Антыёх VII Эвергет (Сідэт) (164 да н.э. — 129 да н.э.) — цар Сірыі з дынастыі Селеўкідаў138 да н.э.)[3].

Антыёх VII Сідэт
Αντίοχος Σιδήτης
Манета Антыёха VII
Манета Антыёха VII
Цар Імперыі Селеўкідаў
138129 да н.э.
Папярэднік Дыядот Трыфан
Пераемнік Дэметрый II Нікатар
Нараджэнне 159 да н.э. ці 164 да н.э.[1]
Смерць 129 да н.э.[1] ці 130 да н.э.[2]
Род Селеўкіды[d]
Бацька Дэметрый I Сатэр[1]
Маці Лаадыка V[d]
Жонка Клеапатра Тэя
Дзеці Антыёх IX Кізікскі і Seleucus[d]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

правіць

Антыёх Сідэт быў сынам Дэметрыя I Сатэра і братам Дэметрыя II Нікатара. Мянушка адбываецца ад горада Сідзе (у Кілікіі), дзе Антыёх нарадзіўся. Юнацкасць правёў на грэчаскіх астравах.

Здабыццё прастола

правіць

Узвысіўся пасля захопу парфянамі ў 141 годзе да н.э. Дэметрыя II, у 138 годзе ажаніўшыся з яго жонкай Клеапатрай Тэяй. Іх сын Антыёх IX Кізікскі быў зводным братам Селеўка V і стрыечным братам Антыёха VIII Грыпа.

Барацьба з Хасманейскім царствам

правіць

Напачатку валадарання ваяваў супраць узурпатара Дыядота Трыфана, які планаваў знішчыць Клеапатру Тэю і яе дзяцей. Узурпатар скончыў жыццё самагубствам у Апамеі, якую занялі войскі Антыёха. Пасля гэтага ён высунуў ультыматум яўрэям, каб яны прызналі яго сваім кіраўніком.

Пасля іх адмовы ён у 134 годзе да н.э. пачаў паход у Іўдзею і аблажыў Іерусалім. Пасля яго захопу, Антыёх загадаў знесці сцены горада.

Па легендзе хасманейскі цар Іаан Гіркан знайшоў грабніцу цара Давіда і выняў адтуль тры тысячы талентаў, якія і заплаціў Антыёху, каб выратаваць горад. Таксама Гіркан абавязаўся паслаць Антыёху войска для паходу супраць парфян.

Парфянскі паход

правіць

У 130 годзе да н.э. 80-тысячная армія Антыёха, у якую ўваходзілі як грэчаскія атрады, так і дапаможныя войскі залежных цароў (сярод якіх быў і Гіркан) накіравалася да мяжы з Парфіяй. Войска суправаджала да 300 000 слуг і каланістаў. Селеўкід атрымаў падтрымку гарадоў Ніжняга Двурэчча і Мідыі, а таксама цароў Персіды і Элімаиды, а арміі парфян былі пераможаны ў трох бітвах. Заняўшы Мідыю, войска размясцілася на зімовыя кватэры[4].

Цар Парфіі Фраат II пачаў умацоўваць сваю сталіцу Нісу, звярнуўся да плямёнаў сакаў па ваенную дапамогу і вызваліў з палону Дэметрыя II. У той жа час ён прапанаваў заключыць мірны дагавор, але Антыёх высунуў жорсткія ўмовы: усе тэрыторыі царства акрамя Парфіі вярталіся Селеўкідам, яе кіраўнікі штогод плацяць даніну і прызнаюць залежнасць ад Сірыі, а Дэметрый II перадаецца асабіста ў рукі Сідэта[4].

За час перамоў воіны Сідэта сваім гвалтам настроілі супраць сябе мясцовае насельніцтва, якое да таго ж было вымушана забяспечваць яго шматлікую армію, так што яны перайшлі на бок парфян. Ва ўмоўлены дзень шматлікія сірыйскія гарнізоны падвергліся адначасоваму нападу, да якой зусім не былі гатовыя. Цар паспяшаўся на дапамогу да бліжэйшых атрадаў, але быў атакаваны самім Фраатам[4].

Не жадаючы здавацца ў палон, Антыёх скончыў жыццё самагубствам, кінуўшыся разам з канём у прорву. Гэта выклікала павагу парфян, якія адправілі яго труп на радзіму ў сярэбранай труне[4].

Вынікі

правіць

Да моманту гібелі Антыёха яго брат Дэметрый II быў вызвалены з палону, але царства Селеўкідаў цяпер уключала толькі тэрыторыю Сірыі.

У 132 годзе да н.э. з пад улады Селеўкідаў выйшла вобласць Асраены са сталіцай у Эдэсе, кіраваць у якой у 127 да н.э. сталі прадстаўнікі арабскай дынастыі Абгара і Ма’ну[5].

Зноскі

  1. а б в Антиох VII Сидет // Еврейская энциклопедияСПб.: 1908. — Т. 2. — С. 782–783.
  2. Любкер Ф. Antiochus // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга и др. — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 98–100.
  3. Антиох, цари Сирии // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
  4. а б в г А. Г. Бокшанин «Парфия и Рим. Возникновения политического дуализма в Передней Азии» с. 243—247
  5. Абрамзон М. Г. Осроена в римской восточной политике в I в. до н. э. — III в. н. э., «Проблемы истории, филологии, культуры». Вып. XV. М. — Магнитогорск — Новосибирск, 2006. С. 111—119.

Спасылкі

правіць
  • Антыёх VII Сідэт (англ.). — у Smith's Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology.
  • Encyclopædia Britannica 2007 Ultimate Reference Suite
  • Тиханович Ю. Н., Козленко А. В. 350 великих. Краткое жизнеописание правителей и полководцев древности. Древний Восток; Древняя Греция; Древний Рим. Минск, 2005.