Іван Міхайлавіч Дзёмін

Іва́н Міха́йлавіч Дзёмін (2 студзеня 1915 — 13 студзеня 1992) — былы дырэктар Мінскага аўтамабільнага завода (1959—1982), удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, Герой Сацыялістычнай Працы (1975), лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР.

Іван Міхайлавіч Дзёмін
Нараджэнне 2 студзеня 1915(1915-01-02)
Смерць 13 студзеня 1992(1992-01-13) (77 гадоў)
Месца пахавання
Партыя
Адукацыя
Дзейнасць палітык
Прыналежнасць СССР
Бітвы
Узнагароды
Герой Сацыялістычнай Працы
ордэн Леніна ордэн Леніна ордэн Айчыннай вайны I ступені ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга ордэн Чырвонай Зоркі медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна» медаль «Партызану Айчыннай вайны» I ступені медаль «За перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.» юбілейны медаль «Дваццаць гадоў Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.» юбілейны медаль «Трыццаць гадоў Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.» юбілейны медаль «Сорак гадоў Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.» юбілейны медаль «50 гадоў Узброеных Сіл СССР» юбілейны медаль «60 гадоў Узброеных Сіл СССР» юбілейны медаль «70 гадоў Узброеных Сіл СССР»
Дзяржаўная прэмія СССР

Біяграфія правіць

Нарадзіўся 2 студзеня 1915 у сяле Хацісіна (цяпер Перамышльскі раён, Калужская вобласць). Скончыў сярэднюю школу, затым паступіў у Маскоўскі тэкстыльны інстытут. У перыяд навучання ў інстытуце прайшоў падрыхтоўку на ваеннай кафедры, у жніўні 1937 года атрымаў званне малодшага лейтэнанта запасу.

23 чэрвеня 1941 года атрымаў павестку аб мабілізацыі (паспеў абараніць дыпломную працу), быў накіраваны ў Мінск у распараджэнне штаба Заходняга фронту, а затым у Калінін. Быў прызначаны камандзірам трэцяга ўзвода кулямётнай роты 892-га стралковага палка 298-й стралковай дывізіі. У пачатку кастрычніка Дзёмін трапіў у акружэнне і быў узяты ў варожы палон.

Ужо ў канцы кастрычніка ў Гомлі Дзёміну атрымалася бегчы з палону. Прасоўваючыся да лініі фронту ў канцы лістапада ён праваліўся пад лёд адной з рэчак, атрымаў запаленне лёгкіх і без прытомнасці быў пакінуты ў вёсцы Стрыгіна. Быў выратаваны мясцовымі жыхарамі, але 25 снежня 1941 года быў зноў узяты ў палон. Знаходзіўся ў лагерах для ваеннапалонных на станцыі Пачынок, у горадзе Барысаў, пасёлку Лядзішча.

12 кастрычніка 1942 года Дзёмін разам з групай ваеннапалонных на аўтамашыне ЗІС-5 збег з палону. 14 кастрычніка прыйшоў у партызанскі атрад «Смерць фашызму». 28 кастрычніка прыняў партызанскую клятву, затым быў прызначаны камандзірам аддзялення, потым камандзірам узвода, а з канца снежня 1942 года-камандзірам першай роты партызанскага атрада. 1 мая 1943 года ў партызанскім атрадзе заключыў шлюб са сваёй адзінай жонкай. У ліпені 1943 года пасля перафармавання атрада ў партызанскую брыгаду «Смерць фашызму» быў прызначаны камандзірам партызанскага атрада імя М. І. Кутузава, камандаваў ім да злучэння з войскамі РСЧА у чэрвені 1944 года.

Пасля расфармавання партызанскага атрада быў накіраваны на аднаўленне Мінскага аўтарамонтнага завода, быў прызначаны намеснікам галоўнага энергетыка. Неўзабаве завод быў перапрафіляваны ў аўтазборачны, а затым у аўтамабільны. У 1945 годзе стаў галоўным энергетыкам завода, у 1957 — сакратаром парткама завода.

У 1959 годзе быў прызначаны дырэктарам МАЗа, у 1975 годзе — Генеральным дырэктарам Беларускага аб’яднання па вытворчасці вялікагрузных аўтамабіляў «БелаўтаМАЗ». У склад аб’яднання акрамя галаўнога Мінскага аўтамабільнага завода ўваходзілі Беларускі аўтамабільны завод, Магілёўскі АЗ, а таксама шэраг іншых прадпрыемстваў. Пад яго кіраўніцтвам заводы актыўна функцыянавалі і сталі вядучымі ў краіне.

Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 25 лютага 1975 года за выдатныя заслугі ў развіцці аўтамабілебудавання Дзёміну было прысвоена званне Героя Сацыялістычнай Працы[1].

Быў дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР 7-га і 9-га скліканняў, дэпутатам Вярхоўнага Савета СССР 6-га і 10-га скліканняў, кандыдатам у члены ЦК Кампартыі Беларусі, а затым членам ЦК Кампартыі Беларусі. Быў дэлегатам XXIII, XXIV і XXV з’ездаў КПСС, шэрагу з’ездаў Кампартыі Беларусі.

Жыў у Мінску. Памёр 13 студзеня 1992 года. Пахаваны на Паўночных могілках у Мінску.

Творы правіць

  • Демин И. Истоки будущего. — М.: Профиздат, 1981.

Узнагароды правіць

Зноскі

Літаратура правіць

  • Блистинов М., Богушевич Ю., Вайнруб Е. Минский автомобильный. — Мн., 1972.
  • Суслов А. Время, вперёд Архівавана 11 сакавіка 2016. // Труд, талант, доблесть.: В 2-х ч. — Мн.: Беларусь, 1981. — Ч. 1 / [Сост. Е. Э. Павлюць, Б. И. Сушкевич, В. В. Шарпило]. — 414 с. — С. 219—223.