Рэжыцкі павет

Рэ́жыцкі павет (лат.: Rēzeknes apriņķis) — адміністрацыйная адзінка ў складзе Пскоўскай і Полацкай губерняў, Полацкага намесніцтва, Беларускай і Віцебскай губерняў, якая існавала ў 1772—1920 гадах. Знаходзіўся ў паўночна-заходняй частцы Віцебскай губерні. Цэнтр – горад Розіттэн (пасля 1893 г. - Рэжыца, пасля 1945 г. – Рэзэкнэ).

Рэжыцкі павет
Герб
Краіна	Расійская імперыя
Уваходзіць у	Віцебская губерня
Адміністрацыйны цэнтр	Рэжыца
Дата ўтварэння	1772
Дата скасавання	1920
Насельніцтва	136 445 жыхароў (1 897)
Плошча	4,1 тыс. км²

Гісторыя

Рэжыцкі павет у складзе Пскоўскай губерні Расійскай імперыі быў утвораны ў 1772 годзе пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай. У 1776 годзе павет быў перададзены ў Полацкую губерню (з 1778 г. — намесніцтва). У 1796 г. павет быў скасаваны, а ў 1802 г. — адноўлены ў складзе Віцебскай губерні. У 1920 годзе павет адыйшоў да Латвіі.

Геаграфія

Рэжыцкі павет з'яўляўся адным з трох інфлянцкіх паветаў Віцебскай губерні. На поўначы межаваў з Ліфляндскай губерняй, на ўсходзе - з Люцынскім паветам, на захадзе і поўдні – з Дзвінскім паветам Віцебскай губерні. Плошча павета складала 3582 кв. вёрст.

Насельніцтва

Па дадзеных перапісу 1897 года, ў павеце пражывала 136,4 тыс. чал., у тым ліку латышоў - 57,9%; рускіх - 23,9%; яўрэяў - 7,4%; беларусаў - 5,4%; палякаў - 4,8%. У павятовым горадзе Рэжыце пражывала амаль 11 тыс. чал.

Адміністрацыйны падзел

У 1913 годзе ў склад павета ўваходзіла 18 валасцей:

•  — ;
• Андрэненская  — в. Сталідзаны;
• Борхаўская — Борхава;
• Быкаўская — Быкава;
• Вайвадская — сядзіба Буклуйжа;
• Варклянская — Варкляны;
• Веліенская — Веліены;
• Галянская  — сядзіба Інданы;
• Дрыцанская — Дрыцаны;
• Каўнацкая  — с. Новая Слабада;
• Кульнеўская  — сядзіба Ільзенберг;
• Макашанская  — в. Уўзулава;
• Разенмуйжская — хутар Прытыка;
• Разейнаўская  — сядзіба Вяртукшна;
• Сакстыгальская — Сакстыгаль;
• Салуіанская — в. Рускія Балбаржы;
• Сцярнянская  — сядзіба Мястэры;
• Ружынская — Ружына;
• Узульмуйжская — сядзіба Балбышы.

Сучаснае становішча

У цяперашні час тэрыторыя павета уваходзіць у склад Латвіі.

Вядомыя асобы

• Баляслаў Брэжга (1887—1957) — латвійскі гісторык, археолаг, палеограф, філолаг.
• Рыгор Міранскі (1875 — пасля 1926) — мінскі фатограф.
• Яніс Пуятс (нар. 1930) — кардынал-святар, архібіскуп рыжскі.

Спасылкі

• Старыя карты Рэжыцкага павета на сайце "Литера Ру"
• Мапа Рэжыцкага павета (1820) на Radzima.net
• Рымска-Каталіцкія касцёлы Рэжыцкага павета на сайце Згуртавання беларускай шляхты
• Праваслаўныя цэрквы Рэжыцкага павета на сайце Згуртавання беларускай шляхты