Васіль Дзмітрыевіч Ліцвінка

Васіль Дзмітрыевіч Ліцвінка (7 снежня 1941, Верхні Церабяжоў, Столінскі раён, БССР — 12 ліпеня 2007) — збіральнік і папулярызатар беларускага традыцыйнага фальклору, вучоны-фалькларыст, старшыня Саюзу фалькларыстаў Беларусі.

Васіль Дзмітрыевіч Ліцвінка
Дата нараджэння	7 снежня 1941(1941-12-07)
Месца нараджэння	Верхні Церабяжоў, Столінскі раён, Брэсцкая вобласць, БССР, СССР
Дата смерці	12 ліпеня 2007(2007-07-12) (65 гадоў)
Месца пахавання	Верхні Церабяжоў
Грамадзянства	Беларусь
Род дзейнасці	фалькларыст, калекцыянер, папулярызатар навукі, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	фалькларыстыка, калекцыянаванне і папулярызацыя навукі
Месца працы	БДУ
Навуковая ступень	кандыдат філалагічных навук
Альма-матар	філалагічны факультэт БДУ

Біяграфія

Нарадзіўся 7 снежня 1941 года ў вёсцы Верхні Церабяжоў на Століншчыне. Пасля заканчэння сярэдняй школы выкладаў беларускую мову, літаратуру і спевы ў сямігодцы вёскі Лука на Століншчыне (1958—1960). Служыў у ваенна-марскім флоце СССР (1961—1964).

Вучыўся на філалагічным факультэце Белдзяржуніверсітэту (1964—1970). Падчас вучобы ўзначальваў студэнцкі клуб, ладзіў канцэрты самадзейных калектываў універсітэту, гастролі вядомых вакальна-інструментальных ансамбляў ва ўніверсітэце.

У 1971 годзе стварыў на філфаку першую ва ўніверсітэце лінгафонную лабараторыю. З верасня 1975 года перайшоў на выкладчыцкую работу на кафедру расійскай савецкай літаратуры філфаку, дзе выкладаў фальклор.

У 1981 годзе Васіль Ліцвінка разам з калегамі дамогся стварэння на філалагічным факультэце БДУ навукова-даследчай лабараторыі беларускага фальклору, якой кіраваў да выхаду на пэнсію ў 2005.

1987—2003 — аўтар і вядучы тэлепраграмы «Запрашаем на вячоркі». Уваходзіў у рэдакцыйны склад газеты «Балесы Полісся» (бел.: Галасы Палесся).

Абіраўся старшынёй Беларускага саюза фалькларыстаў на першым і другім з'ездах у 1992 і 1995 гадах. Віцэ-старшыня Таварыства беларускай школы. Кандыдат філалагічных навук.

Пасля выхаду на пэнсію ў 2006 планаваў стварыць у родных мясцінах на Століншчыне фальклорна-этнаграфічны цэнтр заходнепалескай традыцыйнай культуры, аднак раптоўная смерць зашкодзіла здзяйсненню планаў.

Пахаваны на могілках у роднай вёсцы.

Даследчая дзейнасць

З 1964 года займаўся збіраннем, даследаваннем рэгіянальнай спецыфікі, выданнем і папулярызацыяй фальклору, абрадава-святочнай і этнічнай культуры беларускага народа. Пераважна на Палессі фалькларыстам Ліцвінкам зроблена каля 200 тысяч тэкставых і 50 тысяч аўдыёзапісаў фальклору і матэрыялаў традыцыйнай культуры.

Падчас яго 15-гадовага супрацоўніцтва з 1987 па 2003 гады з Беларускім тэлебачаннем у рамках праграмы «Запрашаем на вячоркі» зроблены 246 відэафільмаў абрадава-святочнай культуры, сярод якіх — усе важнейшыя самабытныя фальклорна-этнаграфічныя з'явы Беларусі, а найбольшую каштоўнасць маюць святы і абрады Чарнобыльскага рэгіёна, многія з якіх знішчаны ў выніку глабальнай катастрофы.

Васіль Ліцвінка — аўтар 20 кніг і зборнікаў фальклору, больш 380 навуковых, вучэбна-метадычных і навукова-папулярных друкаваных работ.

Пад яго кіраўніцтвам навукова-даследчай лабараторыяй беларускага фальклору паспяхова выкананыя навукова-даследчыя праекты «Фальклор Беларускага Палесся», «Рэгіянальная спецыфіка беларускага фальклору», «Інтэрпрэтацыя і выкарыстанне фальклору ў вучэбна-выхаваўчым працэсе ВНУ», «Фальклор запаведных і памежных з Расіяй, Украінай, Польшчай і Літвой рэгіёнаў».

У 1970-я Рыгор Шырма паскардзіўся Васілю Ліцвінку, з якім яго звязвалі сяброўскія адносіны, на недахоп часу для напісання мемуараў. Тады Ліцвінка пачаў запісваць гутаркі з маэстра на магнітафонную стужку. За некалькі гадоў назапасілася 20 кіламетраў аўдыёзапісаў. На жаль, многае з гэтых запісаў не захавалася. Па выніках працы Васіль Ліцвінка падрыхтаваў зборнік артыкулаў Р. Р. Шырмы «Песня — душа народа» (1976; 2-е выд. 1993) з каментарамі, бібліяграфіяй, летапісам жыцця і творчай дзейнасці Шырмы, а ў 1984 абараніў у акадэмічным Інстытуце мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы кандыдацкую дысертацыю «Р. Р. Шырма — фалькларыст». Частка запісаў была апублікавана да 100-годдзя Рыгора Шырмы ў часопісе «Мастацтва» ў 1992 годзе.

Асноўныя працы

1. Беларускі фальклор у сучасных запісах. Традыцыйныя жанры Брэсцкай вобл. / (у суаўтарстве). — Мн., 1973.
2. Беларускі фальклор у сучасных запісах. Традыцыйныя жанры Гомельскай вобласці / (у суаўтарстве). — Мн., 1989.
3. Беларускі фальклор у сучасных запісах. Традыцыйныя жанры Мінскай вобласці / Укл. Васіль Ліцьвінка. — Мн., 1995.
4. Рыгор Шырма. Песня — душа народа / Васіль Ліцьвінка. — Выданне I. — Мн., 1976.
5. Рыгор Шырма. Песня — душа народа / Васіль Ліцьвінка. — Выданне II. — Мн.: Мастацкая літаратура, 1993. — 348 с. — ISBN 9785340010704.
6. Васіль Ліцьвінка. Р. Р. Шырма — фалькларыст. Аўт. дыс. канд. філ. навук. — Мн., 1984.
7. Песні партызанскай славы. / Укл. Васіль Ліцьвінка. — Выданне I. — Мн., 1984.
8. Песні партызанскай славы. / Укл. Васіль Ліцьвінка. — Выданне II. — Мн., 1988.
9. Калыханкі і забаўлянкі. / Укл. Васіль Ліцьвінка. — Мн., 1992.
10. Ліцьвінка Васіль. Край Адамаў родны… Новагародчына. — Мн., 1992. — С. 231-297. — (У зб.:Школьны літаратурны вечар.).
11. Васіль Ліцьвінка. Веснавыя святы і абрады. — Мн., 1995.
12. Васіль Ліцьвінка. Зімовыя святкі. — Мн., 1995.
13. Васіль Ліцьвінка. Беларускі фальклор. Праграма для спецыяльнасцей Беларускай акадэміі мастацтваў. — Мн., 1997.
14. Васіль Ліцьвінка. Беларускі фальклор. Праграма для навучальных устаноў культуры і адукацыі. — Роднае слова, №№7-8. — Мн., 1998.
15. Спадчына маёй маці / Укл. Васіль Ліцьвінка. — Мн., 1993.
16. Ліцьвінка Васіль. Веснавыя святы і абрады. — Мн., 1995.
17. Ліцьвінка Васіль. Зімовыя святкі. — Мн., 1995.
18. Ліцьвінка Васіль. Святы і абрады беларусаў. — Выданне І. — Мн., 1997.
19. Ліцьвінка Васіль. Святы і абрады беларусаў. — Выданне II. — Мн.: Беларусь, 1998. — 190 с. — ISBN 985-01-0055-9.
20. Ліцьвінка Васіль. Святы і абрады беларусаў. — Выданне III. — Мн., 2001. — 190 с. — ISBN 985-01-0327-2.
21. Праблемы ўсходнеславянскай этналінгвістыкі. Зборнік матэрыялаў Першай міжнароднай этналінгвістычнай канферэнцыі, Мінск, 25-26.ІV.2003 / Укл. Васіль Ліцьвінка. — Мн., 2003.
22. Ліцьвінка Васіль. «Спевы пра даўніх ліцьвінаў да 1434 года» Яна Чачота 1842—1844 гадоў — гістарычны эпас беларусаў. — Мн., 2004. — ISBN 985—464-594-0.
23. Ліцьвінка Васіль. Каляндар свят і абрадаў беларусаў, 1994—2006.

Літаратура

• Беларускі фальклор: энцыклапедыя. — Мн., 2005. — Т. 2. Л — Я.
• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).

Спасылкі

• Валянціна Аксак. Памёр знаны беларускі фалькларыст Васіль Ліцьвінка (нявызн.). «Наша Ніва». Праверана 11 мая 2009.
• Вечар памяці Васіля Ліцьвінкі (нявызн.). Блог «Этнаграфія Беларусі». Праверана 11 мая 2009.
• Архіўная копія (нявызн.)(недаступная спасылка). Вучэбна-навуковая лабараторыя беларускага фальклору БДУ. Архівавана з першакрыніцы 12 лістапада 2010. Праверана 13 студзеня 2014.