Аляксандр Андрэевіч Самарскі
Алякса́ндр Андрэ́евіч Сама́рскі (19 лютага 1919, хут. Свістуны, цяпер Амвросіўскага раёна Данецкай вобласці, Украіна — 11 лютага 2008, Масква) — савецкі і расійскі матэматык, адзін з заснавальнікаў тэорыі матэматычнага мадэліравання і вылічальнага эксперыменту. Акадэмік РАН (1976; член-карэспандэнт 1966). Замежны член НАН Беларусі (2000). Герой Сацыялістычнай Працы (1979).
| Аляксандр Андрэевіч Самарскі | |
|---|---|
| руск.: Алекса́ндр Андре́евич Сама́рский[1] | |
 | |
| Дата нараджэння | 19 лютага 1919[2][3] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 11 лютага 2008[3] (88 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | матэматык |
| Навуковая сфера | матэматычная фізіка, вылічальная матэматыка, лікавы аналіз, матэматычнае мадэляванне[d], матэматыка[5] і прыкладная матэматыка[5] |
| Месца працы | |
| Навуковая ступень | доктар фізіка-матэматычных навук |
| Навуковае званне | |
| Альма-матар |
|
| Навуковы кіраўнік | Андрэй Мікалаевіч Ціханаў |
| Член у |
|
| Прэміі |
   |
| Узнагароды |
            |
Біяграфія
правіцьСкончыў Маскоўскі ўніверсітэт (1945). З 1953 у Інстытуце прыкладной матэматыкі АН СССР, з 1990 у Інстытуце матэматычнага мадэліравання РАН (у 1990—1998 дырэктар).
Навуковы ўклад
правіцьНавуковыя працы па матэматычнай фізіцы, тэорыі дыферэнцыяльных ураўненняў, тэорыі нелінейных працэсаў, вылічальнай матэматыцы.
Пабудаваў агульныя тэорыі рознасных схем, ітэрацыйных метадаў рашэння сетачных ураўненняў. Распрацаваў новыя прынцыпы апраксімацыі мнагамерных задач, аналітычныя і лікавыя метады рашэння актуальных задач ядзернай фізікі, фізікі плазмы, цеплаправоднасці і інш. Правёў разлік ядзернага выбуху і дынамікі выбуху тэрмаядзернага зараду.
Сааўтар адкрыцця эфекту Т-слоя ў плазме, адзін са стваральнікаў тэорыі рэжымаў з абвастрэннем у нелінейных суцэльных асяроддзях.
Узнагароды
правіць- Дзяржаўная прэмія СССР 1954.
- Ленінская прэмія 1962.
Творы
правіць- Математическое моделирование: Идеи. Методы. Примеры. М., 1997 (разам з А. П. Міхайлавым).
- Разностные схемы с операторными множителями. Мн., 1998 (разам з П. М. Вабішчэвічам, П. П. Матусам).
- Уравнення математической физики. 6 изд. М., 1999 (разам з А. М. Ціханавым).
- Численные методы математической физики. М., 2000 (разам з А. У. Гуліным).
Зноскі
- ↑ Virtual International Authority File — [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
- ↑ Самарский Александр Андреевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
- ↑ а б MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.
- ↑ Find a Grave — 1996.
- ↑ а б Czech National Authority Database Праверана 4 кастрычніка 2024.
- ↑ а б в г д е ё ж з і к л м MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
- ↑ а б Матэматычная генеалогія — 1997.
Літаратура
правіць- Касцюковіч М. М. Самарскі Аляксандр Андрэевіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 135. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
- А. А. Самарский: (К 80-летию со дня рождения) // Дифференц. уравнения. 1999. Т. 35, № 2.
Спасылкі
правіць- Аляксандр Андрэевіч Самарскі ў базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)