Старажытныя македонцы

Македонцы (грэч. Μακεδόνες) † — старажытны народ, карэнныя насельнікі поўначы Балканскага паўвострава, стваральнікі старажытнамакедонскай дзяржавы.

Македонцы † (Μακεδόνες)
Выява на магільні Аляксандра Македонскага: Македонскі коннік
Агульная колькасць
Рэгіёны пражывання	Балканскі паўвостраў
Мова	старажытнамакедонская, старажытнагрэчаская
Рэлігія	політэізм
Блізкія этнічныя групы	грэкі або фракійцы

Паходжанне

Паходжанне старажытных македонцаў з'яўляецца дыскусійным пытаннем, прычым навуковыя дыскусіі ўскладняюцца палітычнымі спрэчкамі паміж Грэцыяй і Рэспублікай Македоніяй, паколькі Грэцыя лічыць назву Македоніі грэчаскай і не пагаджаецца прызнаваць яе за Рэспублікай Македоніяй.

Тэрыторыя Македоніі здаўна з'яўлялася кантактнай зонай розных народаў, у тым ліку фракійцаў і ілірыйцаў. У сярэдзіне VII ст. тут ўзнікла Македонская дзяржава, якая паступова пашыралася. Дзякуючы блізкасці да Грэцыі македонцы былі рана ўцягнуты ў агульнагрэчаскія палітычныя справы, таксама адбывалася хуткая элінізацыя мясцовага насельніцтва.

Частка навукоўцаў лічаць старажытных македонцаў элінізаванымі фракійцамі або ілірыйцамі. Звычайна спасылаюцца на шматлікія грэчаскія крыніцы, якія адрозніваюць Македонію ад Грэцыі, а македонцаў ад грэкаў. Асабліва выразна гэта праяўляецца ў прамовах Дэмасфена. Вядома, што македонскія ўладары выводзілі свой род з Аргаса і лічылі сябе грэкамі па паходжанню, але ім прыходзілася даказваць гэта. Герадот апавядаў гісторыю македонскага ўладара Аляксандра, саюзніка грэкаў у вайне с персамі. У маладыя гады ён пажадаў удзельнічаць у Алімпійскіх гульнях, але прысутныя эліны запярэчылі супраць гэтага. "Гэтыя гульні, казалі яны, для элінаў, а не для варвараў. Аляксандр здолеў давесці, што ён аргасец, і суддзі прызналі яго элінскае паходжанне". Магчыма, што заява Аляксандра Македонскага аб яго нараджэнні ад Зеўса была накіравана на спыненне спрэчак сярод грэкаў аб блізкасці да іх македонцаў.

Аднак у старажытнагрэчаскіх крыніцах няма аднадушнасці. Герадот узгадваў старажытнае племя македны, што былі продкамі грэкаў-дарыйцаў. Фукідыд, які сам меў фракійскае паходжанне, вылучаў Македонію са складу Грэцыі, але не лічыў македонцаў фракійцамі. Згодна яго разважанням, македонцы былі грэкамі. У ранейшыя часы яны ўварваліся на поўнач і заваявалі частку фракійскіх зямель разам з мясцовымі жыхарамі. Некаторыя з фракійцаў у яго час працягвалі існаваць у межах Македонскай дзяржавы і нават мелі сваё кіраванне.

Думка пра грэчаскае паходжанне македонцаў часткова падцвярджаецца археалогіяй і мовазнаўствам. Вядома, што ўжо пры жыцці Аляксандра Македонскага македонцы шырока карысталіся грэчаскай мовай. Раней меркавалася, што гэта было адным з наступстваў элінізацыі. Некаторыя антычныя аўтары ўзгадвалі асабістую македонскую мову. Знойдзеныя нешматлікія надпісы на ёй паказваюць, што гэта быў адзін з паўночных дыялектаў грэчаскай мовы, дастаткова адрозны ад літаратурнага, каб лічыць яго проста вынікам запазычвання грэчаскай культуры.

Выбітныя старажытныя македонцы

• Філіп II Македонскі — уладар старажытнай Македоніі, заваёўнік Грэцыі.
• Аляксандр Македонскі — уладар Македоніі і Грэцыі, буйны ваенны дзеяч.
• Селеўк I Нікатар — заснавальнік дзяржавы Селеўкідаў.
• Пталамей I Сатэр — заснавальнік дынастыі Пталамеяў, мемуарыст.
• Клеапатра — апошняя валадарка эліністычнага Егіпта.
• Персей Македонскі — апошні валадар Македоніі.

Спасылкі

• ANCIENT MACEDONIANS
• Ancient Macedonia
• www.ancientmacedonia.com
• Ancient Macedonia on livius.org Архівавана 3 сакавіка 2016.
• Home of the Ancient Macedonians Архівавана 16 верасня 2012.
• The ancient Macedonians were not Greeks! Архівавана 7 снежня 2013.