбілейны медаль «30 гадоў Савецкай Арміі і Флоту»
Медаль «40 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Медаль «40 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Медаль «50 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Медаль «50 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Медаль «У памяць 800-годдзя Масквы»
Медаль «У памяць 800-годдзя Масквы»

Замежныя ўзнагароды:

Ордэн «Легіён пашаны» ступені генерала
Ордэн «Легіён пашаны» ступені генерала
Камандор ордэна «За вайсковую доблесць»
Чэхаславацкі Ваенны крыж 1939
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

правіць

Нарадзіўся 17 (30) сакавіка 1901 года ў сяле Нікольскае Арлоўскай губерні (цяпер у складзе Свярдлоўскага раёна Арлоўскай вобласці) ў шматдзетнай (7 дзяцей) бядняцкай сялянскай сям’і. Рускі. З-за беднасці сям’і змог скончыць толькі царкоўна-прыходскую школу. З васьмігадовага ўзросту працаваў пастухом. З мая 1919 года — перапісчык валаснога ваеннага аддзела.

У Чырвонай Арміі з мая 1919 года. Залічаны ў 45-ю стралковую дывізію, але па дарозе на фронт захварэў на тыф і некалькі месяцаў лячыўся ў шпіталі. Пасля выздараўлення ў красавіку 1920 года накіраваны на вучобу і ў 1920 годзе скончыў 4-я Арлоўскія кавалерыйскія курсы. Удзельнік Грамадзянскай вайны.

З кастрычніка 1924 года камандаваў кавалерыйскім узводам у асобным эскадроне 48-й стралковай дывізіі Маскоўскай ваеннай акругі. У 1929 годзе скончыў Маскоўскія ваенна-палітычныя курсы. Са жніўня 1929 года — камандзір і палітрук эскадрона 56-га стралковага палка 14-й кавалерыйскай дывізіі ў той жа акрузе.

У 1934 годзе скончыў Ваенную акадэмію РСЧА імя М. В. Фрунзэ. З мая 1934 года — начальнік штаба 61-га кавалерыйскага палка Асобай кавалерыйскай дывізіі імя І. В. Сталіна ў Маскве, а з лістапада 1935 года — начальнік першай часткі штаба гэтай дывізіі.

За некалькі дзён да пачатку Вялікай Айчыннай вайны быў прызначаны камандзірам 4-га паветрана-дэсантнага корпуса. Пачатак вайны заспеў А. С. Жыдава ў шляху ў горад Чкалаў. Прыбыўшы на Заходні фронт, 28 чэрвеня 1941 года адшукаў свой корпус, які адыходзіў ад мяжы, і ўступіў у камандаванне. Падчас Беластоцка-Мінскай бітвы і Смаленскай бітвы корпус вёў упартыя абарончыя баі на рубяжах рэк Бярэзіна і Сож, і, нягледзячы на панесеныя страты, захаваў баяздольнасць.

У маі 1942 года прызначаны камандзірам 8-га кавалерыйскага корпуса (Бранскі фронт). Аднак праз два тыдні пасля ўступлення на пасаду трапіў пад бамбёжку нямецкай авіяцыі і атрымаў цяжкія траўмы і пераломы ў аўтамашыне, якая перавярнулася. Вярнуўся да выканання абавязкаў толькі ў верасні 1942 года.

З 21 кастрычніка 1942 года — камандуючы 66-й арміяй на Данскім фронце. Падчас Сталінградскай бітвы войска пад яго камандаваннем вызначылася ўвосень 1942 года, зрабіўшы некалькі магутных контрудараў па флангу нямецкіх войскаў, якія прарваліся з поўначы да Сталінграда, што парушыла задумы ворага і скавала шэраг яго дывізій. Пазней войска прыняла актыўны ўдзел у разгроме акружанай нямецкай групоўкі.

Яшчэ будучы камандуючым 66-й арміяй, быў змушаны змяніць прозвішча па жаданні І. В. Сталіна, абраў прозвішча «Жадаў».

За ўмелае кіраванне войскамі, праяўленыя смеласць і мужнасць гвардыі генерал-палкоўніку Жадаву 6 красавіка 1945 года прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.

За час вайны Жадаў быў 21 раз згаданы ў падзячных загадах Вярхоўнага Галоўнакамандуючага[1].

Пасля вайны працягваў камандаваць 5-й гвардзейскай арміяй у складзе Цэнтральнай групы войскаў. З ліпеня 1946 года — намеснік галоўнакамандуючага Сухапутных войскаў СССР па баявой падрыхтоўцы. У 1950 годзе скончыў Вышэйшыя акадэмічныя курсы пры Вышэйшай ваеннай акадэміі імя К. Я. Варашылава. У 1950—1954 гадах — начальнік Ваеннай акадэміі імя М. В. Фрунзэ. З 1954 года — галоўнакамандуючы Цэнтральнай групай войскаў. Пасля расфармавання групы, з 1955 года — зноў намеснік галоўнакамандуючага Сухапутных войскаў СССР па баявой падрыхтоўцы. З 1956 года — першы намеснік галоўнакамандуючага Сухапутнымі войскамі, з 1964 года — першы намеснік Галоўнага інспектара Міністэрства абароны СССР. З кастрычніка 1969 года — ваенны інспектар-дарадца ў Групе генеральных інспектараў Міністэрства абароны СССР[2].

Дэпутат Вярхоўнага Савета СССР 2-га склікання (1946—1950). Дэпутат Вярхоўнага Савета РСФСР 6-7 скліканняў (1963—1971).

Памёр 10 лістапада 1977 года ў Маскве. Пахаваны ў Маскве на Новадзявочых могілках.

Узнагароды

правіць

Зноскі

  1. Приказы Верховного Главнокомандующего в период Великой Отечественной войны Советского Союза. Сборник. — М.: Воениздат, 1975.
  2. Военная энциклопедия в 8 томах. Т. 3: «Д» — Квартирьер / Гл. ред. комиссии П. С. Грачёв. — М.: Воениздат, 1995. — 543 с. — ISBN 5-203-00748-9. — С.170.

Спасылкі

правіць