Стракатка травяная

Стракатка травяная (Neptis sappho) — дзённы матылёк з сямейства німфалід.

Стракатка травяная
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Neptis sappho


Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
NCBI  270468
EOL  158872

Назва правіць

Лацінская назва паходзіць ад імя старажытнагрэчаскай паэткі Сапфо (630/612 — 572/570 да н . э.) з вострава Лесбас.

Апісанне правіць

 
Ніжні бок крылаў

Даўжыня пярэдняга крыла імага — 18-27 мм. Верх крылаў ад цёмна-карычневага да чорнага, з мноствам буйных і больш дробных белых плям і перавязей. На заднім крыле — дзве белыя перавязі, з якіх сярэдняя шырэй, а постдыскальная распадаецца на асобныя плямы. На пярэднім крыле ёсць вузкая прыкраявая белая паласа. У цэнтральным вочку пярэдняга крыла ёсць вузкая трохкутная пляма. Ніз чырванавата-карычневы, з белымі плямамі, паўтаралымі белыя элементы верху. Самкі буйней самцоў і нясуць на крылах больш шырокія белыя перавязі.

Распаўсюджанне правіць

Балканскі паўвостраў, Славенія, Аўстрыя, Славакія, Венгрыя, Усходняя Еўропа, Цэнтральная, Усходняя і Паўднёва-Усходняя Азія. Лакальны від, распаўсюджаны ў Карпатах (у ніжнім поясе гор да 500 м над узр. м.), на Венгерскай і Ніжнедунайскай нізінах. У паўночным Прыкарпацці даходзіць да ўкраіна-польскай мяжы, але ў самой Польшчы лічыцца вымерлым (у Ніжняй Сілезіі і ў адзінай вядомай кропцы ў раёне Яраслава на паўднёва-усходзе краіны пасля 1967 года не адзначаўся)[1][2]. У Чэхіі (заходняя мяжа гістарычнага арэала) таксама лічыцца вымерлым — пасля 1945 года не адзначаўся[3]. Від быў паказаны Э. Баліёнам і  М. Арнольдам для Магілёўскай вобласці Беларусі, але за апошняе стагоддзе на тэрыторыі рэспублікі не адзначаўся. Матылёк, які лічыўся зніклым, у 2018 годзе знойдзены ў біялагічным заказніку «Днепра-Сожскі» ў Лоеўскім раёне[4]. Ад Карпат распаўсюджваецца на ўсход вузкай паласой па паўднёвай мяжы лесастэпу па тэрыторыі паўночнай Малдавіі і Украіны. Далей арэал пашыраецца і від лакальна адзначаецца па Смаленска-Маскоўскім і Сярэднярускім узвышшах аж да Кіраўскай вобласці на поўначы, Паўднёвага Урала на ўсходзе, Курскай вобласці і Адыгеі на поўдні. Тыпавая мясцовасць: гара Кабацкая, наваколлі Усолля Шыгонскага раёна Самарскай вобласці.

Спосаб жыцця правіць

 
Lathyrus vernus. Батанічная ілюстрацыя з кнігі О. В. Тамэ, Flora von Deutschland, Аўстрыя und der Schweiz, 1885, Gera, Germany.

Месцапражыванні правіць

Паляны, узлескі, абочыны дарог пад полагам разрэджаных лісцяных лясоў, участкі мясцовасці паблізу рэк і іншых вадаёмаў — тут растуць расліны, на якіх развіваюцца вусені гэтага віду.

Кармавыя расліны вусеняў правіць

Чына, у асаблівасці Lathyrus vernus  і Lathyrus niger. З пяцідзесятых гадоў XX стагоддзя ў Аўстрыі, Паўднёвай Славакіі і Славеніі таксама белая акацыя, якая паходзіць з Паўночнай Амерыкі, дзе гэты від матылькоў не сустракаецца. Натуралізавалася паўсюль у Еўропе, у зоне ўмеранага клімату ў Азіі і інш.

Час лёту правіць

На поўначы арэалу развіваецца ў адным пакаленні і матылькі лятаюць з сярэдзіны чэрвеня па канец жніўня. На поўдні адзначана дзве генерацыі і лёт праходзіць з пачатку мая па канец жніўня. Самка адкладае па 1 яйку на ліст кармавой расліны. Стадыя яйка доўжыцца 8-10 дзён. Зімуе малады вусень. Акукліваецца на лісці або на галінах дрэва ўніз галавой. Стадыя кукалкі працягваецца 6-14 дзён.

Падобныя віды ў Еўропе правіць

Заўвагі па ахове правіць

У Чырвонай кнізе Сусветнага саюза аховы прыроды від мае 4 катэгорыю аховы (NT) — таксон, які не знаходзіцца пад пагрозай знікнення, але блізкі да яго і мае неспрыяльныя тэндэнцыі на навакольных тэрыторыях або залежны ад ажыццяўляльных мер аховы. Уключаны ў Чырвоную кнігу Маскоўскай вобласці, Расіі (1998) (2 катэгорыя).

Зноскі

  1. Ярослав Бушко, Atlas rozmieszczenia motyli dziennych w Polsce, 1986—1995 (Toruń: Turpress, 1997, ISBN 83-86781-40-8).
  2. www.ecosystema.ru — Пеструшка Сапфо
  3. Mapování a ochrana motýlů České republiky — Neptis sappho
  4. belta.by

Літаратура правіць

  • Моргун Д. В. Булавоусые чешуекрылые европейской России и сопредельных стран. Определитель-справочник. — М.: МГСЮН, 2002. — С. 93. — 208 с.