Яраслаў Васілевіч Смелякоў

рускі савецкі паэт і перакладчык, літаратурны крытык
(Пасля перасылкі з Яраслаў Васільевіч Смелякоў)

Яраслаў Васілевіч Смелякоў (руск.: Яросла́в Васи́льевич Смеляко́в; 26 снежня 1912 [8 студзеня 1913], Луцк, Валынская губерня — 27 лістапада 1972, Масква) — савецкі паэт і перакладчык, літаратурны крытык. У 1934—1937 і 1951—1955 гадах быў рэпрэсаваны. Рэабілітаваны ў 1956 годзе. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР (1967). Член Праўлення Саюза пісьменнікаў СССР і Саюза пісьменнікаў РСФСР.

Яраслаў Васілевіч Смелякоў
Род дзейнасці журналіст, паэт
Дата нараджэння 26 снежня 1912 (8 студзеня 1913) ці 8 студзеня 1913(1913-01-08)[1]
Месца нараджэння
Дата смерці 27 лістапада 1972(1972-11-27)[2][3][…] (59 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Член у
Узнагароды і прэміі
ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга медаль «За працоўную доблесць»
Дзяржаўная прэмія СССР прэмія Ленінскага камсамола
Аўтограф Выява аўтографа
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

правіць

Яраслаў Смелякоў нарадзіўся 26 снежня 1912 (8 студзеня 1913) года ў Луцку (цяпер Украіна) у сям’і чыгуначнага рабочага. Дзяцінства правёў у вёсцы, дзе скончыў пачатковую школу. Затым ён вучыўся ў Маскве, у школе-сямігодцы.

Скончыў паліграфічную фабрычна-заводскую школу (1931). Працаваў у друкарні. Па патрабаванні сябра, журналіста Усевалада Іарданскага, прынёс свае вершы ў рэдакцыю моладзевага часопіса «Рост», але пераблытаў дзверы і трапіў у часопіс «Кастрычнік», дзе быў прыняты сваім кумірам, паэтам Міхаілам Святловым, які даў маладому паэту зялёную вуліцу. Па іроніі лёсу, у адзін з першых жа рабочых дзён у друкарні яму даверылі набіраць ўласныя вершы.

Займаўся ў літаратурных гуртках пры газеце «Комсомольская правда» і часопісе «Огонёк». Член Саюза пісьменнікаў СССР з 1934 года.

Пасля смерці Кірава ў 1934 годзе быў рэпрэсаваны і адбыў 3-гадовае зняволенне. У гэтыя ж гады Вялікага тэрору два блізкія сябра Я. В. Смелякова — паэты Павел Васільеў і Барыс Карнілаў — былі расстраляныя.

З 1937 года пасля вызвалення — адказны сакратар газеты «Дзяржынец» працоўнай камуны імя Дзяржынскага (Люберцы). У 1939 годзе адноўлены ў Саюзе пісьменнікаў СССР, адказны інструктар секцыі прозы.

Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны. З чэрвеня па лістапад 1941 года радавым на Паўночным і Карэльскім франтах. Трапіў у акружэнне, знаходзіўся ў фінскім палоне, у 1944 годзе вярнуўся з палону. У 1945 годзе трапіў пад Сталінагорск (цяпер горад Новамаскоўск Тульскай вобласці) у праверачна-фільтрацыйны спецлагер № 283 (ПФЛ № 283), дзе яго некалькі гадоў правяралі. Спецыяльныя (фільтрацыйныя) лагеры былі створаны рашэннем ДКА ў апошнія дні 1941 года з мэтай праверкі ваеннаслужачых РСЧА, што былі ў палоне, акружэнни ці пражывалі на акупаванай праціўнікам тэрыторыі. Парадак праходжання дзяржправерку («фільтрацыі») вызначаўся Загадам наркама ўнутраных спраў СССР № 001735 ад 28 снежня 1941 года, у адпаведнасці з якім вайскоўцы накіроўваліся ў спецыяльныя лагеры, дзе часова атрымлівалі статус «былых» ваеннаслужачых або «спецкантынгенту».

Тэрмін адбываў у лагерным аддзяленні № 22 ПФЛ № 283 пры шахце № 19 трэста «Красноармейскуголь». Шахта знаходзілася паміж сучаснымі гарадамі Данской і Паўночна-Задонск (з 2005 года мікрараён г. Данскога). На шахце працаваў лазеншчыкам, затым улікоўшчыкам.

На беларускую мову вершы перакладалі Мікола Аўрамчык, Міхась Калачынскі, Еўдакія Лось, Язэп Семяжон, Міхась Стральцоў[4], Максім Танк.

Зноскі

  1. СМЕЛЯКОВ Ярослав Васильевич // Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги / под ред. Н. Н. Скатов — 2005. — С. 357–359. — ISBN 5-94848-307-X
  2. а б в Смеляков Ярослав Васильевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  3. Jaroslav Vasil’evič Smeljakov // Gran Enciclopèdia CatalanaGrup Enciclopèdia, 1968.
  4. Выбраныя творы / Міхась Стральцоў. — Мінск : Беларуская навука, 2015.

Літаратура

правіць