Знос помнікаў Аляксандру Пушкіну ва Украіне пачаўся падчас расійска-ўкраінскай вайны. Падчас Уварванне Расіі ва Украіну гэта стала шырока распаўсюджанай з’явай, якую ўкраінцы ахрысцілі Пушкінапад (Пушкінапад). Гэтая хваля дэмантажу звязана з працэсам дэрусіфікацыі Украіны[en].

Пусты пастамент памятніка Пушкіну ў Цярнопалі

Гісторыя правіць

Сітуацыя з Пушкіным аказалася вельмі падобнай на «Ленінапад». Першай падзеяй, якая атрымала шырокую вядомасць, стаў дэмантаж помніка Пушкіну ў Мукачэва 7 красавіка 2022 года. Помнікі рускаму паэту дэмантавалі ва Ужгарадзе і Цярнопалі 9 красавіка. 22 сакавіка 2022 года жыхар Цярнопаля пафарбаваў у чырвоны колер помнік Пушкіну і напісаў на ім «стоп вайна». Сваім дзеяннем ён звярнуў увагу на неабходнасць дэмантажу помніка. Помнік паэту быў усталяваны ў Цярнопалі ў 1961 годзе. Першыя ініцыятывы па яго зносе з’явіліся ў 2014 годзе, пасля пачатку расійска-украінскай вайны.[1][2][3][4][5][6]

Мэр Цярнопаля Сяргей Надаль адзначыў:[7]

Злачынствы рускіх супраць украінскага народа: забойствы, катаванні людзей, згвалтаванні жанчын і дзяцей, разбурэнне ўкраінскіх гарадоў сцерлі ўсю культуру рускага народа. Тлумачэнняў гэтым злачынствам няма. Яны не пакідаюць нам выбара. Усё рускае трэба дэмантаваць. У тым ліку помнік рускаму пісьменніку.

11 красавіка 2022 года ў вёсцы Забалотаўцы Львоўскай вобласці дэмантавалі бюст Пушкіна.

19 красавіка 2022 года ў Крапыўніцкым прапанавалі прыбраць помнік Пушкіну, які зараз стаіць каля Педагагічнага ўніверсітэта.[8]

26 красавіка 2022 г. у вёсцы Пушкіна на Берагаўшчыне Закарпацкай вобласці павалілі помнік Аляксандру Пушкіну, і пачаліся нарады па перайменаванні вёскі.[9]

28 красавіка 2022 г. у Канатопе быў дэмантаваны помнік Пушкіну, цікава, што падчас дэмантажу помніку адарвала галаву.[10]

30 красавіка 2022 года ў Чарнігаве быў дэмантаваны помнік Пушкіну.[11]

5 мая 2022 у Вінніцы дэмантавалі мемарыяльную дошку Пушкіну.

8 мая 2022 года бюст дэмантаваны ў Дэлятыне Івана-Франкоўскай вобласці.[12]

13 мая 2022 года з уваходнай брамы дэндралагічнага парку «Александрыя» ў горадзе Белая Царква дэмантаваны бюст Пушкіну.

21 траўня 2022 года ў Мікалаеве быў дэмантаваны помнік Пушкіну.[13]

1 чэрвеня 2022 года ў Нікапалі быў пашкоджаны помнік Аляксандру Пушкіну.[14]

Падчас пасяджэння 16 чэрвеня рабочая група Міністэрства адукацыі і навукі Украіны вырашыла выключыць са школьных падручнікаў больш за 40 твораў савецкіх і расійскіх аўтараў, у тым ліку Аляксандра Пушкіна.[15]

У Запарожжы дэмантавалі бюст расійскаму паэту Аляксандру Пушкіну. Бюст з каванай медзі прастаяў у горадзе больш за 20 гадоў і быў дэмантаваны ўвечары 26 ліпеня з дазволу мэрыі.[16]

1 верасня 2022 года ў Кіеве быў дэмантаваны бюст Пушкіну на тэрыторыі гімназіі № 153.

 
З плошчы Славы ў Кіеве прыбралі бронзавы бюст Пушкіна. Устаноўлены ў 1899 годзе, ён быў найстарэйшым помнікам Пушкіну ў сталіцы.

11 кастрычніка 2022 г. у Кіеве невядомымі быў дэмантаваны другі бюст Пушкіна перад Нацыянальным транспартным універсітэтам. Дэмантаж прысвяцілі лейтэнанту Узброеных сіл Украіны Дзянісу Анціпаву на псеўда «Бук» — вядомаму грамадскаму актывісту, выкладчыку карэйскай мовы ў Кіеўскім нацыянальным універсітэце імя Тараса Шаўчэнкі, які загінуў у маі 2022 года ў баі з расійскімі войскамі.

У г. Харкаве бюст Аляксандра Пушкіна быў дэмантаваны ў цэнтры горада 9 лістапада 2022 г. рашэннем Харкаўскага гарсавета.[17] Бронзавы бюст прастаяў больш за 100 гадоў і быў адкрыты ў маі 1904 года побач з перайменаванай вуліцай Пушкінскай (былая вуліца Нямецкая).

11 лістапада 2022 года дэмантавалі помнік Аляксандру Пушкіну ў Жытоміры.

11 лістапада 2022 года дэмантаваны і знік помнік Пушкіну ў горадзе Жмэрынка.

17 лістапада 2022 года дэмантаваная скульптура Пушкіна ў горадзе Чарнаўцы.

20 лістапада 2022 года невядомымі быў павалены бюст Пушкіну ў горадзе Нікапаль.

21 лістапада 2022 года дэмантаваны помнік Пушкіну ў горадзе Крэмэнчук.

29 лістапада 2022 года дэмантаваная мемарыяльная дошка Пушкіну ў горадзе Мікалаеў.

29 лістапада 2022 года дэмантаваны помнік Пушкіну ў горадзе Ананьіў.

Помнік у Тульчыне дэмантаваны 10 снежня 2022 года.

Помнік Пушкіну ў Дніпры дэмантаваны 16 снежня 2022 года.

23 снежня 2022 года дэмантаваная другая скульптура Пушкіна ў горадзе Чарнаўцы.[18]

Помнік у Кралэўцы дэмантаваны 24 снежня 2022 года.

27 снежня 2022 года дэмантаваны бюст Пушкіну з фасада Чарнавіцкага драматычнага тэатра імя Вольгі Кабылянскай.[19]

29 снежня 2022 года дэмантавалі бюст у г. Палоннэ.[20]

29 снежня 2022 года дэмантаваная другая мемарыяльная дошка Пушкіну ў Мікалаеве.

30 снежня 2022 года гарадскі галава Краматорска Аляксандр Ганчарэнка паказаў фота дэмантажу бюста Аляксандра Пушкіна.[21][22][23]

Тэзы і антытэзы правіць

Пытанне зносу помнікаў разглядаецца ў канцэпце змястоўнай іх нагрузкі, высвятленні прычын іх усталёўкі. Ва ўкраінскім грамадстве існавалі тэзы «Не трэба знішчаць гісторыю! Гэта ж наша гісторыя!», «Знясіце ўсе гэтыя помнікі ў музеі», «Гэта выдатныя дзеячы».[24]

Гл. таксама правіць

Зноскі

  1. Кокотюха. Як Пушкін в Україні став аналогом Леніна (укр.). detector.media (23 красавіка 2022).
  2. У Мукачеві демонтували пам'ятник Пушкіну (укр.). www.ukrinform.ua.
  3. У Тернополі демонтували пам’ятник Пушкіну – мер (укр.). Радіо Свобода.
  4. У Тернополі демонтували пам'ятник Пушкіну (укр.). www.ukrinform.ua.
  5. Береза. Дерусифікація триває: в Ужгороді демонтували пам’ятник Пушкіну (відео).
  6. Бугаєнко. У Тернополі демонтували пам'ятник Алєксандру Пушкіну.
  7. Туманова. В Україні почався "Пушкінопад": у Тернополі демонтували пам’ятник російському поету.
  8. У Кропивницькому запропонували прибрати пам’ятник Пушкіну(нявызн.). Гречка - інформаційний портал кіровоградщини. Праверана 23 красавіка 2022.
  9. На Закарпатті "впав" вже шостий пам'ятник Пушкіну. Еспресо.Захід (укр.). zahid.espreso.tv. Праверана 28 красавіка 2022.
  10. Під час демонтажу відірвало голову: у Конотопі знесли пам'ятник Пушкіну (фото) (укр.). ТСН.ua (28 красавіка 2022). Праверана 28 красавіка 2022.
  11. Zaxid.net. У Чернігові бійці тероборони знесли пам’ятник Пушкіну (укр.). ZAXID.NET. Праверана 30 красавіка 2022.
  12. На Прикарпатті демонтували погруддя Пушкіна та комісара Руднєва
  13. У Миколаєві зусиллями невідомих зник пам'ятник Пушкіну (фото) (укр.). УНІАН. Праверана 21 мая 2022.
  14. У Нікополі осквернили пам'ятник Пушкіну (руск.). Общественная Организация "Прихист". Праверана 1 чэрвеня 2022.
  15. Геть з класу! Зі шкільної програми вилучать більше 40 творів Пушкіна, Толстого, Булгакова та інших російських і радянських авторів (укр.). nv.ua. Праверана 17 чэрвеня 2022.
  16. У Запоріжжі демонтували пам'ятник Пушкіну (укр.). www.ukrinform.ua. Праверана 28 ліпеня 2022.
  17. Харківська міська рада. Telegram. Праверана 10 лістапада 2022.
  18. Чернівці позбулися Пушкіна: демонтовано другий пам’ятник (укр.). Українська правда. Праверана 23 снежня 2022.
  19. В Черновцах с фасада театра демонтировали бюст Пушкина (руск.). РБК. Праверана 30 снежня 2022.
  20. Юхууууууу! Пушкінопад триває.... - Декомунізація. Україна. (укр.). www.facebook.com. Праверана 29 снежня 2022.
  21. Цензор.НЕТ. В Краматорске снесли памятник Пушкину. ФОТО (руск.). Цензор.НЕТ. Праверана 30 снежня 2022.
  22. В Краматорске снесли бюст Пушкина (руск.). КП в Украине | КП в Україні | KP in Ukraine. Праверана 30 снежня 2022.
  23. У Краматорську демонтували пам’ятник Пушкіну (укр.). Радіо Свобода. Праверана 30 снежня 2022.
  24. Остап УКРАЇНЕЦЬ. Пам'ятник Пушкіну: зносити чи ні?. «Твоя підпільна гуманітарка» (16 квітня 2022). Праверана 13 мая 2022.