Карачаева-Чаркесія

Карача́ева-Чарке́сія — суб’ект Расійскай Федэрацыі, размешчаны на Паўночным Каўказе.

Карачаева-Чаркеская Рэспубліка
руск.: Карачаево-Черкесская Республика карач.-балк. Къарачай-Черкес Республика абаз.: Къарча-Черкес Республика наг.: Карашай-Шеркеш Республикасы кабард.-чарк. Къэрэшей-Шэрджэс Республикэ
Герб Сцяг
Краіна	Расія
Гімн	Гімн Карачаева-Чаркесіі
Статус	Рэспубліка
Уваходзіць у	Паўночна-Каўказскую федэральную акругу
Уключае	10 раёнаў, 2 гарадскія акругі
Адміністрацыйны цэнтр	Чаркеск
Інш. буйныя гарады	Чаркеск, Усць-Джэгута, Карачаеўск
Дата ўтварэння	12 студзеня 1922 (як Карачаева-Чаркеская АВ) 26 красавіка 1926 (падзел на Карачаеўскую АВ, Чаркескую НА, Баталпашынскі і Зелянчуцкі раёны; ад 30 красавіка 1928 Чаркеская НА набывае статус аўт. вобласці) 12 кастрычніка 1943 (ліквідацыя Карачаеўскай АВ) 12 студзеня 1957 (аднаўленне Карачаева-Чаркескай АВ) 30 студзеня 1990 (як Карачаева-Чаркеская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка) 9 снежня 1992 (як Карачаева-Чаркеская Рэспубліка)
Кіраўнік Рэспублікі	Рашыд Цямрэзаў
Старшыня Урада	Мурат Карданаў
Старшыня Народнага Сходу (Парламента)	Аляксандр Іваноў
Афіцыйная мова	руская, карачаеўска-балкарская, кабардзіна-чаркеская, абазінская
Насельніцтва (2013)	▼471 847 (75-е месца)
Шчыльнасць	33,05 чал./км²
Нацыянальны склад	карачаеўцы, рускія, чаркесы, абазіны, нагайцы
Плошча	14 277 км² (77-е месца)
Часавы пояс	+2UTC +4
Код ISO 3166-2	RU-KC
Код аўтам. нумароў	09
Афіцыйны сайт
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Размешчаны ў перадгор’ях паўночнай часткі Вялікага Каўказа. Рэспубліка мяжуе на захадзе з Краснадарскім краем, на поўначы са Стаўрапольскім краем, на ўсходзе — з Кабардына-Балкарскай рэспублікай, на поўдні ўздоўж Галоўнага Каўказскага хрыбта — з Абхазіяй і Грузіяй. Уключае Карачай, Чаркесію, Абазінію і тэрыторыі, населеныя казакамі і нагайцамі. Адміністрацыйны цэнтр — горад Чаркеск.

Геаграфія і прырода

Буйнейшая частка (каля 80 %) Карачаева-Чаркескай Рэспублікі размешчана ў горнай мясцовасці. У межах рэспублікі вылучаюцца 3 зоны: перадгорная раўніна, перадгор’і і горы Каўказа. На поўначы цягнуцца Перадавыя хрыбты Вялікага Каўказа, на поўдні — Вадараздзельны і Бакавы, іх вышыня дасягае 4000 м. Да ўзбярэжжа Чорнага мора вядуць Марухскі і Клухорскі перавалы. На мяжы з Кабардзіна-Балкарыяй размешчаная гара Эльбрус, самая высокая вяршыня Каўказа.

У рэспубліцы ёсць шмат водных рэсурсаў: каля 130 высакагорных азёр, мноства горных вадаспадаў. Працякаюць 172 ракі, з якіх самыя буйныя — Кубань, Вялікі і Малы Зелянчук, Уруп, Лаба; маецца Кубанскае вадасховішча. Дзеючая ў рэспубліцы сістэма Вялікага Стаўрапольскага канала з’яўляецца крыніцай водазабеспячэння для Стаўрапольскага края.

Нетры багатыя прыроднымі выкапнямі: каменны вугаль, граніт, мармур, розныя руды і гліны. У вялікіх запасах — лячэбныя мінеральныя воды, прысутнічаюць мноства тэрмальных крыніц. Карачаева-Чаркесія размешчана ў зоне горных стэпаў і шыракалістых лясоў. У лясах і высакагор’і захавалася багатая флора і фаўна. На тэрыторыі рэспублікі знаходзяцца Тэбердзінскі запаведнік і частка Каўказскага запаведніка.

Насельніцтва

Карачаева-Чаркесія з’яўляецца шматнацыянальнай рэспублікай: на яе тэрыторыі пражываюць прадстаўнікі больш 80 нацыянальнасцей. Агульная колькасць насельніцтва складае 434,5 тыс. чал. (2005). Шчыльнасць насельніцтва — 30,8 чал./км², удзельная вага гарадскога насельніцтва — 44,1 %.

Нацыянальны склад: карачаеўцы (38,5 %), рускія (33,6 %), чаркесы (11,3 %), абазіны (7,4 %), нагайцы (3,4 %).

Адміністрацыйны падзел

Рэспубліка падзеленая на 10 раёнаў; налічваецца 144 населеных пункта, з іх — 4 буйных горада (Чаркеск, Карачаеўск, Усць-Джэгута і Тэберда). Раёны:

• Усць-Джэгуцінскі
• Зелянчукскі
• Малакарачаеўскі
• Прыкубанскі
• Хабезскі
• Адыге-Хабльскі
• Карачаеўскі
• Урупскі

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Карачаева-Чаркесія
• Афіціыйны сайт Карачаева-Чаркесіі Архівавана 10 студзеня 2016.