Лістоўніца Гмеліна

Лістоўніца Гмеліна (Lárix gmélinii) — від іглічных дрэў з роду Лістоўніца (Larix) сямейства Хваёвыя (Pinaceae). Найбольш паўночная драўняная парода, якая дасягае 72° 56' з. ш. на Таймыры ў даліне ракі Хатангі. Названая ў гонар Іагана Георга Гмеліна.

Лістоўніца Гмеліна

Лес з лістоўніцы Гмеліна ў раёне ракі Калыма
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Larix gmelinii (Rupr.) Kuzen.

Сінонімы
Ахоўны статус

Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  822572
NCBI  123599
EOL  1061655
GRIN  t:21487
IPNI  77092562-1
TPL  kew-2607679

Батанічнае апісанне правіць

 
Батанічная ілюстрацыя из кнігі Р. Э. Траутфетэра Plantarum imagines et descriptiones florum Rossicam illustrantes, 1844—1846

Маладыя парасткі светлыя, разаватыя або вохрыста-саламяныя, рассеянаваласістыя. Кара ствала чырвоная або шаравата-бурая, тоўстая, з глыбокімі расколінамі ў ніжняй частцы старых ствалоў.

Ігліца ярка-зялёная, даўжынёй 15-30 мм, вузкалінейная, мяккая, на скарочаных уцёках у пучках па 25-40 штук.

Шышкі даўжынёй 15-30 мм, авальныя або яйкападобныя. На дробных шышках 20-25 чашуй ў чатыры рады, на буйных шышках 40-50 чашуй ў шэсць шэрагаў. Насенныя лускі даўжынёй 1-1,2 см, шырынёй 0,8-1 см. Насенне спее ў жніўні-верасні і ў сухое надвор’е масава высыпаецца з расчыніўшыхся шышак, калі насенныя лускі шышак адхіляюцца ад стрыжняў пад вуглом 40-50°.

Распаўсюджванне і экалогія

 
Зялёная шышка

Мяжы арэала:

У спрыяльных умовах дрэвы вырастаюць да 30 м вышыні пры 80 см у дыяметры ствала. На Крайняй Поўначы гэта прыземістае распасцёртае дрэўца.

Лістоўніца Гмеліна — вельмі вынослівае дрэва, прыстасаванае да самых суровых умоў наваколля. У гарах расце да верхніх межаў росту лесу, прымаючы нізкарослую або стланіковую форму. Расце ў паніжаных месцах, на забалочаных і тарфяністых марях, у раёнах неглыбокага залягання вечнай мерзлаты, на камяністых горных схілах.

У цяжкіх умовах вырастання, дзе адсутнічаюць канкуруючыя пароды, звычайна ўтварае чыстыя насаджэнні нізкіх (IV—V) банітэтаў. У спрыяльных умовах расце разам з елкай, хвояй, бярозай і іншымі дрэвамі.

Класіфікацыя правіць

 
Лістоўнічнік  (руск.) непадалёку ад сяла Гайтэр  (руск.).

Таксанамія правіць

Від Лістоўніца Гмеліна ўваходзіць у род Літоўніца (Larix) сямейства Хваёвыя (Pinaceae) парадку Pinales[1].


  яшчэ 6 сямействаў   яшчэ 11 відаў
       
  порядок Pinales     род Лістоўніца    
             
  отдел Хвойныя     сямейства Хваёвыя     від
Лістоўніца Гмеліна
           
  яшчэ тры вымерлых парадкі   яшчэ 10 родаў  
     

Разнавіднасці правіць

У межах віду вылучаюць некалькі разнавіднасцяў[1]:

  • Larix gmelinii var. gmelinii — расце на большай частцы арэалу віду, ад Енісея да Камчаткі
[syn. Abies gmelinii Rupr. basionym]
[syn. Abies kamtschatica Rupr.]
[syn. Larix amurensis hort. ex Beissn., nom. inval.]
[syn. Larix cajanderi Mayr]
[syn. Larix dahurica Turcz. ex Trautv. — Лістоўніца даурская][2]
[syn. Larix kamtschatica (Rupr.) Carrière]
[syn. Larix kurilensis Mayr]
[syn. Larix dahurica var. japonica Maxim. ex Regelbasionym]
[syn. Larix koreana Nakai, nom. nud.]
[syn. Larix olgensis A.Henry basionym]
[syn. Larix principis-rupprechtii Mayr basionym]
[syn. Larix dahurica var. principis-rupprechtii (Mayr) Rehder & E.H.Wilson]

Зноскі

  1. а б Паводле сайта GRIN (гл. картку расліны).
  2. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 72. — 160 с. — 2 350 экз.