Васіль Мікітавіч Лубяка

Васіль Мікітавіч Лубя́ка (нар. 26 красавіка 1891, Горкі Магілёўская губерня — 16 чэрвеня 1950, Мінск) — беларускі вучоны, эканаміст, доктар сельскагаспадарчых навук (1931), прафесар (1929), заслужаны дзеяч навукі БССР (1944), акадэмік АН БССР (1931).

Васіль Мікітавіч Лубяка
Дата нараджэння	26 красавіка 1891(1891-04-26)
Месца нараджэння	Горкі, Горацкі павет, Магілёўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	16 чэрвеня 1950(1950-06-16) (59 гадоў)
Месца смерці	Мінск, БССР, СССР
Грамадзянства	Расійская імперыя  СССР
Род дзейнасці	навуковец
Месца працы	Беларуская дзяржаўная сельскагаспадарчая акадэмія
Навуковая ступень	доктар сельскагаспадарчых навук (1931) і акадэмік Акадэміі навук Беларускай ССР (1931)
Навуковае званне	прафесар
Альма-матар	Беларуская дзяржаўная сельскагаспадарчая акадэмія Маскоўская сельскагаспадарчая акадэмія імя К. А. Ціміразева (1925)
Член у	Беларускае пралетарскае студэнцкае зямляцтва
Узнагароды

Біяграфія

З 1919 па 1925 год працаваў рабочым у Горацкім сельскагаспадарчым інстытуце, ў 1919 годзе абіраўся намеснікам сакратара па стварэнні сельскагаспадарчага інстытута.

Вучыўся на рабфаку ў Горках, затым паступіў у Маскоўскую сельскагаспадарчую акадэмію, якую скончыў у 1925 годзе. У акадэміі займаўся ў аспірантуры і працаваў на кафедры арганізацыі сацыялістычных сельскагаспадарчых прадпрыемстваў. У 1929—1930 гадах — дэкан эканамічнага факультэта гэтай акадэміі, загадчык кафедры арганізацыі сацыялістычных сельскагаспадарчых прадпрыемстваў.

У 1929 годзе апублікаваў манаграфію аб кіруючых асновах складання арганізацыйных планаў саўгасаў. Манаграфія падвергнулася неабгрунтаванай крытыцы, а В. Лубяку назвалі паслядоўнікам А. В. Чаянава, расстралянага ў 1937 годзе. У часопісе «Социалистическая реконструкция сельского хозяйства» (№ 9-10, 1930) яе прызналі палітычна шкоднай. Аднак, у 1931 годзе В. М. Лубяку ўдалося абараніць доктарскую дысертацыю, і ў гэтым жа годзе ён быў абраны акадэмікам АН БССР. У 1944 годзе ўдастоены звання заслужанага дзеяча навукі БССР. З 1940 па 1946 год — дырэктар Інстытута эканомікі АН БССР. Памёр 16 чэрвеня 1950 года.

Уклад у навуку

Аўтар больш за 50 навуковых прац па пытаннях арганізацыі і планавання сельскагаспадарчай вытворчасці, развіцця сыравіннай і энергетычнай базы Беларусі. Даследаваў новыя для свайго часу формы сельскагаспадарчых прадпрыемстваў: калгасаў, саўгасаў, машына-трактарных станцый, распрацоўваў методыкі складання арганізацыйна-гаспадарчых планаў, арганізацыі ўнутрыгаспадарчага планавання, форм і сістэм аплаты працы ў сельскай гаспадарцы. Лічыў, што акрамя калгасаў і саўгасаў могуць існаваць і асабістыя гаспадаркі.

Пад яго кіраўніцтвам у 1944—1946 гг. былі сабраны матэрыялы пра становішча сельскай гаспадаркі Гомельскай, Палескай, Магілёўскай і Віцебскай абласцей пасля Вялікай Айчыннай вайны. Займаўся рашэннем праблем пасляваеннага аднаўлення і развіцця народнай гаспадаркі Беларусі, пытаннямі севазваротаў і пашырэння пасеваў пшаніцы ў рэспубліцы.

В. М. Лубяка адным з першых у СССР распрацаваў лекцыйны курс арганізацыі сельскагаспадарчых прадпрыемстваў, які быў уведзены ва ўсіх сельскагаспадарчых ВНУ краіны.

Прызнанне

• Акадэмік АН БССР.
• Заслужаны дзеяч навукі БССР (1944)
• Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга
• Ордэн «Знак Пашаны» (1940).

Бібліяграфія

• Руководящие основы для составления организационных планов совхозов. — М.: 1929.
• Программа курса организации социалистического сельскохозяйственного производства для сельскохозяйственных ВУЗов. — Краснодар, 1934.

Літаратура

• Лубяка Васіль Мікітавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 355. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
• Лубяка Васіль Мікітавіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 435. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
• Институт экономики Национальной академии наук Беларуси: (к 70-летию создания). 1931—2001. — Мн.: Право и экономика, 2001.
• Лубяка Васіль Мікітавіч // Памяць: гіст. — дак . хроніка Горацкага р — на . — Мн.: 1996. — С. 556
• Лившиц В. М. Роль В. Н. Лубяко в разработке научных основ организации сельскохозяйственных предприятий// Формирование новой системы социально-экономического развития села. Ч. 2.
• Василий Никитович Лубяко// В кн: Лившиц, В. М, Цыганов, А. Р., Саскевич, П. А. Гордость и слава Белорусской государственной сельскохозяйственной академии. Профессора и выпускники: академики и члены корреспонденты. — Горки: 2017. — С. 11—12..- Горки:1998. — С. 22—23.
• Василий Никитович Лубяко //Лившиц В. М. Гордость и слава Горецкой земли. В 3-х книгах Кн.1. Учёные — земляки. — Горки, 2013.— С. 9—11.

Спасылкі

• Акадэмік Лубяка Васіль Мікітавіч на сайце Акадэміі навук Беларусі
• Васіль Мікітавіч Лубяка ў базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)
• История кафедры организации и предпринимательства в АПК // Российский государственный аграрный университет — МСХА имени К. А. Тимирязева Архівавана 27 ліпеня 2014. (руск.)