Касцёл Найсвяцейшай Тройцы (Шылавічы)

Касцёл Найсвяцейшай Тройцы — помнік архітэктуры неаготыкі ў аграгарадку Шылавічы Ваўкавыскага раёна. Касцёл дзейнічае.

каталіцкі храм
Касцёл Найсвяцейшай Тройцы
53°10′06,43″ пн. ш. 24°14′37,47″ у. д.HGЯO
Краіна  Беларусь
Аграгарадок Шылавічы
Канфесія Каталіцызм
Епархія Гродзенская дыяцэзія
Благачынне Ваўкавыскі дэканат 
Архітэктурны стыль неаготыка
Будаўніцтва 19071914 гады
Стан дзейнічае
Map
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

правіць

Парафія створана ў 1511 годзе, тады першую фундацыю на заснаванне тут каталіцкай святыні зрабілі Ганна, Зоф’я і Каміла Крупскія. Новазбудаваны драўляны касцёл быў асвечаны пад тытулам Найсвяцейшай Тройцы. У 1544 Ганна з Крупскіх Радагоская аднавіла першапачатковы фундуш. Пасля Крупскіх Шылавічы належалі Вольскім, Весялоўскім, потым кляштару брыгідак з Гродна.

 
Беззаганнае пачацце. Першая палова 17 ст. МСБК НАН

Калі першую святыню ў 1600 годзе знішчыў пажар, Крыштаф Вольскі разам з жонкай Барбарай аднавілі касцёл. У лістападзе 1620 касцёл пад гістарычным тытулам Найсвяцейшай Тройцы кансэкраваў віленскі біскуп-суфраган Абрахам Война. У інтэр’еры святыні меліся тры алтары. Галоўны быў двух’ярусным, над абразом Найсвяцейшай Тройцы знаходзіўся абраз Маці Божай (алтар асвечаны разам з касцёлам). Бакавыя алтары былі прысвечаны Беззаганаму Зачаццю Найсвяцейшай Панны Марыі і Пану Езусу (асвечаны ў ліпені 1660).

У сярэдзіне XVI ст. пры касцёле дзейнічала альтарыя, парафіяльная школа, шпіталь, які фундавала Аляксандра з Сабескіх Весялоўская.

У 1807 годзе драўляны касцёл быў адноўлены, таксама ў левым куце касцёльнай агароджы была пабудавана драўляная чацверыковая трох’ярусная вежа-званіца, а сама агароджа з трохпралётнай цаглянай брамай грунтоўна адноўлена.

 
Стары касцёл, каля 1900

Старажытны драўляны касцёл уяўляў сабою трохнававую прамавугольную ў плане святыню з апсідай, накрытую двухсхільным гонтавым дахам. Трохвугольны франтон галоўнага фасада завяршала невялікая чацверыковая сігнатурка. Сцены касцёла, складзеныя з бруса, былі ўмацаваны па перыметры вертыкальнымі брусамі-сцяжкамі.

 
Касцёл Найсвяцейшай Тройцы ў пешай палове XX ст.

Цяперашні касцёл пабудаваны з цэглы ў 19071914 гадах у цэнтры населенага пункта.

Велічная неагатычная аднавежавая базіліка пачала будавацца ў 1907 годзе (аб чым сведчыць дата на гранітным падмурку апсіды касцёла) побач са старажытнай святыняй (будынак стаяў да 1925 года, а затым быў разабраны). Будаўніцтва было скончана ў 1914 годзе.

Падчас I Сусветнай вайны святыня была значна пашкоджана. У 1927 скончылася яе рэстаўрацыя, у выніку якой вежа была надбудавана на 6 м. У той жа час была пабудавана новая плябанія. Старая драўляная званіца згарэла ў 1931 годзе.

У ХIХ-ХХ ст. дзейнічала капліца на парафіяльных могілках. Перад II Сусветнай вайной колькасць вернікаў шылавіцкай парафіі перавышала 5000 чалавек.

У 1958 годзе касцёл быў зачынены, у святыні размясцілі зернесховішча, потым — сховішча цэменту і хімікатаў, рамонтныя майстэрні трактароў. Плябанія была знішчана, не захавалася і капліца на могілках. Знішчылі і касцёльную агароджу з брамай.

Святыня вернута парафіянам у 1989 годзе, адразу ж пачалася рэстаўрацыя. Рэкансекрацыя касцёла адбылася 2 ліпеня 1993 года.

У парафіі з 1992 года працуюць сёстры Маці Божай Міласэрнасці ад св. Фаустыны. Для іх у комплексе касцёла ў 1995 быў пабудаваны манаскі дом з хатняй капліцай.

Архітэктура

правіць

Касцёл Уяўляе сабой базілікальны з трансептам аднавежавы храм з трохграннай апсідай і дзвюма сакрысціямі. На галоўным заходнім фасадзе вылучаецца чатырох’ярусная шатровая вежа вышынёй 55 м (тры ніжнія ярусы дзвюхгранныя, верхні — васьмігранны). Грані вежы фланкіраваныя контрфорсамі, дэкарыраваныя арачнымі і стральчатымі нішамі. Галоўны партал вылучаны вімпергам. Бакавыя фасады прарэзаныя спаранымі стральчатымі вокнамі, паміж якімі на ніжнім ярусе размешчаныя контрфорсы, на верхнім — папярочныя аркі (аркбутаны). Бакавыя сцены трансепта маюць адно сральчатае чатырохчасткавае акно і завершаныя ступеньчатым атыкам з пінаклямі. У інтэр'еры нефы падзеленыя стральчатымі арачнымі праёмамі, якія абапіраюцца на прафіляваныя слупы, перакрыцце — крыжовыя скляпенні з нервюрамі. Шырока выкарыстаная лякальная цэгла, з якой зробленыя нервюры, абрамленні арак і крапоўка слупоў. Як дэкаратыўны прыём выкарыстанае кантрастнае каляровае рашэнне: дэкаратыўныя дэталі белага колеру (па фасадах і ў інтэр'еры) на фоне чырвоных цагляных сцен і вежы.

Інтэр’ер

правіць

Інтэр’ер касцёла падзелены на тры нефы трыма парамі апор і перакрыты крыжаста-нервюрным скляпеннем, сяродкрыжжа — зоркава-нервюрным. У святыні знаходзяцца тры драўляныя алтары. Галоўны быў створаны ў 1920-я гады са старога барокавага алтара. У яго цэнтры змешчаны тытульны абраз Найсвяцейшай Тройцы, а ў другім ярусе знаходзіўся абраз Пана Езуса ў цярновым вянку (цяпер яго месца пустое, а абраз знаходзіцца ў музеі Мінска, як і разьбянае Укрыжаванне з фігурамі Панны Марыі і св. Яна пад ім). Бакавыя алтары створаны нядаўна ў неагатычным стылі: у левым змешчаны абраз св. Юзафа, у правым — Маці Божай Чанстахоўскай. Над нартэксам знаходзяцца арганныя хоры, дзе стаіць неагатычны каркас ад страчанага аргана.

Літаратура

правіць
  • Архітэктура Беларусі. Энцыклапедычны даведнік, — Мінск, 1993.

Спасылкі

правіць