Казімеж Айдукевіч
Казімеж Айдукевіч (польск.: Kazimierz Ajdukiewicz; 12 снежня 1890 г., Цярнопаль, цяпер Украіна — 12 красавіка 1963 г., Варшава, Польшча) — польскі логік і філосаф. Правадзейны член Польскай АН (з 1952).
| Казімеж Айдукевіч | |
|---|---|
| польск.: Kazimierz Ajdukiewicz | |
 | |
| Дата нараджэння | 12 снежня 1890[1][2][…] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 12 красавіка 1963[1][2][…] (72 гады) |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | філосаф, педагог, перакладчык, выкладчык універсітэта, матэматык |
| Навуковая сфера | логіка[6][7], Анталогія[6] і аналітычная філасофія[6] |
| Месца працы | |
| Альма-матар | |
| Навуковы кіраўнік | Казімір Твардоўскі[8] |
| Школа/традыцыя | Львоўска-варшаўская школа |
| Член у | |
| Узнагароды |
   |
 Казімеж Айдукевіч на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
БіяграфіяПравіць
Казімеж Айдукевіч нарадзіўся 12 снежня 1890 года ў Цярнопалі, які тады ўваходзіў у склад Аўстра-Венгрыі, у сям'і чыноўніка Браніслава Айдукевіча (польск.: Bronisław Ajdukiewicz) і Магдалены Гартнер (польск.: Magdalena Gartner). Скончыў пачатковую школу ў Кракаве і гімназію ў Львове. У 1908 годзе паступіў у Львоўскі ўніверсітэт, дзе вывучаў філасофію ў Казімежа Твардоўскага, логіку ў Яна Лукасевіча і матэматыку ў Вацлава Сярпінскага. У 1912 годзе абараніў дысертацыю «Аб апрыярызме прасторы ў Канта ў дачыненні да генезісу паняцця прасторы», напісаную пад кіраўніцтвам Твардоўскага, і атрымаў ступень доктара філасофіі; працягнуў адукацыю ў Гётынгенскім універсітэце, дзе слухаў лекцыі Э. Гусерля, А. Рэйнаха[en], Л. Нэльсана і Д. Гільберта[10][11].
Пасля пачатку Першай сусветнай вайны Айдукевіч быў прызваны ў аўстра-венгерскую армію і ваяваў на італьянскім фронце. У 1918 годзе, пасля ўтварэння незалежнай Польскай дзяржавы, уступіў у польскую армію. У 1920 годзе ажаніўся з Марыяй, дачкой Казімежа Твардоўскага, пазней у іх нарадзіліся сын і дачка. Дэмабілізаваўся ў канцы 1920 года ў чыне капітана артылерыі[10][11].
У 1922—1925 гадах — дацэнт Львоўскага ўніверсітэта[10]. У 1925—1939 гадах быў прафесарам Варшаўскага і Львоўскага ўніверсітэтаў[12]. У 1938 годзе ўзначаліў Пазнаньскае філасофскае таварыства[13].
Пасля заканчэння Другой сусветнай вайны Айдукевіч заняў кафедру метадалогіі і тэорыі навукі (пазней пераназваную ў кафедру логікі) у Пазнаньскім універсітэце, у 1948—1952 гадах працаваў рэктарам гэтага ўніверсітэта. З 1953 года — галоўны рэдактар часопіса «Studia logica» («Лагічныя даследаванні»)[13]. У 1955 годзе пераехаў у Варшаву, дзе працаваў прафесарам логікі Варшаўскага ўніверсітэта і адначасова ўзначальваў сектар логікі ў Інстытуце філасофіі і сацыялогіі[pl] Польскай акадэміі навук[11][12].
Памёр уначы 12 красавіка 1963 года ад сардэчнага прыступу[11].
Навуковая дзейнасцьПравіць
Прадстаўнік львоўска-варшаўскай школы, якая ставіла задачу лагічнага абгрунтавання і ўмацавання рацыяналізму ў процівагу ірацыяналізму. Паводле філасофскіх поглядаў быў блізкі да ідэй лагічнага пазітывізму. Распрацаваў логіка-семантычную канцэпцыю значэння як спосабу ўжывання тэрміна ў пэўнай канцэптуальнай сістэме тэорыі лагічнага вываду, індуктыўнай логікі(руск.) бел., азначэння, лагічнай семантыкі і сінтаксісу.
Зноскі
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
- ↑ 2,0 2,1 Kazimierz Ajdukiewicz // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ 3,0 3,1 Kazimierz Ajdukiewicz // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #118501283 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 14 снежня 2014.
- ↑ Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #118501283 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 31 снежня 2014.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Collinson D. Biographical Dictionary of Twentieth-Century Philosophers — 1996. — ISBN 978-0-415-06043-1
- ↑ Czech National Name Authority Database as Linked Data, Báze národních jmenných autorit v podobě propojených dat Праверана 30 красавіка 2021.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Матэматычная генеалогія — 1997.
- ↑ http://czlonkowie.pan.pl/czlonkowie/sites/WynikiWyszukiwania.html?s=AJDUKIEWICZ,%20Kazimierz%20 Праверана 26 сакавіка 2019.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Kazimierz Ajdukiewicz. Życiorys twórcy definicji dowodu, wynikania i twierdzenia (недаступная спасылка). // Portal internetowy «zeŚwiata.pl». Архівавана з першакрыніцы 7 сакавіка 2016. Праверана 1 лютага 2016.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Polish Philosophy Page. Kazimierz Ajdukiewicz (недаступная спасылка). // Sito web della Facoltà di Scienze della Formazione dell' Università degli Studi di Catania. Архівавана з першакрыніцы 9 ліпеня 2011. Праверана 1 лютага 2016.
- ↑ 12,0 12,1 Кондаков Н. И. Логический словарь-справочник. 2-е изд. — М.: Наука, 1975. — 720 с. — С. 18.
- ↑ 13,0 13,1 Айдукевіч Казімеж. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 1: А — Аршын. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1), ISBN 985-11-0035-8.
ЛітаратураПравіць
- Айдукевіч Казімеж. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 1: А — Аршын. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1), ISBN 985-11-0035-8.
СпасылкіПравіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Казімеж Айдукевіч
