Свята-Міхайлаўская царква (Слуцк)
Слуцкая Свята-Міхайлаўская царква — помнік беларускага драўлянага дойлідства другой паловы XVIII стагоддзя, які знаходзіцца па вул. Сацыялістычная, 88.
| Сабор | |
| Свята-Міхайлаўская царква | |
|---|---|
 | |
| 53°01′51″ пн. ш. 27°34′42″ у. д.HGЯO | |
| Краіна |
 Беларусь |
| Горад | Слуцк |
| Канфесія | Праваслаўе |
| Епархія | Слуцкая і Салігорская |
| Благачынне | Слуцкая |
| Архітэктурны стыль | народнае дойлідства з элементамі стыляў барока і позняга класіцызму |
| Дата пабудовы | 1750 год |
| Статус |
 Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 612Г000541 |
| Матэрыял | драўніна |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Гісторыя
правіць.jpg)
Царква ў імя святога Архістратыга Міхаіла ў горадзе Слуцку пабудавана з дрэва ў традыцыях народнага дойлідства з элементамі стыляў барока і позняга класіцызму. У 1812 годзе разбурана французамі. Мела два прыпісных храма: св. вялікамучаніцы Варвары (на могілках), святога вялікамучаніка Георгія ў вёсцы Хранава і пяць капліц у найбліжэйшых вёсках. У 1990-я гады стала саборам. Прастольнае свята 21 лістапада.
Спачатку існавала як Канстанцінаўская царква ў Старым горадзе, у канцы XVIII стагоддзя перанесена ў прадмесце Востраў і збудавана на месцы разабранай у 1795 годзе Міхайлаўскай царквы. Спачатку была двухзрубная.
Аб выглядзе царквы ў XVIII стагоддзі можна меркаваць па апісанню яе іканастаса. Ён быў шасціярусным, з чатырнаццацю абразамі[1]. Відавочна, што па плошчы будынак быў невялікім, а галоўны аб’ём развіваўся ўверх, складаючыся з некалькіх ярусаў[2]. У 1793 годзе царква адзначалася ўжо як старая, але не трухлявая і для багаслужэння даволі годная[3]. У канцы XIX стагоддзя з усходу прыбудавалі вежу-званіцу.
Занесена ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь як аб’ект гісторыка-культурнай спадчыны рэспубліканскага значэння.
Архітэктура
правіць
Складаецца з трох шмат'ярусных зрубаў, пастаўленых уздоўж адной восі і завершаных гранёнымі купаламі, і галерэі, якая атачае асноўную частку будынка і раскрытай да цэнтральнага зруба.
Вышыннасць кампазіцыі нарастае ад алтара да ўваходу: алтарны зруб завершаны чацвярыком са шлемападобным купалам, асноўны зруб — чацвярыком і васьмерыком з грушападобным купалам, званіца складаецца з двух чацвярыкоў, пастаўленых адзін на аднаго, і васьмерыка са шлемападобным купалам і шпілем. Сцены гарызантальна абшаляваны дошкамі. Вокны маюць паўцыркульнае арачнае завяршэнне.
Помнік народнага дойлідства з рысамі стылю барока. Складана-ярусную шматпланавую аб'ёмна-прасторавую кампазіцыю храма фарміруюць 3 паслядоўна размешчаныя па падоўжнай восі 3-ярусныя зрубы прытвора-званіцы (далучаны ў 19 ст.) і апсіды, 4-яруснага зруба малітоўнай залы. Аб'ёмы малітоўнай залы і апсіды акаймоўвае крытая 1- схільным дахам галерэя-гульбішча, якая складае іх ніжні ярус. Над кубападобным аб'ёмам прытвора, грані якога завершаны трохвугольнымі франтонамі, надбудаваны нізкі чацвярык з круглымі люкарнамі, вышэй — васьмярык яруса-звона з арачнымі праёмамі, накрыты самкнутым купалам, гранёны барабан якога завершаны востраканцовым шпілем з крыжом. Асноўны кубападобны зруб праз шырокі адліў пераходзіць у верхні чацверыковы ярус, над якім узведзены 8-гранны светлавы барабан, накрыты цыбулепадобным купалам з макаўкай на шыі ў завяршэнні. Аналагічную прасторавую пабудову, але без васьмерыка, мае і апсіда. Гарызантальна ашаляваныя фасады дэкарыраваны драўлянымі вуглавымі лапаткамі, ліштвамі арачных і прамавугольных аконных праёмаў, карнізам на дэнтыкулах (на верхнім ярусе званіцы). Усе канструкцыйныя і архітэктурна-мастацкія сродкі накіраваны на стварэнне рытмічнай і дынамічнай аб'ёмна-прасторавай кампазіцыі.
Інтэр'ер
правіць
Унутры малітоўная зала развіта па вертыкалі ў падкупальную прастору светлавога барабана, якая абмежавана складанай бэлечна-ветразевай канструкцыяй. Апсіда з самкнутым гранёным скляпеннем вылучана драўляным 2-ярусным іканастасам. Над прытворам размешчаны хоры з драўлянай балюстраднай агароджай.
Зноскі
- ↑ Іканапіс Беларусі XV—XVIII стагоддзяў. Складальнік Н. Ф. Высоцкая, Мн. 1992 г. С. 227
- ↑ Ціткоўскі І. А. Помнікі архітэктуры Слуцка. Слуцк, 1997. С. 49-50. ISBN 985-6219-09-4
- ↑ НГАБ ф. 136, воп. 1, пр. 344 «Дело с ведомостями о состоянии церквей Слуцкой протопопии», 1793 г.
Літаратура
правіць- Описание церквей и приходов Минской епархии. — Минск, 1879.
- Якiмовiч Ю. А. Драўлянае дойлiдства Беларускага Палесся. XVII—XIX стст. — Мн., 1078.
- Чантурия В. А. Архитектура Белоруссии конца XVIII — начала XIX века. — Мн., 1962.
- Праваслаўныя храмы Беларусі : энцыклапедычны даведнік / А. М. Кулагін; маст.: З. Э. Герасімовіч, У. П. Свентахоўскі. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2007. — 653 с. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0389-4.
- Якімовіч Ю. А. Слуцкая Міхайлаўская царква // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 30. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
Спасылкі
правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Свята-Міхайлаўская царква (Слуцк)- Свята-Міхайлаўская царква (Слуцк) на сайце Праваслаўная архітэктура Беларусі (бел.)
- Свята-Міхайлаўская царква (Слуцк) на сайце Radzima.org
- Свята-Міхайлаўская царква (Слуцк) на сайце Глобус Беларусі (руск.)
- Свята-Міхайлаўская царква (Слуцк) на сайце «Архіварта»
