Фрол Парфіравіч Шмыгаў

Фрол Парфіравіч Шмыгаў (29 жніўня, 1913, в. Петухі, Томская губерня, Расійская імперыя[1] — 15 кастрычніка 1993, Мінск, Рэспубліка Беларусь) — беларускі савецкі гісторык, дыпламат, кандыдат гістарычных навук, заслужаны работнік вышэйшай школы БССР, рэктар двух ВНУ БССР, дэпутат Вярхоўнага Савета БССР 8-га склікання, старшыня Пастаяннай камісіі Вярхоўнага Савета БССР па замежных справах. У складзе дэлегацыі Беларускай ССР удзельнічаў у рабоце Сан-Францыскай канферэнцыі 1945 года, на якой быў прыняты Статут ААН[2].

Фрол Парфіравіч Шмыгаў
Нараджэнне 16 жніўня 1913(1913-08-16)
Смерць 15 кастрычніка 1993(1993-10-15) (80 гадоў)
Партыя
Дзейнасць дыпламат, гісторык, палітык
Месца працы
Узнагароды
Ордэн «Знак Пашаны»

Біяграфія правіць

 
Надмагільны помнік Фрола Шмыгава на Усходніх могілках Мінска

Фрол Парфіравіч Шмыгаў нарадзіўся 29 жніўня 1913 года[2] (16 жніўня 1913 па старым стылі) у сялянскай сям’і ў вёсцы Петухі, Томская губерня, Расійская імперыя (цяпер Ключэўскі раён, Алтайскі край, Расія) [3].

У 1935 годзе Фрол Шмыгаў скончыў Пермскі педагагічны інстытут (цяпер Пермскі дзяржаўны педагагічны універсітэт). З 1938 года — выкладчык кафедры Пермскага педінстытута. З 1941 — загадчык кафедры і член КПСС.

З 1944 года Фрол Шмыгаў працаваў загадчыкам аддзела Міністэрства замежных спраў БССР. У 1945 быў у складзе дэлегацыі БССР, якая прымала ўдзел у Сан-Францыскай канферэнцыі 1945 года. У 1949 з-за абвастрэння адносін з міністрам замежных спраў Кісялёвым сышоў з Міністэрства і працягнуў кар’еру ў сферы вышэйшай адукацыі[1][4].

З 1949 па 1952 гады Фрол Шмыгаў працаваў намеснікам дырэктара і загадчыкам кафедры Мінскага дзяржаўнага педагагічнага інстытута замежных моў (цяпер — Мінскі дзяржаўны лінгвістычны ўніверсітэт). З 1952 — прарэктар БДУ, у 1956 — загадчык кафедры БДУ. З 1957 — дэкан гістарычнага факультэта Мінскага педагагічнага інстытута імя М. Горкага (верагодна па сумяшчальніцтву). З 1961 па 1970 — рэктар Мінскага дзяржаўнага педагагічнага інстытута замежных моў. З 1970 — рэктар Мінскага педагагічнага інстытута імя М. Горкага (цяпер Беларускі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт)[4][5][6].

Фрол Шмыгаў памёр 15 кастрычніка 1993 года. Пахаваны на Усходніх могілках у Мінску.

Сан-Францыская канферэнцыя правіць

З 25 красавіка па 26 чэрвеня 1945 года ў Сан-Францыска праходзіла міжнародная канферэнцыя з удзелам 50 дзяржаў, на якой быў падпісаны Статут ААН, які ўступіў у дзеянне 24 кастрычніка 1945 года. З боку БССР на канферэнцыю была адпраўлена дэлегацыя, у якую ўваходзілі наркам замежных спраў Кузьма Венедыктавіч Кісялёў (кіраўнік дэлегацыі), А. Жебрак, У. Перцаў, Г. Байдакоў, Ф. Шмыгаў, М. Лынькоў і В. Фармашаў[7] (паводле іншай крыніцы, Фрол Шмыгаў быў генеральным сакратаром дэлегацыі БССР). Фрол Шмыгаў быў адным з тых, хто паставіў свой подпіс пры прыняцці Статута ААН.

Яшчэ раней, ў 1944 годзе праходзіла Канферэнцыя ў Думбартан-Окс, на якой былі выпрацаваны асноўныя палажэнні для будучага Статута ААН. Фрол Шмыгаў некалькі месяцаў, са жніўня па кастрычнік 1944 года, правёў у амерыканскім горадзе Думбартан-Окс, вывяраючы тэксты будучага статута. Гэта была карпатлівая праца, так як былі варыянты тэксту на розных мовах. Нельга было дапусціць рознагалоссяў і розначытанняў [8] .

Сучаснікі пра Фрола Шмыгава правіць

Пётр Садоўскі беларускі мовазнавец, палітык і дыпламат, напісаў пра Шмыгава ў сваёй аўтабіяграфіі[9]:

Тадышні рэктар ін’язу прафэсар Шмыгаў быў, канечне, як усе кіраўнікі ВНУ, ідэалягічна чалавекам артадаксальным, аднак быў даволі лібэральны і прагрэсіўны ў адносінах да навуковых лінгвістычных дасьледаваньняў.

Дзмітрый Быкаў расійскі пісьменнік, паэт і публіцыст, літаратурны крытык, радыё- і тэлевядучы, журналіст, напісаў аб Шмыгаве в часопісе «Собеседник»[10]:

Рэктарам Мінскага ін’яза быў Ф. П. Шмыгаў. Сустракаючыся са студэнтамі, ён здымаў капялюш. ВНУ грымеў на ўсю рэспубліку, самадзейны тэатр ставіў спектаклі, носьбіты мовы чыталі лекцыі…

Сям’я і дзеці правіць

Жонка Фрола Шмыгава — Антаніна Апанасаўна. У сям’і быў сын Ігар і дачка Ірына. Першая жонка Фрала Шмыгава — Лізавета Мікалаеўна. У іх у сям’і было двое дзяцей: Георгій Шмыгаў і дачка Наталля. Нашчадкі Шмыгава пайшлі па слядах бацькі, стаўшы патомнымі дыпламатамі. Ігар Шмыгаў працаваў на пасадзе саветніка, часовага паверанага ў справах у Пасольстве Рэспублікі Беларусь у ЗША, саветніка-пасланніка Пасольства Рэспублікі Беларусь у Літве[11]. Георгій Шмыгаў знаходзіўся ў ЗША з дыпламатычнай місіяй, а таксама працаваў у Маскве. Унук Антон Ігаравіч Шмыгаў працаваў першым сакратаром аддзела АБСЕ і Савета Еўропы ўпраўлення агульнаеўрапейскага супрацоўніцтва Міністэрства замежных спраў Рэспублікі Беларусь, першым сакратаром Пасольства Рэспублікі Беларусь у Аўстрыі.

Зноскі

  1. а б БСЭ 1974, с. ?.
  2. а б "Этот день в истории 29 августа". Советская Белоруссия. 29 августа 2013. Праверана 2014-10-05. {{cite news}}: Праверце значэнне даты ў: |date= (даведка)
  3. БСЭ 1974.
  4. а б Дергач Ірына Последний из пяти первых. — 1990. — В. 30 кастрычніка — 6 лістапада. — № 5.
  5. История факультета(недаступная спасылка). Официальный сайт Исторического факультета Белорусского государственного педагогического университета имени М. Танка. Архівавана з першакрыніцы 6 кастрычніка 2014. Праверана 5 кастрычніка 2014.
  6. Пётр Кухарчык: «Юбілей яшчэ наперадзе» // Настаўнік. — Мн.: РУП «Выдавецкі цэнтр БДУ», 2009. — В. 26 ллістапада. — № 16 (1065). — С. 2.
  7. Вайткун, Алексей (24 сакавіка 2010). "Это мы: Белорусы в ООН". TUT.BY. Архівавана з арыгінала 16 красавіка 2012. Праверана 2014-10-05. {{cite news}}: Невядомы параметр |deadurl= ігнараваны (прапануецца |url-status=) (даведка) Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 16 красавіка 2012. Праверана 4 чэрвеня 2021.Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 16 красавіка 2012. Праверана 4 чэрвеня 2021.
  8. Карафа-Корбут, Елена (автор сценария); Лескин, Андрей (режиссёр). На карте мира. Фильм десятый (документальный фильм)(недаступная спасылка). С чего начинается родина. СТВ (21 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 6 кастрычніка 2014. Праверана 5 кастрычніка 2014. онлайн-запись фильма на сайте mail.ru
  9. Садоўскі, Пётра. Мой шыбалет. Аўтабіяграфічныя шыбалескі (бел.). — Радыё Свабодная Эўропа/Радыё Свабода, 2008. — 426 с. — ISBN 978-0-929849-26-3. (бел.)
  10. https://ru-bykov.livejournal.com/3009745.html
  11. Embassy Row. — 2002. — В. Wednesday, June 19.

Літаратура правіць

  • Беларуская Савецкая Энцыклапедыя / гал. рэд. П. У. Броўка. — Мн.: Паліграфічны камбінат імя Якуба Коласа, 1974. — Т. 11. Футбол — Яя. — 656 с. — 25 000 экз.