Уладзімір Віктаравіч Ляхоўскі

Уладзімір Віктаравіч Ляхоўскі (5 лютага 1964, Мінск — 6 верасня 2021, Мінск) — беларускі гісторык. Кандыдат гістарычных навук (2007), дацэнт.

Уладзімір Віктаравіч Ляхоўскі
Дата нараджэння	5 лютага 1964(1964-02-05) ці 1964
Месца нараджэння	Мінск, БССР, СССР
Дата смерці	7 верасня 2021(2021-09-07)
Месца пахавання	Чыжоўскія могілкі
Грамадзянства	Беларусь
Род дзейнасці	гісторык, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	гісторыя Беларусі
Месца працы	Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі Спадчына Інстытут гісторыі НАНБ Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь факультэт міжнародных адносін БДУ
Навуковая ступень	кандыдат гістарычных навук
Навуковае званне	дацэнт
Альма-матар	гістарычны факультэт БДУ
Прэміі	прэмія імя Францішка Багушэвіча (2012)
Узнагароды	Прэмія імя Льва Сапегі[d] (2010)

Біяграфія

Нарадзіўся 5 лютага 1964 года ў Мінску. У 1993 годзе скончыў гістарычны факультэт БДУ. З 1993 года — рэдактар выдавецтва «Беларуская Энцыклапедыя», з 1995 года — супрацоўнік часопіса «Спадчына». З 1998 года працаваў у Інстытуце гісторыі Нацыянальнай АН Беларусі, з 1999 года — адказны сакратар «Штогодніка Інстытута гісторыі НАН Беларусі», адначасова з 2002 вядучы супрацоўнік Нацыянальнага архіва Рэспублікі Беларусь. У 2007 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю па тэме «Адукацыя на акупіраваных Германіяй беларускіх землях у гады Першай сусветнай вайны (1915—1918)». З 2008 года — дацэнт факультэта міжнародных адносін БДУ, адначасова з 2010 года — намеснік галоўнага рэдактара навуковага штогодніка «Актуальныя пытанні мытнай справы». Ганаровы член Нацыянальнага гістарычнага музея Беларусі (2011).

Памёр 6 верасня 2021 года. Пахаваны на Чыжоўскіх могілках горада Мінска.

Навукова-даследчыцкая дзейнасць

Рымантас Мікныс, Іаана Героўска-Калаур, Алесь Пашкевіч, Уладзімір Ляхоўскі і Алесь Смалянчук на публічнай дыскусіі «Першая сусветная вайна, фармаванне нацый і паўставанне дзяржаў Цэнтральна-Усходняй Еўропы», 31 мая 2014 г., Мінск

Даследаваў праблемы гісторыі культуры і адукацыі, развіцця беларускага нацыянальнага руху і станаўлення грамадскай супольнасці Беларусі ў ХІХ—ХХ стст., гісторыю беларускай даваеннай эміграцыі, сацыяльна-палітычныя і гуманітарныя наступствы Першай сусветнай вайны для Беларусі, гісторыю мытнай справы, пытанні міжнароднага супрацоўніцтва ў мытнай сферы, геапалітычныя і геаэканамічныя аспекты глабальнай і рэгіянальнай інтэграцыі.

Адзін з укладальнікаў зборніка «Слуцкі збройны чын 1920 г. у дакумэнтах і ўспамінах» (2001, з А. Гесь, У. Міхнюком), каталога выставы «Ёсць на карце месца… : Грамадска-культурная чыннасць беларускай і расійскай эміграцыі ў Чэхаславакіі, 1921—1938» (2002), зборніка дакументаў «Национальная академия наук Беларуси. 1928—2008. Документы и материалы» (2008), калектыўнай манаграфіі «Гісторыя Пінска: ад старажытнасці да сучаснасці: да 915-й гадавіны з першага летапіснага ўпамінання» (2012).

Выдаў 2 манаграфіі «Школьная адукацыя ў Беларусі падчас нямецкай акупацыі 1915—1918 гг.» (2010) і «Ад гоманаўцаў да гайсакоў. Чыннасць беларускіх маладзёвых арганізацый у 2-й палове 19 — першай трэці 20 ст.» (2012).

Аўтар больш за 100 навуковых прац (2007), у тым ліку многіх артыкулаў у «Энцыклапедыі гісторыі Беларусі», часопісах «Спадчына», «Архэ», «Наша вера», «Беларускі гістарычны часопіс» і інш.

Узнагароды

• прэмія імя Льва Сапегі (2010)
• медаль Ф. Багушэвіча Беларускага ПЭН-цэнтра (2013)

Выбраная бібліяграфія

Прадвеснік Адраджэння // Адукацыя і выхаванне. 1994. № 11 Беларуская справа падчас польскай акупацыі 1919—1920 гг. // Спадчына. 1994. № 6 Рупіўся дзеля Бога і людзей: Жыццёвы шлях Лявона Вітан-Дубейкаўскага // Наша вера. 1997. № 4 Яшчэ адзін след Беларускага замежнага архіва ў Празе (разам з А.Гесь) // Замежная архіўная беларусіка. Мн., 1998 Сумесная чыннасьць хрысьціянскіх сьвятароў і рэлігійных дзеячоў на ніве беларускай культуры ды дабрачыннасьці ў гады першай сусьветнае вайны (1914—1921) // Роля асобы ў жыцці і дзейнасці хрысьціянскіх цэркваў Беларусі ў XX ст. Мн., 2000 Нямеччына і беларускі нацыянальны рух напярэдадні й ў першыя гады другой сусветнай вайны (разам з У. Сакалоўскім) // Bialoruskie zeszyty historyczne. 2000. № 13 На шляху стварэньня універсітэта ў Беларусі // Беларускі гістарычны часопіс 2001. № 4 Пачатак тварэньня беларускае нацыянальнае школы // Спадчына. 2001. № 1/2 Прафесар Мітрафан Доўнар-Запольскі і справа арганізацыі беларускай нацыянальнай адукацыі // Трэція Міжнародныя Доўнараўскія чытанні. Мн., 2002 Чэхія і беларускі вызвольны рух у першай трэці ХХ стагоддзя / У. Ляхоўскі // Bialorus w XX stuleciu w kregu kultury i polityki. Torun: Wydawnictwo Naukowe Uniwersitety Mikolaja Kopernika, 2007. S. 491—522 Становішча рускамоўнай адукацыі ў зоне германскай акупацыі на тэрыторыі Беларусі падчас Першай сусветнай вайны (1915—1918 гг.) // Беларусь у гады Першай сусветнай вайны. Смаргоншына: трагедыя, гераізм, памяць: матэр. міжнар. навук.-практыч. канф. (Смаргонь, 18—19 мая 2007 г.). Мінск: «Чатыры чвэрці», 2009. С. 501—535 Беларускі маладзёвы рух ў пачатку ХХ ст. / У. Ляхоўскі // Спадчына. 2010. № 1. С. 117—148 Мінскі перыяд жыцця Язэпа Драздовіча (1919—1921 гг.): у адлюстрванні новых архіўных дакументаў // Знакамтыя мінчане ХІХ-ХХ стст. Матэрыялы беларуска-польскай навук. канферэнцыі, Мінск, 12 лістапада 2008 г. Мінск: Польскі інстытут у Мінску, 2010. С. 92—101 Памяці Аляксандры Гесь // Архэ. 2011. № 3. С. 463—468 Гарадзенскі эпізод жыцця пастара Лукаша Дзекуць-Малея / разам з А. Чарнякевічам // Лукаш Дзекуць-Малей і беларускія пераклады Бібліі: зборнік матэрыялаў. — Мінск—Брэст: Альтэрнатыва, 2011. С. 110—121 Кузьма Цярэшчанка: acta non verba / разам А. Чарнякевічам // Архэ. 2011. № 11 С. 22—63 Рыжскі перамоўны працэс і дзейнасць Беларускай партыі сацыялістаў-рэвалюцыянераў / разам з В. Лебедзевай // Да 90-годдзя прыняцця Рыжскага дагавору 1921 г. Матэрыялы з гісторыі польска-беларускіх узаемаадносін у ХХ ст.: зборнік навуковых прац III міжнароднай навукова-тэарэтычнай канферэнцыі, Мінск, 9—10 чэрвеня 2011. — Мінск: ТАА «Ковчег». С. 111—129 Рэха трагічнага стрэлу: па слядах архіва Усевалада Ігнатоўскага / У. Ляхоўскі // Беларускі гістарычны часопіс. 2011. № 12. С. 3—19 Маладзёвы рух паміж дзвюмя войнамі (1921—1939 гг.) // Спадчына. 2012. № 161. С. 3—115 Коласаўская памежная застава i мытня ў Стоўбцах у 1921—1939 гг.: перакрыжаванне дзяржаў i людскіх лёсаў (разам з К.Нашчынцом) // Актуальныя пытанні мытнай справы: навуковыя працы кафедры мытнай справы. Вып. 2. Мінск: Выдавецкі центр БДУ, 2012. С. 145—171 Міжнароднае супрацоўніцтва ў барацьбе з карупцыяй у мытных органах // Актуальныя пытанні мытнай справы: навуковыя працы кафедры мытнай справы. — Вып. 2. Мінск: Выдавецкі центр БДУ, 2012. С. 201—223 О корректности определения величины таможенного компонента индекса развития логистики в Республике Беларусь за 2012 г. (по методике Всемирного банка)(вместе с А. Данильченко и В. Острогой) // Труды факультета международных отношений 2012: научный сборник. — Минск: Выдавецкі центр БДУ, 2012. Вып. III. С. 153—160 Значение геополитических и геоэкономических факторов для дальнейшего развития Таможенного союза и Единого (евразийского) экономического пространства // Таможенный союз Республики Беларусь, Республики Казахстан и Российской Федерации: современность и перспективы развития в контексте формирования Единого экономического пространства. ІІІ Международная научно-практическая конференция (Минск, 21—23 сентября 2012 г.). Сборник докладов. — Минск: Белтаможиздат, 2013. С. 83—91

Абуджаныя Слуцкім збройным чынам / У. Ляхоўскі // Матэрыялы міжнароднай канферэнцыі Універсітэта Лазарскага «Бунт у імя свабоды: забыты беларускі ген?». — 8-10 сакавіка 2013 г., Варшава (Польшча). — Варшава, 2014. — С. 50―57 «Не палите мои здабытки огнем…» Судьба и «дело» слуцкого повстанца В. Русака на фоне политических событий первой половины ХХ ст. / В. В. Ляховский // От «Германской» к Гражданской: становление корпуса народных вожаков русской смуты. — Москва, «АИРО-XXI», 2014. — С. 246—275 Ад гоманаўцаў да гайсакоў. Чыннасць беларускіх маладзёых арганізацый у 2-й палове ХІХ — І-й палове ХХ ст (да 1939 г.): манаграфія / У. В. Ляхоўскі. — Смоленск. Инбелкульт, 2015 (2-е изд., перераб. и доп.). 483с. Кантрабанда ў БССР у 1920-х — 1930-х гады: сацыяльна-эканамічнае вымярэнне / У. В. Ляхоўскі, К. М. Нашчынец // ARCHE-Пачатак. 2015. № 11 (144) Ураджэнцы Беласточчыны — удзельнікі беларускага нацыянальна-вызваленчага руху ў 1917―1921 гг. / У. Ляхоўскі // Białoruskie Zeszyty Historyczne (Biełaruski histaryčny zbornik). Białystók, 2016 Implementation of the PPP Programmes in the Sphere of the Foreign Economic Activity in the UK / U. Liakhouski, A. Melnikava // Труды факультета международных отношений БГУ : сб. науч. ст. / Белорус. гос. ун-т ; редколл.: В. Г. Шадурский (гл.ред.) [и др.]. Минск, 2016. Вып. 7 Foreign trade of the Belarusian People’s Republic / U. Liakhouski, A. Charniakevich // Rocznik Centrum Studiów Białoruskich. Warsyawa, 2017. Rok 3. № 3. S. 197—214. (ISSN 2450-8144) «А хто там ідзе?». Беларускі рух на мяжы ХІХ і ХХ стагоддзяў і пачаткі ідэі незалежнасці Беларусі // № 4 (154). 2017. C. 5-112 «Вялікая вайна» вачыма «нашаніўца» / У. В. Ляхоўскі // АРХЭ. 2017. № 4. С. 135—142 Наступствы Першай сусветнай вайны (1914—1917 гг.) для прамысловасці і сельскай гаспадаркі Мінскай губерні / У. В. Ляхоўскі // Труды Белорусского государственного технологического университета. 2018. Серия 6. № 2 (215). История, философия. С. 22-27 Першая беларуская нацыянальная педагагічная ўстанова: Гісторыя ўтварэння і чыннасць Свіслацкай беларускай настаўніцкай семінарыі ў 1916―1918 гадах / У. В. Ляхоўскі // Мінулае і сучаснасць Свіслацкага краю: зборнік навуковых артыкулаў. Мінск: Беларуская навука, 2018. C. 194—215 Інфармацыйна-выдавецкая дзейнасць Рады і ўрада Беларускай Народнай Рэспублікі ў 1918—1925 гадах / У. Ляхоўскі, А. Чарнякевіч // Przegląd Środkowo-Wschodni. 2018. — Nr 4. Numer specjalny: szkice ofiarowane Jerzemu Turonkowi z okazji 90. rocznicy urodzin. S. 37-76 Беларускім сцягам мог стаць трыкалор, але вайскоўцам спадабаўся бел-чырвона-белы // Наша гісторыя. 2018. № 2. С. 42-46 Роля М. Доўнар-Запольскага ў наладжванні знешнегандлёвых адносін Беларусі і Украіны ў 1918 годзе / У. В. Ляхоўскі // Беларусь праз прызму рэгіянальнай гісторыі: Рэчыцкі край. Да 150-годдзя з дня нараджэння Мітрафана Доўнара-Запольскага). Зборнік навуковых артыкулаў. Нацыянальная акадэмія навук Беларусі, Інстытут гісторыі, Гомельскі дзяржаўны універсітэт імя Ф. Скарыны, Рэчыцкі райвыканкам. — Мінск: Беларуская навука, 2019. С. 76-98 Маісей Гутман: яўрэй, што стаяў ля вытокаў БНР і УНР / У. Ляхоўскі, В. Ямкова // Наша гісторыя, 2019, № 2, с.20-24. Як выбіралі герб БССР / У. В. Ляхоўскі // Наша гісторыя. 2019. №. 1. С. 110—113 Палескі паход генерала Станіслава Булак-Балаховіча 1920 г.: новыя крыніцы // ARCHE. 2019. № 3. С. 19-23 Алейнікаў Пётр. Два месяцы ў арміі Станіслава Булак-Балаховіча / Публікацыя, заўвагі й каментары У. В. Ляхоўскага // ARCHE. 2019. № 3. С. 24-67 Яраслаўцаў Міхаіл. Рускія фармаванні ў Польшчы ў 1920 г.: паход на Мазыр і інтэрнаванне / Публікацыя, заўвагі й каментары У. В. Ляхоўскага // ARCHE. 2019. № 3. С. 68-83 Несостоявшиеся проекты. Внешнеторговая деятельность белорусской политической эмиграции в 1919—1925 гг. // Труды Белорусского государственного технологического университета. 2019. — Серия 6. — № 2 (217). История, философия. С. 41-46.

Літаратура

• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 2: Усвея — Яшын; Дадатак / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2003. — 616 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0276-8. — С. 410.
• Корзенко Г. В. Историки Беларуси в начале XXI столетия : биобиблиографический справочник. — Мн .: Белорусская наука, 2007. — С. 240. — 469 с. — 600 экз. — ISBN 978-985-08-0855-4.

Спасылкі

• Пашкевіч, Аляксандр. Самародак, якога цікавіў працэс. Памяці Уладзіміра Ляхоўскага | Беларускі Гістарычны Агляд (нявызн.). Праверана 11 кастрычніка 2023.
• Арлоў, Уладзімер. Грамадзянін БНР. Уладзімер Арлоў пра гісторыка Ўладзімера Ляхоўскага  (бел.). Радыё Свабода (7 верасня 2021). Праверана 11 кастрычніка 2023.