Конкурс выканаўцаў эстраднай песні «Віцебск»

Конкурс выканаўцаў эстраднай песні «Віцебск» — гэта традыцыйны міжнародны вакальны конкурс сярод выканаўцаў ад 18 да 31 года, які штогод праводзіцца падчас Міжнароднага фестывалю мастацтваў «Славянскі Базар у Віцебску». Конкурс заснаваны ў 1992 годзе і з’яўляецца адзіным фестывальным мерапрыемствам, якое прысутнічала на ўсіх без выключэння віцебскіх фестывалях пачынаючы ад моманту заснавання «Славянскага базару». Паводле афіцыйнай фармулёўкі, конкурс мае за мэту «раскрыццё і падтрымку маладых талентаў, папулярызацыю музыкальнай культуры і мастацтва, узаемадзеянне і дыялог культур розных краін».

Конкурс з’яўляецца адным з найбольш папулярных сярод выканаўцаў з краін СНД, Балтыі, а таксама Балканскіх краін. 8 разоў на конкурсе перамагалі прадстаўнікі краін былой Югаславіі. Для шмат каго з Беларускіх выканаўцаў конкурс зрабіўся пачатковым крокам на вялікую сцэну. У розныя гады Беларусь на конкурсе прадстаўлялі Іна Афанасьева, Ірына Дарафеева, Вікторыя Алешка, Пётр Ялфімаў, Георгій Калдун і іншыя беларускія спевакі і спявачкі. Конкурс адкрыў Еўропе такія імёны як Марыя Навумава, Руслана, Жэлька Ёксімавіч, Ташэ Праескі, Бобі Майсоскі, Таісія Павалій.

З 2003 года таксама праводзіцца і дзіцячы аналаг конкурсу «Віцебск».

Фармат і правілы

Да ўдзелу ў конкурсе запрашаюцца выканаўцы эстраднай песні, якія маюць досвед канцэртных выступаў і якія заявілі пра сябе сваімі поспехамі ў нацыянальных музычных конкурсах і фэстах. Канкурсанты павінны мець рэкамендацыі ад дзяржаўных міністэрстваў і ведамстваў культуры (абавязкова для краін СНД), прадзюсарскіх цэнтраў, музычных студый, музычных тэле-, радыёпраграм, дырэкцый музычных фэстаў і конкурсаў. Узрост канкурсантаў павінен быць ад 18 да 31 года. Папярэдні адбор удзельнікаў ажыццяўляе «Дзяржаўная ўстанова Цэнтр культуры „Віцебск“» на аснове афіцыйных заявак, творчых рэкамендацый, аўдыё- і відэаматэрыялаў, прадстаўленых на конкурс. Да ўдзелу ў конкурсе дапускаюць па аднаму выканаўцу ад краіны-ўдзельніцы. Усяго ў конкурсе могуць браць удзел не больш за 21 выканаўца.

Конкурс праводзіцца на сцэне Летняга амфітэатра ў Віцебску і доўжыцца 2 дня. Парадак выступлення выканаўцаў звычайна вызначаецца лёсаваннем, якое праходзіць напярэдадні першага конкурснага дня, і з’яўляецца нязменным і ў другім туры. Для канкурсантаў падрыхтоўка да конкурсу пачынаецца загадзя, у Мінску, на базе Нацыянальнага канцэртнага аркестра Рэспублікі Беларусь пад кіраўніцтвам Міхаіла Фінберга.

Конкурс мае два этапы, кожны праходзіць у асобны дзень. У першы дзень канкурсант павінен выконваць эстрадную песню кампазітара краіны і на мове краіны, якую прадстаўляе канкурсант у суправаджэнні фанаграмы «мінус адзін» (правіла ўведзена ў 1993 годзе). Запіс дапаможнага голасу (бэк-вакалу) дапушчальны ў тым выпадку, калі ён не дублюе асноўны голас (меладычную лінію) і не замінае праслухоўванню выканаўца. Фанаграма забяспечваецца непасрэдна канкурсантам ці канкурсанткай. У другі дзень выконваецца песня кампазітара з славянскай краіны на адной з моў славянскай моўнай групы ў суправаджэнні Нацыянальнага канцэртнага аркестра Беларусі пад кіраўніцтвам Міхаіла Фінберга. Працягласць гучання песні ў кожны з дзён павінна быць не больш за чатыры хвіліны. За доўгую гісторыю правядзення конкурсу этапы часам мянялі месцамі, але правілы конкурсу для выканаўцаў амаль што не змяняліся і сталі традыцыйнымі.

У 2003, 2004 і 2014 гадах праграма складалася з паўфіналу і фіналу, які складаўся з двух дзён.

Міжнароднае журы

Міжнароднае журы фармуецца Дырэкцыяй фэсту на кантрактнай аснове з ліку папулярных выканаўцаў эстраднай песні, кампазітараў, паэтаў, менеджараў, прадзюсараў, журналістаў, грамадска-палітычных дзеячаў, прадстаўнікоў творчай інтэлігенцыі, якія маюць міжнароднае прызнанне і спрыяюць папулярызацыі ідэй фестывалю. Члены журы не павінны з’яўляцца менеджарамі ці прадзюсарамі ўдзельнікаў конкурсу. Колькасць членаў журы ад года на год мянялася: максімальная колькасць членаў журы была ў 1992 і 1993 гадах — 15 чалавек, мінімальная колькасць — 10 чалавек. Журы ацэньвае канкурсантаў па 10-бальнай сістэме, з пэўнай умовай не ацэньваць ніжэй за 4 бала. У 1994 годзе падчас галасавання старшыня журы Мішэль Легран ацэньваў канкурсантаў па 5-бальнай сістэме, у той час як астатнія сябры журы — па 10-бальнай. Галасаванне членаў журы адбываецца па заканчэнні выступу кожнага канкурсанта ў кожны дзень конкурсу. Вынікі галасавання адлюстроўваюцца на тэлевізійных экранах.

Ацэнкі журы падсумоўваюць балы за два тура конкурсу і па выніках выяўляюць уладальнікаў Гран-пры, першай, другой і трэцяй прэміі. Па ўмовах конкурсу журы мае права не ўручаць Гран-пры, калі немагчыма вызначыць удзельніка, які падыходзіць паводле патрабаваных крытэрыяў для ўручэння прэміі. За ўсю гісторыю конкурсу такое здаралася толькі ў 1992, 1994 і 2017 гадах. Журы мае права дзяліць прэмію (акрамя Гран-пры і першай прэміі) у роўных долях паміж дзвюма канкурсантамі, якія набралі роўную колькасць балаў ці з невялікай розніцай балаў (да 2-х балаў).

У розныя гады старшынямі журы былі Уладзімір Мулявін, Мішэль Легран, Ігар Лучанок, Ала Пугачова, Марыа Марэна, Анатоль Ярмоленка, Рыкарда Качантэ.

Пераможцы і лаўрэаты

Найбольш паспяховымі сярод удзельнікаў конкурсу былі прадстаўнікі Беларусі — 7 Гран-пры, а таксама Югаславіі і Украіны, якія атрымлівалі перамогу 5 разоў. Тройчы Гран-пры конкурсу атрымлівалі выканаўцы з Расіі і Казахстана.

Сярод небеларускіх удзельнікаў конкурсу найбольшых поспехаў дасягнулі Марыя Навумава з Латвіі і Руслана з Украіны, якія рабіліся пераможцамі конкурсу Еўрабачанне ў 2002 і 2004 гадах адпаведна. Вялікую папулярнасць у сваіх краінах і Еўропе атрымалі Жэлька Ёксімавіч з Сербіі, Ташэ Праескі і Бобі Майсоскі з Македоніі, Таісія Павалій з Украіны, а таксама Данатас Монтвідас з Літвы.

Пераможцы і лаўрэаты міжнароднага конкурсу «Віцебск»:

Год	Гран-пры	Першая Прэмія	Другая прэмія	Трэцяя прэмія
1992	не прысуджаўся	Олэкса Берэст	Андрэй Хлястоў Іна Афанасьева Сабіна	Тарас Жыцінскі Моніка Ростэк Ігар Шышоў
1993	Таісія Павалій	Вадзім Азарх	Ліліяна Ранчыч	Андрэй Шпак
1994	не прысуджаўся	Мілан «Шчэпа» Шчэпавіч	Аляксандр Панамароў	Тэона
1995	Філіп Жмахер	Наталля Магілеўская	Тэймураз Боджгуа	Тоні Чакыраў Вольга Прадзіна
1996	Руслана Лыжычка	Хакан Сулейман Азкая	Мая Каркарашвілі	Таццяна Анісімава
1997	Святлана Слаўкавіч	Вольга Сяргеева	Вольга Жалудова	Інеш Кдырава
1998	Рафаэль Даган	Таня Банянін	Вікторыя Дземянчук	Яўгенія Уласава Радасціна Колева Эва Улязлоўска
1999	Жэлька Ёксімавіч	Ірына Дарафеева	Яўгенія Чобіч Караліна Гочава	Дыяна Гурцкая Кася Станкевіч
2000	Ташэ Праескі	Нэлі Чабану  Аляксандра Рахманькова	Вардуі Варданян Марыян Навіна	Алеся Азнобіна
2001	Тэона Дольнікава	Дзмітрый Качароўскі	Зоран Шандораў Каці Карнай	Нато Метанідзэ Барыс Рэжак
2002	Зікі	Дзяніс Барканаў Тамара Гачэчыладзэ	Тодар Георгіеў Аляксандра Кірсанава	Наталля Падольская Елена Гуляева
2003	Максім Сапацькоў	Надзея Трохін	Уладзімір Аўчароў Елена Тамашэвіч	Сяргей Дземянчук Ігар Вукоевіч
2004	Пётр Ялфімаў	Яўген Гор	Маржан Арапбаева	Родзіка Новак
2005	Паліна Смолава	Мар’ян Стаянаскі	Гюнэш Шай	Наталля Валеўская Эмілія Валенці
2006	Аксана Багаслоўская	Наталля Гардзіенка	Аляксей Гоман	Карынэ Асіран Чыкс
2007	Наталя Краснянска	Георгій Калдун Нушка	Аліна	Ана Міленкавіч Себасцьян Плявіньскі
2008	Данатас Монтвідас	Віталь Гардзей Лена Валеўская	Надзіко	Пламен Патаў Уладзіслаў Лявіцкі
2009	Дзмітрый Даніленка	Паша Парфеній	Андрэй Коласаў Улатка Лазанаскі	Еранімус Мілюс Пятро Дмітрычэнка
2010	Дамір Кеджа	Лаша Рамішвілі	Анаіт Шахбазян Іна Воранава	Дзінара Султангаліева Дзяніс Вяршэнка Ёцэ Панаў
2011	Алена Ланская	Уладзімір Квасніця	Рута Дэвід Дэйл	Алішэр Карымаў Крысціна Скарлат
2012	Бобан Майсоскі	Саманта Ціна	Галіна Конах	Федэрыка Марынары Славіна Калканджыева
2013	Міхал Качмарэк	Сабрына Кунштэк	Яўген Андрыянаў Арчыл	Крысці Аляксандр Салаўёў
2014	Радрыга де ла Кадэна	Віталіэ Нэгруца	Вераніка Дораш Дына Елушыч	Дыана Голбі Мархаба Сабіева
2015	Дзімаш Кудайберген	Валерыя Грыбусава	Мікалай Манолаў	Сафі Ганна Цвердаступ
2016	Аляксей Грос	Адам	Элеанора Век’ё Анна Адабеску	Андрыа Гвілісіані Ганна Цімафей
2017	не прысуджаўся	Улад Сытнік	Ягор Шаранкоў	Невена Божавіч
2018	Марчэл Рошка	Ернар «Амрэ» Садырбаеў	Міла Ніціч	Яўген Курчыч Сільвія Зэлек
2019	Адыльхан Макін	Георгій Путкарадзэ	Ілай Альмані Ваня Зданюк	Іван Дзятлаў Дзмітры Бабак
2020	Раман Волазнеў	Эліна Івашчанка	Караліна Лында	Хансултан Івона Адзіцкі
2021	Рухія Байдукенава	Ірына Арсеніевіч	Данііл Мышкавец Рэната Шціфель	Тофік Гаджыеў Івана Марыя Багова
2022	Ганна Трубяцкая	Марта Верэк’я	Дзмітрына Германава Анастасія «NANSI» Бяляўская	Бек Ісраілаў Марыя Ханданян
2023	Маша Мнджаян	Самір Ёльчыеў	Agape Елізавета Слышкіна	Куралай Мейрамбек Маліка Хакімава

Міжнародны дзіцячы музыкальны конкурс «Віцебск»

З 1996 года падчас Славянскага Базара ў Віцебску праходзіў Міжнародны конкурс дзіцячых шоу-праграм, які пасля стаў звацца Міжнародным конкурсам дзіцячых канцэртных праграм. Міжнародны дзіцячы музыкальны конкурс «Віцебск» стаў заменай апошняму з 2003 года.

Фармат дзіцячага конкурсу

Паводле афіцыйнай фармулёўкі, мэтай конкурсу з’яўляецца папулярызацыя дзіцячай музычнай творчасці, выяўленне юных таленавітых выканаўцаў, актывізацыя стварэння новых сучасных твораў для дзяцей і юнацтва, выхаванне мастацкага густа і павагі прафесіяналізму, адраджэнне найлепшых традыцый эстраднага жанру. Да ўдзелу ў конкурсе дапускаюцца дзеці ва ўзросце ад 7 да 12 гадоў уключна, якія маюць досвед канцэртных выступаў.

Конкурс звычайна складаецца з двух конкурсных выступаў, якія праходзяць у два дні, і гала-канцэрта. У першы дзень конкурсу ўдзельнікі выконваюць песню кампазітара краіны і на мове краіны, якую прадстаўляе канкурсант. У другі дзень выконваецца эстрадная песня па выбары канкурсанта, якая найлепш адлюстроўвае выканальніцкае майстэрства і артыстычныя здольнасці канкурсанта. Асноўным патрабаваннем да песень з’яўляецца адпаведнасць дзіцяча-юнацкай тэматыцы, сугучнасць з узростам і светапоглядам выканаўцы. Пераможца конкурсу робіцца ўладальнікам Гран-пры і Залатой Ліры.

Пераможцы і лаўрэаты дзіцячага конкурсу

Найбольшы поспех сярод удзельнікаў дзіцячага конкурсу маюць прадстаўнікі Румыніі, якія 4 разы рабіліся ўладальнікамі Гран-Пры, з іх 3 гады запар, і Беларусі з 5-цю гран-пры. Тройчы перамагалі на конкурсе ўдзельнікі з Расіі. Сярод беларускіх пераможцаў конкурсу Ксенія Сітнік і Андрэй Кунец, якія пасля паспяхова прадстаўлялі Беларусь на дзіцячым Еўрабачанні. Шмат, хто з удзельнікаў з іншых краін таксама прымалі ўдзел у дзіцячай версіі Еўрабачання пасля ўдалых выступленняў у Віцебску.

Ксенія Сітнік пасля перамогі ў Віцебску здолела затым выйграць дзіцячае Еўрабачанне-2005

Пераможцы міжнароднага дзіцячага музыкальнага конкурсу «Віцебск»:

Год	Пераможца
2003	Ноні Разван Энэ
2004	Раман Грычушнікаў
2005	Ксенія Сітнік
2006	Катажына "Кася-Бэла" Меднік
2007	Андрэй Кунец
2008	Лара1
2009	Марыя Крысціна Крэчун
2010	Марыа Галатану
2011	Ралука-Элена Урсу
2012	Марыям Бічашвілі
2013	Персіяна Дзімітрава
2014	Анастасія Багінская
2015	Луіза Нуркуатава
2016	Настасся Гладзіліна
2017	Марыя Магільная
2018	Аляксандр Балабанаў
2019	Ксенія Галецкая
2020	Ангеліна Ламака
2021	Комнен Вукавіч
2022	Елісей Касіч
2023	Шэрхан Арыстан

Заўвагі

1. ↑  — Армянская выканаўца Луара Айрапецян прадстаўляла на конкурсе 2008 года Расію пад псеўданімам Лара.