Пій Тышкевіч
Пій Тышкевіч (1756, г. Вільня, Віленскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая — 6 чэрвеня 1858, мястэчка Лагойск, Барысаўскі павет, Мінская губерня, Расійская Імперыя) — буйны землеўласнік, барысаўскі павятовы маршалак (1814—1820), ганаровы член (1856) Віленскай археалагічнай камісіі.
| Пій Тышкевіч | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| польск.: Pius Tyszkiewicz | |||||||
.jpg) Пій Тышкевіч | |||||||
 Герб «Ляліва» | |||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Міхал Антонавіч Зяновіч | ||||||
| Пераемнік | Юзаф Цюндзявіцкі | ||||||
| Нараджэнне |
1756 |
||||||
| Смерць |
6 чэрвеня 1858 |
||||||
| Род | Тышкевічы | ||||||
| Бацька | граф Феліцыян Тышкевіч (1719—1792) | ||||||
| Маці | шляхцянка Масецкая | ||||||
| Жонка |
1) графіня Людвіка Серакоўская (пам. у 1801 г.); 2) графіня Аўгуста Марыя Плятэр (1782—1834) |
||||||
| Дзеці | ад Аўгусты Плятэр: 1) Канстанцін, 2) Фларыян, 3) Яўстах, 4) Цэліна | ||||||
| Веравызнанне | каталік | ||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
Паходжанне і сям'я
правіць.jpg)
Належаў да каталіцкага шляхецкага роду Тышкевічаў гербу «Ляліва», прадстаўнікі якога ў XVI—XVIII стст. адносіліся да праслойкі магнатаў Рэчы Паспалітай. Належаў да лагойскай лініі роду Тышкевічаў і насіў тытул графа на Лагойску і Бярдычаве.
Пій Тышкевіч нарадзіўся ў сям'і генерал-маёра войск ВКЛ графа Феліцыяна Міхалавіча Тышкевіча (1719—1792) ад яго першай жонкі шляхцянкі Масецкай. Пій меў брата Дамініка Тышкевіча і тры сястры — Гелену, Ганну і Анэлю.
Першая жонка Пія — графіня Людвіка Серакоўская — цяжка хварэла і памерла ў маладым веку ў 1801 г. Другі раз Пій пабраўся шлюбам з графіняй Аўгустай Марыяй Плятэр (1782—1834), ад якой меў трох сыноў: Канстанціна, Фларыяна (памер у 1831 г.) і Яўстаха, а таксама дачку Цэліну.
Аўгуста Марыя Плятэр (1782—1834) нарадзілася ў сям'і прадстаўніка рэгіянальнай эліты Інфлянцкага ваяводства графа Аўгуста-Гіяцынта Канстанцінавіча-Людвікавіча Плятэра (1745—1803), дынабургскага павятовага маршалка (1779—1780), браслаўскага маршалка Таргавіцкай канфедэрацыі, і Ганны Станіславаўны Ржавускай (1761—1800), якая была дачкой Станіслава-Фердынанда Вацлававіча Ржавускага (1737—1786) і яго жонкі князёўны Кацярыны-Караліны Радзівіл (1740—1789), сястры вядомага нясвіжскага ардыната князя Караля-Станіслава Радзівіла «Пане Каханку». Гэта парадніла ўжо адносна бяднеючую магнацкую галіну лагойскіх Тышкевічаў з самымі ўплывовымі сем'ямі ВКЛ другой паловы XVIII ст. — князямі Радзівіламі, князямі Агінскімі, графамі Плятэрамі.
Адукацыя
правіцьМаёнтак
правіцьПій валодаў па спадчыне буйным маёнткам Лагойск (Лагойск, Антанопаль, Косін, Камень і інш.) у Барысаўскім павеце Мінскай губерні, дзе ў 1805 г. налічвалася 1 390 рэвізскіх душ, у 1814 г. — 1 455, у 1836 г. — 1 320.
Пасля выдзялення значнай часткі маёнтка сваім дарослым сынам — Канстанціну і Яўстаху, — Пій Феліцыянавіч Тышкевіч у 1841 г. меў за сабой паводле рэвізіі 120 душ у маёнтку Слабодка ў Барысаўскім павеце, а ў 1853 — 392 душы.
Гаспадарчая дзейнасць і дваранская служба
правіць_(2).jpg)
Прысвяціў сябе гаспадарчай дзейнасці, умацаванню эканамічнай рэнтабельнасці Лагойскага графства. У 1815 г. збудаваў у Лагойску новы палац у стылі ампір.
У 1814 г. і 1817 г. выбіраўся дваранамі Барысаўскага павета Мінскай губерні на пасаду барысаўскага павятовага маршалка на трохгоддзе.
Культурная дзейнасць
правіцьПрацягваў пісаць хроніку роду, вёў прыватны дзённік[2]. Спраўна вёў архіў графства[2].
Шмат рабіў дзеля памнажэння культурнай спадчыны роду, збіраў як мясцовыя, так і замежныя старажытнасці: латы, шчыты, кальчугі, мячы, дзіды, манеты, медалі, рукапісы, карты і г.д. Папоўніў прыватны музей, у тым ліку, калекцыяй этрускіх ваз, рэдкіх знаходак са старажытнарымскіх гарадоў Пампеі і Геркуланум[3]. Істотна папоўніў мастацкую галерэю і бібліятэку Тышкевічаў.
Быў адораны музычна, арганізоўваў камерныя канцэрты ў маёнтку. Іграў на скрыпцы і папулярнай у тыя часы нямецкай файцы. Умеў апрацоўваць разцом па-мастацку дрэва і рабіць творы мастацтва з яго: скульптуркі жывёл, рамы для карцін, інкрустацыя столікаў і г.д.
Дапамагаў сваім сынам пры археалагічных раскопках[4]. У 100-гадовым узросце быў у 1856 г. абраны ганаровым членам Віленскай археалагічнай камісіі[4].
Смерць
правіцьПамёр 6 чэрвеня 1858 г. у палацы ў Лагойску ў вельмі сталым узросце, маючы 102 гады.
Зноскі
- ↑ Генадзь Каханоўскі, Аляксандр Каханоўскі. Руплівец нашай старасветчыны. — Мн.: Навука і тэхніка, 1991.
- ↑ а б Каханоўскі, Г. А. Руплівец нашай старасветчыны : Яўстах Тышкевіч... С. 9.
- ↑ Каханоўскі, Г. А. Руплівец нашай старасветчыны : Яўстах Тышкевіч... С. 10.
- ↑ а б Каханоўскі, Г. А. Руплівец нашай старасветчыны : Яўстах Тышкевіч... С. 11.
Літаратура
правіць- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — 591 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.
- Каханоўскі, Г. А. Руплівец нашай старасветчыны : Яўстах Тышкевіч / Г. А. Каханоўскі, А. Г. Каханоўскі // Серыя «Нашы славутыя землякі» — Мн. : Навука і тэхніка, 1991. — 63 с. ISBN 5-343-00670-1
Спасылкі
правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Пій Тышкевіч- Адкуль пайшла Лагойская галіна роду Тышкевічаў. Віртуальны музей горада Лагойска! (14 снежня 2010).
- Pius Tyszkiewicz (польск.). Genealogia dynastyczna (7 сакавіка 2011).(недаступная спасылка)
