Міраслаў Міхайлавіч Скорык

Міраслаў Міхайлавіч Скорык (укр.: Мирослав Михайлович Скорик; нар. 13 ліпеня 1938, Львоў, Львоўскае ваяводства, Польская Рэспубліка — 1 чэрвеня 2020, Кіеў, Украіна) — выбітны ўкраінскі кампазітар і музыкавед, Герой Украіны (2008), народны артыст Украіны (1988), заслужаны дзеяч мастацтваў УССР (1969), лаўрэат Нацыянальнай прэміі Украіны імя Тараса Шаўчэнкі і Рэспубліканскай прэміі імя Мікалая Астроўскага (1968), кандыдат мастацтвазнаўства, сустаршыня Саюза кампазітараў Украіны (2006—2010), мастацкі кіраўнік Кіеўскай оперы (2011—2016), Нацыянальная легенда Украіны (2021, пасмяротна). Унучаты пляменнік Саламіі Крушальніцкай.

Міраслаў Міхайлавіч Скорык
укр.: Мирослав Михайлович Скорик
Асноўная інфармацыя
Дата нараджэння	13 ліпеня 1938(1938-07-13)
Месца нараджэння	Львоў, Львоўскае ваяводства, Польская Рэспубліка
Дата смерці	1 чэрвеня 2020(2020-06-01) (81 год)
Месца смерці	Кіеў, Украіна
Месца пахавання	Лычакаўскія могілкі
Краіна	СССР  Украіна
Альма-матар	Маскоўская дзяржаўная кансерваторыя імя П. І. Чайкоўскага
Месца працы	Нацыянальная музычная акадэмія Украіны імя Пятра Чайкоўскага Львоўская нацыянальная музычная акадэмія імя Мікалая Лысенкі
Музычная дзейнасць
Прафесіі	кампазітар, музыказнавец, музычны педагог
Інструменты	фартэпіяна
Жанры	опера і класічная музыка
Выхаванцы	Bohdana Frolyak[d]
Узнагароды
composersukraine.org/ind…
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Магіла Міраслава Скорыка адразу пасля пахавання.

Помнік на магіле Міраслава Скорыка.

Біяграфія

Нарадзіўся 13 ліпеня 1938 года ў сям’і ўкраінскіх інтэлігентаў у Львове. Маці Міраслава Міхайлавіча паходзіла з сям’і Ахрымовічаў. Дзядуля Скорыка, Уладзімір Ахрымавіч, быў вядомым украінскім фалькларыстам, грамадскім і палітычным дзеячам. Марыя-Саламія Ахрымовіч-Скорык атрымала адукацыю ў Вене. Бабуля Алена Крушальніцкая-Ахрымовіч была роднай сястрой Саламіі Крушальніцкай. Бацька таксама вучыўся ў Венскім універсітэце (філасофскі факультэт). Першае знаёмства з музыкай Міраслаў атрымаў у сям’і — бацькі, хоць і не былі прафесійнымі музыкамі, музіцыравалі ў коле сям’і, бацька граў на скрыпцы, маці — на фартэпіяна.

Бацька кампазітара — Міхаіл Скорык, гісторык, этнограф, быў работнікам Львоўскага аддзялення Акадэміі навук УССР, валодаў ігрой на скрыпцы, ведаў і выконваў разнастайныя карпацкія мелодыі, песні і танцы.

З акупацыяй Заходняй Украіны 1939 года СССР сям’я Скорыкаў, як і многія іншыя ўкраінскія інтэлігентныя сем’і, панесла страты. У гады вайны старэйшы брат Міраслава Скорыка ўдзельнічаў у Другой сусветнай вайне ў шэрагах дывізіі Вафен СС «Галічына», па завяршэнні вайны яму атрымалася эміграваць у Аўстралію.

Да сістэматычных заняткаў музыкай Міраслава заахвоціла Саламія Крушальніцкая, сястра яго бабулі. Неяк у гасцях у вялікай спявачкі 5-гадовы хлопчык адзначыў, што яе фартэпіяна «фальшывіць» — ён не ведаў, што для вакалістаў інструмент настройваюць на паўтону ніжэй. Крушальніцкая здагадалася, што ў пляменніка абсалютны слых, і параіла яго бабулі аддаць хлопца вучыцца музыцы. Па яе парадзе, ён пачынае вучыцца ў Львоўскай музычнай школе-дзесяцігодцы (якая ўзнікла па ініцыятыве Васіля Барвінскага пры Львоўскай кансерваторыі). Больш за ўсё Міраславу Міхайлавічу ўрэзаліся ў памяць заняткі па хору і сальфеджыа ў класе Рыгора Цярлецкага, які заахвоціў хлопца да кампаноўкі. Разам са Скорыкам у гэтыя гады вучыліся: Тамара Назарка-Канаварт, Ліда Крых, Дар’я Крываручка, у будучым вядомы хормайстар Барыс Какатайла, Аксана Панасюк і іншыя.

У 1948 годзе, з узмацненнем рэпрэсій сям’ю Скорыкаў рэпрэсавалі і выслалі ў Сібір (у Анжэра-Суджанск Кемераўскай вобласці). Нехта зрабіў на іх данос, бо яны выпускалі антысавецкія ўлёткі. У ссылцы Міраслаў працягвае сваю адукацыю. Вучыцца граць на фартэпіяна ў вучаніцы С. Рахманінава Валянціны Канторавай, нават ездзіць на розныя конкурсы. Авалодвае таксама гульнёй на скрыпцы пад кіраўніцтвам бацькі сваёй аднакласніцы Уладзіміра Панасюка.

Толькі пасля смерці І. Сталіна у 1953 годзе рэпрэсіі саслаблі. Міраславу дазволілі вярнуцца ў Львоў з «чыстым пашпартам» (што давала права пражывання ў любым з гарадоў СССР). Бацькам кампазітара атрымалася атрымаць такі дазвол праз два гады, але без права пражывання ў Львове. Пераехаўшы ў Львоў, Міраслаў пасяліўся ў сястры бацькі Яраславы Биганскай, якая дапамагла знайсці рэпетытараў для падрыхтоўкі да паступлення ў кансерваторыю. У тыя часы адбылося знаёмства са Усеваладам Задэрацкім.

У 1955—1960 гадах вучыўся ў Львоўскай дзяржаўнай кансерваторыі імя Мікалая Лысенкі пад кіраўніцтвам прафесараў Станіслава Людкевіча (тэорыя музыкі), Рамана Сімавіча і Адама Солціса (кампазіцыя). У гэты перыяд Міраслаў Скорык праявіў творчую актыўнасць. Быў пастаянным удзельнікам пасяджэнняў Студэнцкага навуковага таварыства. Граў у студэнцкім аркестры, у 1963 годзе арганізаваў ВІА «Веселі скрипки», для якога пісаў эстрадныя песні. Яго дыпломнай працай стала кантата «Вясна» на словы Івана Франко. Па завяршэнні навучання ў кансерваторыі стажыраваўся ў аспірантуры пры Маскоўскай кансерваторыі у класе Дзмітрыя Кабалеўскага, завяршыў навучанне ў 1964 годзе з дысертацыйных даследаваннем на тэму «Асаблівасці ладу музыкі С. Пракоф’ева» і атрымаў вучоную ступень кандыдата мастацтвазнаўства.

У 1964 годзе стварае музыку да кінастужцы Сяргея Параджанава «Цені забытых продкаў». Кінастужка становіцца вядомай і аўтар музыкі — таксама.

У 1963—1966 гадах выкладаў кампазіцыю ў Львоўскай кансерваторыі, а з 1966 года да канца 1980-х гадоў выкладаў кампазіцыю ў Кіеўскай кансерваторыі. Адным з першых яго выпускнікоў быў Я. Станковіч (1968), сярод аспірантаў — І. Карабіц і Г. Гаўрылец. Доўгі час працаваў у ЗША, з 1996 года — у Аўстраліі. У канцы 1990-х вярнуўся ва Украіну. З 1999 года — загадчык кафедры гісторыі ўкраінскай музыкі ў НМАУ. Паралельна выкладаў у Львоўскай кансерваторыі. Сярод выпускнікоў М. Скорыка — М. Швед.

У 1989 годзе — старшыня журы фестывалю «Чырвоная рута». З 2002 года — мастацкі кіраўнік фестывалю «Кіеў Музычны Фэст». На працягу 2006—2010 гадоў — сустаршыня Нацыянальнага саюза кампазітараў Украіны. У красавіку 2011 года прызначаны мастацкім кіраўніком Кіеўскай оперы, на гэтай пасадзе працаваў да 2016 года.

Памёр 1 чэрвеня 2020 года ў Кіеве. 3 чэрвеня ў сталічным Патрыяршым саборы Уваскрэсення Хрыстова УГКЦ адбылося развітанне з выбітным кампазітарам. 4 чэрвеня 2020 года ў Архікатэдральным саборы Святога Юра ў Львове таксама адбылося развітанне. Пахаваны 5 чэрвеня 2020 года на Лычакоўскіх могілках (поле № 13) у Львове.

Узнагароды

• Званне Герой Украіны з уручэннем ордэна дзяржавы (20 жніўня 2008 года) — за выдатныя асабістыя заслугі перад украінскай дзяржавай у развіцці нацыянальнага музычнага мастацтва, шматгадовую плённую кампазітарскую, педагагічную і грамадскую дзейнасць
• Ордэн «За заслугі» I ст. (8 лютага 2010 года) — за значны асабісты ўклад у сацыяльна-эканамічнае і культурнае развіццё Украіны, высокі прафесіяналізм і шматгадовую добрасумленную працу
• Ордэн «За заслугі» II ст. (27 жніўня 2006 года) — за значны асабісты ўклад ва ўвекавечанне памяці Івана Франко
• Ордэн «За заслугі» III ст. (5 кастрычніка 1998 года) — за значны асабісты ўклад у развіццё ўкраінскага музычнага мастацтва, шматгадовую творчую і педагагічную дзейнасць
• Знак Адрознення Прэзідэнта Украіны — юбілейны медаль «20 гадоў незалежнасці Украіны» (19 жніўня 2011 года) — за значны асабісты ўклад у сацыяльна-эканамічнае, навукова-тэхнічнае і культурна-адукацыйнае развіццё Украінскай дзяржавы, значныя працоўныя дасягненні і шматгадовую добрасумленную працу
• Знак Адрознення Прэзідэнта Украіны «Нацыянальная легенда Украіны» (20 жніўня 2021 года, пасмяротна) — за выдатныя асабістыя заслугі ў станаўленні незалежнай Украіны і ўмацаванні яе дзяржаўнасці, значны ўклад у развіццё нацыянальнага мастацтва, спорту, шматгадовую плённую прафесійную дзейнасць
• Ордэн «Знак Пашаны» (СССР, 1971)
• Заслужаны дзеяч мастацтваў УССР (1969)
• Народны артыст УССР (1988)
• Дзяржаўная прэмія УССР імя Тараса Шаўчэнкі (1987)
• Лаўрэат Рэспубліканскай прэміі ЛКСМУ імя Мікалая Астроўскага (1968)

Творчасць

Творы Міраслава Скорыка рэгулярна выконваюць ва Украіне, іншых постсавецкіх краінах, а таксама ў Германіі, Францыі, Аўстрыі, Нідэрландах, Балгарыі, Чэхіі, Славакіі, Польшчы, Вялікабрытаніі, ЗША, Канадзе, Аўстраліі. Кампазітар часта выступаў у якасці дырыжора і піяніста з выкананнем уласных твораў.

У стылістыцы працягваў традыцыі львоўскай кампазітарскай школы, арганічна звязанай з разнастайнымі першаснымі жанрамі; даў мадэрну аўтарскае бачанне ўкраінскага, у прыватнасці карпацкага, фальклору і львоўскага гарадскога і салоннага музіцыравання, а таксама сучаснай папулярнай музыкі, перш за ўсё джаза. У творчасці кампазітара можна вылучыць некалькі перыядаў: ранні (1955—1964); неафальклорны (1965—1972); неакласічны (1973—1978); неарамантычны (1983—1983); полістылістычны (1986—1998); постмадэрнісцкі. Шмат гадоў Міраслаў Скорык супрацоўнічаў з сімфанічным аркестрам Дзяржтэлерадыё Украіны пад кіраўніцтвам Вадзіма Гнедаша і Уладзіміра Сірэнкі.

Музычныя творы

Музычна-Тэатральныя творы

• «Муляры»(балет, Паводле І. Франко, 1967)
• «0: 0 на нашу карысць»(музычная камедыя, лібр. Вікерса і А. Канеўскага, 1969)
• «Майсей» (опера, лібрэта Б. Стэльмаха за І. Фрэнко, 2001)
• «Вяртанне Батэрфляй» (балет, Скорык-Пучыні, 2006)

Вакальна-сімфанічныя творы

• кантаты для хору і сімфанічнага аркестра:
  • «Вясна» — кантата для салістаў, хору і сімфанічнага аркестра на вершы І. Франк (1960),
  • «Чалавек» — кантата для салістаў, хору і сімфанічнага аркестра на вершы Э. Межэлайціса (1964),
  • паэма-кантата «Гамалія» (сл. Т. Шаўчэнка, 2003)
• «Тры ўкраінскія вясельныя песні» для голасу і сімфанічнага аркестра (нар. слова, 1974)

Сімфанічныя творы

• сімфанічныя паэмы — «Вальс» (1960),
  • «Мацней смерці» (сімфанічная паэма, 1963),
  • «1933» (1993),
  • «Успамін пра Радзіму» 1994)
• «Гуцульскі трыпціх» (сюіта для сімфанічнага аркестра, 1965)
• Канцэрт для вялікага сімфанічнага аркестра «Карпацкі» (1972)
• «Партыта № 4» для сімфанічнага аркестра (1974)
• «24 капрызы Паганіні»

Канцэрты для інструментаў сола з аркестрам

• 3 для фартэпіяна з аркестрам — № 1 («Юнацкі», 1977), № 2 (1982), № 3 (1995)
• 9 для скрыпкі з аркестрам — № 1 (1969), № 2 (1990), № 3 (2001), № 4 (2002), № 5 (2004), № 6 (2009), № 7 (2011), № 8 «Allusion to Chopin» (2011), № 9 (2014)
• «Мелодыя» для скрыпкі з аркестрам
• Канцэрт для віяланчэлі з аркестрам (1983)

Для камернага аркестра

• «Сюіта» (1961)
• Партыта № 1 для струннага аркестра (1966), № 2 для камернага аркестра (1970), № 3 для струннага аркестра (1974)
• «Тры фантазіі на лютаўскія тэмы XVI» з «Львоўскай табулатуры»
• Дыпціх (1993)

Камерна-інструментальныя творы

• Партыта № 5 для фартэпіяна (1975);
• Партыта № 6 для струннага квартэта
• Партыта № 7 для квінтэта духавых
• «Рэчытатыў і Ронда» для скрыпкі, віяланчэлі і фартэпіяна (1969);
• санаты для скрыпкі і фартэпіяна — № 1 (1963), № 2 (1993)
• Саната для віяланчэлі і фартэпіяна «A-RI-A» (1994);
• «Карпацкая рапсодыя» для скрыпкі і фартэпіяна (2004)
• «Дыптых» для струннага квартэта

Фартэпіянныя творы

• Тры танца для 2-х фартэпіяна (1995)
• Цыкл п’ес «У Карпатах»(1959) «Ронда» (1962):
  • «Варыяцыі» (1962)
  • «Бурлеска» (1964)
  • «Каламыйка» (1962)
  • «Блюз» (1964)
• «З дзіцячага альбома» цыкл п’ес («Прасценькая мелодыя», «Народны танец», «Эстрадная п’еса», «Лірнік», «Жартоўная п’еса») (1965)
• Токата (1979)
• 6 прэлюдый і фуг (1987—1988)

Вакальныя творы

• Рамансы на словы Шаўчэнка (1962):
  • «Калі б мне чаравікі»
  • «Расквітнела ў даліне»
  • «За сонцам воблачка плыве»
  • «Ой сяду я пад домам»
• Духоўны канцэрт «Рэквіем» (у першай рэдакцыі «Памінальная», кананічныя тэксты, 1999)
• 3 псальма (2003)
• Літургія Святога Іаана Златавуста (2005)

Іншае

• сола на словы Т. Шаўчэнка
• шматлікія поп-песні

Музыка да фільмаў

Музыка да драматычных спектакляў і больш за 40 фільмаў, уключаючы:

• 1964 — Цені забытых продкаў
• 1967 — Як казакі куліш варылі
• 1971 — Жывая вада
• 1972 — За тваю долю
• 1974 — Гусі-лебедзі ляцяць
• 1974 — Асабістае жыццё
• 1979 — Грышкіны кніжкі (мультфільм)
• 1981 — Высокі пас (Мелодыя ля-мінор)
• 1991 — У званы нам не білі, калі мы паміралі (рэж. М. Федзюка)
• 1994 — Царэўна (серыял)
• 2007 — Ліс Мікіта
• 2019 — Тарас. Вяртанне

Тэарэтычныя працы Міраслава Скорыка

• Прокофьев и Шенберг // Советская музыка, 1962, № 1.
• Ладова система С.Прокоф’єва. — К.: музична Україна, 1969.-99 с.
• Майбутнє нашої музики. З доповіді заступника голови правління Спілки композиторів України на пленумі правління Спілки. — Музика. 1971, № 1.-С. 8-9.
• Музыкальное творчество и критика (Выступление на V пленуме правлення Союза композиторов СССР) // За действенную музыкальную критику. Сб. статей и выступлений / Сост. Г. Друбачевская. -М.: Сов. комп., 1974.-С. 77-78.
• О прогрессивном и догматическом новаторстве. — Советская музыка, 1971, № 8. -С. 17-23. Особенности лада музыки С. Прокофьева// Проблемы лада. Сб. статей / Сост. К.Южак. -М.: Музыка, 1972.-С. 226—238.
• Про природу і спрямованість новаторського пошуку в сучасній музиці // Сучасна музика. Вип 1. — К.: музичн Україна, 1973.-С. 3-24. (Співавтор- В.Задерацький).
• Слово про композитора [І.Соневицького] // Соневицький і. Солоспіви: Для голосу і фп. -К.: музичн Україна, 1993. — С. 5 — 6.
• Структура і виражальна природа акордики в музиці XX ст. — К.: музична Україна, 1983. −160 с.

Сям’я

Жонка — Адрыяна.

Захапленні

Міраслаў Скорык захапляўся спортам. Падчас вучобы ў кансерваторыі атрымаў спартыўныя разрады па лёгкай атлетыцы, настольным тэнісе, бадмінтоне, шахматах. Цікавіўся турызмам на байдарках, аўтамабілямі.

Ушанаванне памяці

• Адразу пасля смерці Міраслава Скорыка ва Украіне, на рэгіянальным і нацыянальным узроўнях, пачалі шанаваць памяць кампазітара. 29 верасня 2020 года Львоўскі абласны савет прагаласавала за наданне імя Міраслава Скорыка камунальнай установе «Львоўская Нацыянальная філармонія».
• У чэрвені 2021 у Нацыянальнай музычнай акадэміі Украіны імя Пятра Чайкоўскага, каля аўдыторыі № 42, адкрыта мемарыяльная дошка ў гонар мастака. Тады ж на Лычакоўскія могілкі ў Львове адбылося ўрачыстае адкрыццё помніка на магіле Міраслава Скорыка. Заказчыкам работ па вырабе помніка выступіла Львоўская АДА. Таксама ў чэрвені 2021 «Львоўская Нацыянальная філармонія імя Міраслава Скорыка» пачала «Усеўкраінскі кампазітарскі конкурс імя Міраслава Скорыка», які будзе праводзіцца раз на два гады і накіраваны на падтрымку і прасоўванне «сімфанічнай творчасці новай генерацыі маладых украінскіх кампазітараў, захаванне і развіццё традыцый нацыянальнай кампазітарскай школы». Для пераможцаў прадугледжана тры прэміі — 45, 35 і 20 тыс. грн.
• 20 жніўня 2021 года, Міраслаў Скорык пасмяротна ўзнагароджаны знакам адрознення Прэзідэнта Украіны «Нацыянальная легенда Украіны» «за выдатныя асабістыя заслугі ў станаўленні незалежнай Украіны і ўмацаванні яе дзяржаўнасці, значны ўклад у развіццё нацыянальнага мастацтва, спорту, шматгадовую плённую прафесійную дзейнасць»
• 24 верасня 2021 года Вярхоўная Рада прыняла ўвядзенне Дзяржаўнай прэміі Украіны імя Міраслава Скорыка за значны ўклад у развіццё музычнага мастацтва Украіны і ўкараненне найноўшых выдатных практык у кампазітарскай, выканальніцкай, музыказнаўчай дзейнасці.
• У чэрвені 2021 года, Днепрапятроўскі абласны савет надаў Каменскаму прафесійнаму музычнаму каледжу імя Міраслава Скорыка. У лістападзе 2021 года адбыліся ўрачыстасці па прысваенні імя каледжа з удзелам жонкі кампазітара Адрыяны Скорык і на фасадзе ўстановы адкрыта мемарыяльная дошка Міраславу Скорыку. Зварот у Днепрапятроўскі абласны савет аб наданні каледжу імя М. Скорыка падпісалі выдатныя дзеячы культуры Украіны — А. Рогаўцава, Л. Харалец, Я. Нішчук, А. Кужэльны, Р.Балаян, Л.Русін, Ю. Макараў, З. Трымбач, К. Сцепанкова, А. Сеітаблаеў і іншыя.
• У красавіку 2022 года была перайменавана вуліца Ясеніна ў горадзе Мукачава ў гонар Міраслава Скорыка.
• Рашэннем выканаўчага камітэта Львоўскага гарадскога савета ад 29 верасня 2022 года частка вуліцы Чайкоўскага ў горадзе Львоў ад праспекта Шаўчэнкі да вул. Стэфаніка перайменавалі ў гонар Міраслава Скорыка.

Міраслаў Скорык у мастацтве

Жывапіс

• Уладзімір Слепчанка. «Міраслаў Скорык». З серыі «Абраныя часам».

Кіно

• «Дзесяць нот, якія змянілі Украіну». Дакументальны фільм. Рэжысёр: Алег Карнасюк. Аўтар сцэнарыя: Люба Марозава. Тэкст чытае Яраслаў Ладыгін. У фільме выкарыстаныя кампазіцыі Міраслава Скорыка. 2020 год.

Літаратура

• Сікорська І. М. Скорик Мирослав Михайлович Архівавана 21 грудня 2016. // 612 // Енциклопедія історії України : у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. ; Інститут історії України НАН України. — К.: «Наукова думка», 2012. — Т. 9 : Прил — С.— С. 612. — ISBN 978-966-00-1290-5. (укр.)
• Юрій Юцевич. Музика: словник-довідник. — Тернопіль, 2003. — 404 с. — ISBN 966-7924-10-6. (html-пошук по словнику, djvu)
• Енциклопедія українознавства. У 10-х томах. / Головний редактор Володимир Кубійович. — Париж, Нью-Йорк: «Молоде життя»-«НТШ»; 1954—1989, 1993—2000.
• Гордійчук М. Мирослав Скорик, К., 1979
• Щириця Ю. Мирослав Скорик, К., 1979
• Кияновська Л. Мирослав Скорик: творчість митця у дзеркалі епохи. Львів, 1998
• Івахова К. Фортепіанна творчість Мирослава Скорика: (худож.-дидакт. концепт): монографія / Катерина Івахова; М-во освіти і науки України, Хмельниц. гуманіт.-пед. акад. — Хмельницький: ПП «Медобори-2006», 2013. — 232 с.

Спасылкі

• Марко Роберт Стех. «Очима культури» № 78. Про Соломію Крушельницьку і Мирослава Скорика
• Скорик Мирослав Михайлович — Мирослав Скорик /Національна спілка композиторів України
• Збірка інтерв’ю з Мирославом Скориком
• https://web.archive.org/web/20050107132613/http://anm.odessa.ua/mic/u-Skoryk.html
• Написати «Мойсея» Мирославу Скорику підказав батько, а поставити допоміг Папа Римський
• Мирослав Скорик — Герой України (26 серпня 2008)
• Роман Юсипей: «Мойсей української музики»
• На сайті НАМ України Архівавана 30 студзеня 2012.