Пётр Фёдаравіч Лысенка
Пётр Фёдаравіч Лысенка (нар. 16 верасня 1931, в. Зарачаны, Полацкі раён, Віцебская вобласць — 23 сакавіка 2020) — беларускі археолаг, доктар гістарычных навук (1988), прафесар (1993), лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь (2002).
| Пётр Фёдаравіч Лысенка | |
|---|---|
 | |
| Дата нараджэння | 16 верасня 1931 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 23 сакавіка 2020 (88 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | антраполаг, археолаг |
| Навуковая сфера | археалогія |
| Месца працы | |
| Навуковая ступень | доктар гістарычных навук |
| Навуковае званне | прафесар гісторыі |
| Альма-матар | |
| Вядомыя вучні | Алег Анатольевіч Макушнікаў |
| Вядомы як | вядучы археолаг Палесся |
| Прэміі |
 |
| Узнагароды | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфія правіць
Агульныя звесткі правіць
З бацькамі пераехаў з Зарачан у г. Пінск (Брэсцкая вобласць). Скончыў гістарычны факультэт Мінскага педагагічнага інстытута імя М. Горкага (1953).
З 1964 г. працаваў у Інстытуце гісторыі Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі — старшы навуковы супрацоўнік, загадчык сектара сярэдневяковай археалогіі, загадчык аддзела археалогіі Сярэдневякоўя, галоўны навуковы супрацоўнік аддзела археалогіі Сярэднявечча і Новага часу Цэнтра археалогіі і старажытнай гісторыі Беларусі.
Навуковая дзейнасць правіць
Вывучаў курганы XI—XIII ст., старажытныя гарады: Тураў, Берасце, Пінск, Слуцк, Давыд-Гарадок, Клецк, Рагачоў, Мазыр, Менск. Пры раскопках у Брэсце, упершыню для драўлянай побытавай архітэктуры Русі, выявіў жылыя пабудовы на 12 — 13 вянцоў з аконнымі праёмамі і фрагментамі даху — т. зв. курыцамі і самцамі. Прыйшоў да высновы, што Брэст заснаваны дрыгавічамі. Вынікам даследаванняў было адкрыццё археалагічнага музея «Бярэсце».
На раскопках у Тураве выявіў рэшткі храма, верагодна, разбуранага землятрусам у XIII ст. Па выніках раскопак створаны Тураўскі археалагічны музей-павільён.
Аўтар шэрага манаграфій і звыш 150 навуковых артыкулаў; падрыхтаваў шэраг навукоўцаў. З 1994 г. — у складзе экспертнага савета Вышэйшага атэстацыйнага камітэта (ВАК) Рэспублікі Беларусь па гістарычных навуках, з 1999 г. — старшыня экспертнага савета ВАК па археалогіі, этнаграфіі і дапаможных гістарычных навуках. Працяглы час быў старшынёй палявога камітэта Інстытута гісторыі НАН Беларусі.
Званні і прэміі правіць
- Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь у галіне навукі і тэхнікі (2002, у аўтарскім калектыве) — за цыкл прац «Паўднёвая Беларусь у IX—XIII ст.».
- Грамата Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР (1979).
- Ганаровы грамадзянін Турава.
- Ганаровы грамадзянін Пінска.
Творы правіць
- Древнейшие города Белоруссии. — Мн., 1966. (Сумесна з Г. В. Штыхавым) (руск.)
- Города Туровской земли. — Мн., 1974. (руск.)
- Берестье. — Мн., 1985. (руск.)
- Открытие Берестья. — Мн., 1989; 2007, 2-е изд. (руск.)
- Дреговичи. — Мн., 1991. (руск.)
- Древний Пинск IX—XIII вв. — Мн., 1997; Пинск, 2007, 2-е изд. (руск.)
- Туровская земля IX—XIII вв. — Мн., 1999; 2001, 2-е изд. (руск.)
- Древний Туров. — Мн., 2004. (руск.)
- Сказание о Турове. — Мн., 2006; 2007, 2-е изд. (руск.)
Літаратура правіць
- Каваленя А., Ляўко В., Мядзведзеў А. Даследчык Тураўскай зямлі: да 75-годдзя з дня нараджэння і 45-годдзя навуковай дзейнасці Пятра Фёдаравіча Лысенкі // Беларускі гістарычны часопіс. — 2006. — № 9. — С. 53—57.
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Пётр Фёдаравіч Лысенка
