Мажайск
Мажа́йск — горад на захадзе Маскоўскай вобласці, адміністрацыйны цэнтр Мажайскага раёна і гарадскога паселішча Мажайск. Насельніцтва 30,2 тыс. жыхароў (2010). Горад размешчаны ў верхнім цячэнні ракі Масква, за 4 км ад Мажайскага вадасховішча, за 110 км на захад ад Масквы.
Горад
| ||||||||||||||||||||||||||||||
Назва Правіць
Назва Мажайск ад балцкай назвы ракі Мажая, якая балцкага паходжання[1].
Звязана з літоўскім mažas «малы». Літоўскія гідранімічныя аналагі — рачныя назвы тыпу Maž-upis, Mažiklis[2].
Таго ж паходжання назвы рэк Можа (прыток дняпроўскага Бабра), Мажа (у басейне Прыпяці), Мажанка і Мажайка (прытокі Бярэзіны)[3]. Дзве рэчкі з назвай «Мажайка» недалёка адна ад адной на левабярэжжы Верхняй Дзвіны (прымеркаваныя да самых вярхоў: адна — дзвінскай Велясы, другая — дзвінскай Мёжы).
Адпачатная назва мела выгляд *Mažaja або *Mažoja. Абодва пашыральнікі -aj-, -oj- вядомыя ў літоўскім назваўтварэнні, з імі могуць утварацца рачныя назвы аднаго кораня (Kamaja — Kamoja-Камайка[4]). Пашыральнік -aj- і ў рачной назве Indraja. Пашыральнік -oj- часцейшы і ўжываецца ў літоўскім словаўтварэнні: pupa «боб» — pupojas «бабовае сцябло»[5]. З іншым вакалізмам пашыральнік -j- у водных назвах тыпу Ілія, *Бабруя, Мярэя.
Назва ракі значыць «Малая (рака)».
Мажайск у складзе шэрагу гарадоў з назвамі балцкага гідранімічнага паходжання, што дугой атачаюць Маскву з заходняга боку (Валакаламск, Руза, Вярэя, Нара-Фамінск, Серпухаў)[6].
Славутасці Правіць
- Нова-Мікольскі сабор пачатку XIX ст.
Заўвагі Правіць
- ↑ В. Н. Топоров. Древняя Москва в балтийской перспективе // Балто-славянские исследования. 1981. Москва, 1982. С. 35—36.
- ↑ A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 208.
- ↑ В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 195, 196.
- ↑ A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 144.
- ↑ P. Skardžius. Rinktiniai raštai. T. 1. Vilnius, 1996. C. 85—89.
- ↑ В. Н. Топоров. Древняя Москва в балтийской перспективе // Балто-славянские исследования. 1981. Москва, 1982. С. 35—36.
Літаратура Правіць
- Мажайск // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 501. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
Спасылкі Правіць
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Мажайск