Пярэжыр
Пярэ́жыр[1] (трансліт.: Piarežyr, руск.: Пережир) — вёска ў Пухавіцкім раёне Мінскай вобласці. Уваходзіць у склад Пярэжырскага сельсавета.
Вёска
Пярэжыр
| ||||||||||||||||||
Геаграфія правіць
Знаходзіцца за 45 кіламетраў на паўночны захад ад Мар’інай Горкі, 1 кіламетр ад чыгуначнага прыпыначнага пункту Седча на лініі Мінск—Асіповічы, каля ракі Свіслач.
Гісторыя правіць
Вялікае Княства Літоўскае правіць
У першай палове 15 ст. належала Судзівою Валімунтавічу. У канцы 16 ст. у Менскім павеце ВКЛ.
У складзе Расійскай імперыі правіць
У 1793 г. у выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай вёска адышла да Расійскай імперыі. У 19 - пачатак 20 ст. сяло, цэнтр Пярэжырскай воласці Ігуменскага павета Мінскай губерні.
На 1886 г. у сяле працавалі валасное праўленне, праваслаўная царква, капліца, народнае вучылішча, вінакурны завод і млын.
Найноўшы час правіць
У Першую сусветную вайну ў лютым — снежні 1918 года была пад акупацыяй войскаў кайзераўскай Германіі.
25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай вёска абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. З 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі вёска ўвайшла ў склад БССР.
У жніўні 1919 — ліпені 1920 вёска знаходзілася пад польскай уладай.
З 20.08.1924 г. цэнтр сельсавета. У 1927 г. арпанізавана тарфяная арцель. У 1929 г. - калгас «Перамога». Пад час Другой сусветнай вайны з канца чэрвеня 1941 г. да 4 ліпеня 1944 г. акупіравана нямецкімі войскамі. Было забіта больш за 30 жыхароў.
Насельніцтва правіць
Сацыяльная сфера правіць
Адукацыя правіць
Пярэжырская сярэдняя школа імя А.Е. Гурыновіча
Ахова здароўя правіць
Медыцынскія паслугі надае вясковая амбулаторыя. Колькасць абслугоўваных пацыентаў складае – 20 чалавек у змену.[3]
Культура і грамадства правіць
Музей імя Анатоля Гурыновіча правіць
Музей гісторыі знаходзіцца ў Пярэжырскай сярэдняй школе. У 2000 годзе па ініцыятыве Іосіфа Васільевіча Кучко, на той момант дырэктара школы, Пярэжырскай сярэдняй школе было прысвоена імя былога міністра замежных спраўБССР Анатоля Гурыновіча.
Страчаная спадчына правіць
- Царква Святога Мікалая (1842). Пабудавана на сродкі прыхаджан і мясцовага памешчыка Іскрыцкага. Была пабудавана з дрэва на мейсцы старай царквы (старая згарэла ў 1812 годзе). У 1879 г. царква мела 23 дзес. ворыва, 10 - сенакосу, 5 дзес. прысядзібнай зямлі, больш за 1,6 тыс. прыхаджан, пры царкве было папячыцельства.
- Капліца, упамінаецца ў 1886 годзе.
Славутасці правіць
- Брацкая магіла (1944)
- Царква свяціцеля Мікалая Цудадзея.
Вядомыя асобы правіць
- Георгій Захаравіч Бягун (1922—1987) — беларускі журналіст, фатограф. Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.
Гл. таксама правіць
Зноскі
- ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU). Сустракаецца таксама варыянт Пярэ́жара, н.
- ↑ БелЭн 2001.
- ↑ http://mgorka-crb.by/o-bolnice/
Літаратура правіць
- Памяць : Пухавіцкі раён: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / [укладальнік А. А. Прановіч; рэдкалегія: А. М. Карлюкевіч і інш.]. — Мінск : Беларусь, 2003. — 748 с. — 3000 экз. ISBN 985-01-0251-9.
- Пярэжыр // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 160. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
Спасылкі правіць
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Пярэжыр
- У Пярэжырскай школе адкрылі музей імя Анатоля Гурыновіча // http://zviazda.by/
- У імя славутага выпускніка(недаступная спасылка) // http://nastgaz.by/
- Гісторыя школы // http://pukhovichi-roo.by/