Джон Чарлз Полані

Джон Чарлз Полані (венг.: Polányi János Károly; нар. 23 студзеня 1929, Берлін, Германія) — канадскі хімік, сын вядомага брытанскага хіміка і філосафа Майкла Полані, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па хіміі 1986 года «за ўклад у развіццё даследаванняў дынамікі элементарных хімічных працэсаў», якую ён падзяліў з Лі Юаньчжэ і Дадлі Хершбахам.

Джон Чарлз Полані
Дата нараджэння	23 студзеня 1929(1929-01-23)[…] (93 гады)
Месца нараджэння	Берлін, Вольная дзяржава Прусія, Веймарская рэспубліка, Германскі рэйх[…]
Грамадзянства	Канада  Венгрыя  Германія
Бацька	Michael Polanyi[d]
Жонка	Brenda Bury[d]
Род дзейнасці	хімік, фізік, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	хімія
Месца працы	Таронцкі ўніверсітэт
Навуковая ступень	прафесар
Альма-матар	The Manchester Grammar School[d] (1946) Манчэстэрскі ўніверсітэт (1952) Таронцкі ўніверсітэт (1954) University of Toronto Schools[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Папская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія навук ЗША Венгерская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Расійская акадэмія навук Каралеўскае таварыства Канады[d] Эдынбургскае каралеўскае таварыства[d] Індыйская нацыянальная акадэмія навук[d]
Узнагароды	Фарадэеўская лекцыя[d] (2010) Каралеўскі медаль[d] (1989) Нобелеўская прэмія па хіміі (1986) медаль Гельмгольца[d] (2012) Henry Marshall Tory Medal[d] (1977) Marlow Award[d] (1962) прэмія Вольфа па хіміі (1982) Прэмія стагоддзя[d] (1964) Honorary doctor of the University of Manchester[d] (1988) ганаровы доктар Гарвардскага ўніверсітэта[d] (1982) ганаровы доктар Універсітэта Лаваля[d] (1987) Бэйкераўская лекцыя[d] (1994) Chemical Institute of Canada Medal[d] (1976) Killam Prize[d] (1988) Remsen Award[d] (1978) член Каралеўскага таварыства Канады[d] Steacie Prize[d] (1965) Gerhard Herzberg Canada Gold Medal for Science and Engineering[d] (2007) ганаровы доктар Універсітэта Канкордыя[d] (1990) грант Гугенхайма[d] (1970) грант Гугенхайма[d] (1979)
Джон Чарлз Полані на Вікісховішчы

Член Каралеўскага таварыства Канады (1966), Лонданскага каралеўскага таварыства (1971), замежны член Нацыянальнай акадэміі навук ЗША (1978), член Папскай акадэміі навук (1986).

Біяграфія і навуковая праца

Джон Полані нарадзіўся 23 студзеня 1929 года ў Берліне. Бацька — вядомы хімік Майкл Полані, маці — Магда Элізабет Полані. З прыходам да ўлады нацыстаў у 1933 годзе, з-за яўрэйскага паходжання сям’я была вымушаная бегчы ў Манчэстэр, дзе яго бацька стаў прафесарам хіміі Манчэстэрскага ўніверсітэта. Джон Полані скончыў Манчэстэрскі ўніверсітэт у 1949 годзе, а ў 1952 годзе там жа абараніў дысертацыю па хіміі. У 1952—1954 гадах працаваў у Дзяржаўным навукова-даследчым Савеце Канады ў Атаве, у тым ліку ў лабараторыі будучага Нобелеўскага лаўрэата (1971 года) Герхарда Герцберга, дзе сабраў спектраскапічную ўстаноўку для праверкі вагальнага і вярчальнага ўзбуджэння ў малекулах ёда. У 1954—1956 гадах стажыраваўся ў Прынстанскім універсітэце. У 1956 годзе стаў выкладчыкам універсітэта Таронта, а ў 1962 годзе — прафесарам.

Полані распрацаваў метад інфрачырвонай хемілюмінесцэнцыі для вывучэння дынамікі хімічных працэсаў.

У 1992 годзе падпісаў «Папярэджанне чалавецтву».

Узнагароды

• Прэмія стагоддзя ад каралеўскага хімічнага таварыства (1964)
• Стыпендыя Гугенхайма (1970, 1979)
• Прэмія Вольфа (1982)
• Нобелеўская прэмія па хіміі (1986)
• Каралеўскі медаль (1989)
• Бэйкераўская лекцыя (1994)
• Канадскі залаты медаль Герхарда Херцберга (2007)
• Лектарская прэмія Фарадэя (2010)
• Медаль Гельмгольца (2012)

Спасылкі

• Старонка Джона Полані на сайце Універсітэта Таронта (англ.) 
• Біяграфія на сайце Нобелеўскага камітэта (англ.)