Вікіпедыя

Каталіцтва ў Эстоніі

Каталіцкая царква Эстоніі з'яўляецца частка сусветнай Каталіцкай царквы.

Кафедральны сабор Святых Пятра і Паўла ў Таліне

Паводле даных перапісу насельніцтва 2000 года ў краіне пражывае 5 745 чалавек, якія дэкларавалі сваё каталіцкае веравызнанне, гэта значыць каля 0,5 % насельніцтва[1]. Сайт catholic-hierarchy.org прыводзіць тую ж лічбу на 2008 год[2].

Гісторыя правіць

Хрысціянства пачало пранікаць на тэрыторыю сучаснай Эстоніі ў XI стагоддзі[3], гэта пацвярджаюць як археалагічныя, так і пісьмовыя сведчанні. Так прыкладна ў 1070 годзе архібіскуп брэменскі прызначыў эстам і фінам біскупа[4]. У пачатку XIII стагоддзі тэрыторыя сучаснай Эстоніі была заваявана дацкімі і нямецкімі крыжакамі, за гэтым рушыла ўслед гвалтоўная хрысціянізацыя эстаў, якая ў цэлым скончылася да 1227 года[5]

У першай палове XVI стагоддзя на тэрыторыі сучаснай Эстоніі шырокае распаўсюджанне атрымаў рэфармацыйны рух, а ўплыў каталіцтва стаў згасаць. У другой палове XVI стагоддзя амаль уся Эстонія была заваявана шведамі, пасля чаго каталіцтва было цалкам забаронена, а афіцыйнай царквой стала лютэранская. У 1559—1645 гадах каталіцтва на тэрыторыі сучаснай Эстоніі існавала толькі ў паўднёвай вобласці — Лівоніі, якая тады была падпарадкавана Вялікаму Княству Літоўскаму.[5]

 
Руіны кляштара Святой Біргіты

З 1710 года ў выніку Паўночнай вайны Эстонія знаходзіцца пад уладай Расійскай імперыі. Пасля далучэння эстляндскіх зямель да Расійскай імперыі Пётр I аднавіў правы нямецкай арыстакратыі, страчаныя ёю пры шведскім кіраванні, уключаючы свабоду сумлення. У канцы XVIII стагоддзя ў Эстоніі налічвалася каля 300 каталікоў, галоўным чынам сярод нямецкага дваранства. XIX стагоддзе стала перыядам адноснага адраджэння каталіцкай веры ў Эстоніі, у 1845 годзе была асвячона царква ў Таліне, у 1899 годзе — у Тарту.

Пасля здабыцця незалежнасці ў 1918 годзе дзяржава гарантавала грамадзянам свабоду сумлення. Святы Прастол прызнаў Эстонію 10 кастрычніка 1921 года. У 1924 годзе ўтворана апостальская адміністратура Эстоніі. З 1931 па 1942 год яе ўзначальваў Эдуард Профітліх. У 1936 годзе ён стаў першым у гісторыі эстонскім каталіцкім біскупам. Эдуард Профітліх памёр у 1942 годзе ў савецкай турме, у наш час ідзе працэс яго беатыфікацыі.

Да моманту, калі Эстонія ў 1940 годзе была далучана да СССР, у краіне налічвалася каля 5 тысяч каталікоў. У савецкі перыяд Каталіцкая царква ў Эстоніі падвяргалася рэпрэсіям як і іншыя рэлігійныя рухі, былі зачынены ўсе храмы, акрамя дзвюх, многія святары прайшлі праз турмы і лагеры.

Пасля распаду СССР і аднаўлення незалежнасці Эстоніі 28 жніўня 1991 гады былі зноў усталяваны дыпламатычныя адносіны паміж Эстонскай Рэспублікай і Святым Прастолам. У 1993 годзе краіну наведаў Папа Рымскі Ян Павел II.

Сучасны стан правіць

 
Каталіцкая царква ў Тарту

Каталіцкая царква ў Эстоніі арганізацыйна аб'яднана ў апостальскую адміністратуру Эстоніі. Паводле звестак на 2008 год у краіне налічвалася 5 745 каталікоў, 14 святароў, 4 манаха (адзін францысканец і тры дамініканцы, з іх 2 іераманахі), 20 манашак і 9 прыходаў[2]. Апостальскую адміністратуру з 1 красавіка 2005 года ўзначальвае Філіп Жан-Шарль Журдан. Кафедральным саборам апостальскай адміністратуры Эстоніі з'яўляецца сабор Святых Пятра і Паўла ў Таліне.

Паводле звестак перапісу 2000 года каталікі Эстоніі размяркоўваліся па нацыянальнасці наступным чынам: эстонцы — 1736, палякі — 867, беларусы — 831, літоўцы — 749, рускія — 713, украінцы — 290, латышы — 182, фіны — 77, немцы — 73, іншыя — 227[6].

Каталіцкія прыходы існуюць у Таліне, Тарту, Пярну, Валзе, Ахтмэ, Нарве, Сіламяэ, Ракверэ і Ківіылі[7]. У Таліне таксама размешчаны адзіны ў краіне грэка-каталіцкі прыход, які адміністрацыйна адносіцца да Украінскай грэкакаталіцкай царквы.

Самым вядомым каталіцкім збудаваннем краіны з'яўляецца кляштар Святой Біргіты, пабудаваны ў 1407 годзе і разбураны у час Лівонскай вайны рускімі войскамі ў XVI стагоддзі. У 2001 годзе побач з руінамі старажытнага кляштара быў пабудавана новы кляштарны будынак, дзе ў наш час пражываюць 8 манашак-брыгітак.

Зноскі

  1. ↑ Вынікі перапісу 2000 года. Рэлігія
  2. ↑ а б Статистика сайта catholic-hierarchy.org
  3. ↑ Estonia and Vatican Архівавана 22 верасня 2012.
  4. ↑ Александр Щербаков. Ледовое побоище. М.: Экспринт, 2001. ISBN 5-94038-021-2
  5. ↑ а б Ringo Ringvee. Catholic Church in Estonia Архівавана 11 жніўня 2011.
  6. ↑ Вынікі перапісу 2000 года. Рэлігія і нацыянальнасць
  7. ↑ Сайт Каталіцкай царквы ў Эстоніі(недаступная спасылка)

Спасылкі правіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Каталіцтва_ў_Эстоніі&oldid=4430039"