Ян Сібеліус

Ян Сібеліус
Ян Сібеліус
	Jean Sibelius
Асноўная інфармацыя
Імя пры нараджэнні	Юхан Юліус Крысціян Сібеліус (шведск.: Johan Julius Christian Sibelius)
Дата нараджэння	8 снежня 1865
Месца нараджэння	Хяменліна, Вялікае княства Фінляндскае, Расійская Імперыя
Дата смерці	20 верасня 1957 (91 год)
Месца смерці	Ainola[d], Ярвенпяа;
Краіна	Расійская імперыя,; Фінляндыя
Бацька	Christian Gustaf Sibelius[d]
Маці	Maria Charlotta Sibelius[d]
Жонка	Aino Sibelius[d]
Дзеці	Ruth Snellman[d], Heidi Blomstedt[d] і Katarina Ilves[d]
Альма-матар	Акадэмія імя Сібеліуса[d] (1889); Хельсінкскі ўніверсітэт;
Месца працы	Хельсінкскі ўніверсітэт;
Музычная дзейнасць
Педагог	Martin Wegelius[d], Albert Becker[d], Karl Goldmark[d], Robert Fuchs[d], Robert Kajanus[d] і Karl Flodin[d]
Прафесіі	кампазітар, скрыпач, дырыжор
Інструменты	скрыпка, фартэпіяна
Жанры	класічная музыка, опера[…], сімфонія, incidental music[d][…], акадэмічная музыка XX стагоддзя[d] і art song[d]
Грамадская дзейнасць
Член у	Акадэмія мастацтваў ГДР[d]; Grand Lodge of Finland[d]; Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук; Lake Tuusula Artist Community[d];
Аўтограф
sibelius.fi
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ян (Жан^[9], Юхан) Сібеліус^[10], або Сібеліюс (шведск.: Jean Sibelius маўленне (i), шведск.: Johan Julius Christian Sibelius; 8 снежня 1865, Хяменліна, Вялікае княства Фінляндскае — 20 верасня 1957, Ярвенпяя, Фінляндыя) — фінскі кампазітар, педагог; заснавальнік нацыянальнай кампазітарскай школы; адзін з буйнейшых прадстаўнікоў сусветнага сімфанізму.

Біяграфічныя звесткі правіць

Вучань М. Вегеліуса. 3 1891 выкладаў у Хельсінкскай кансерваторыі.

Творчасць правіць

Для яго творчасці характэрны віртуознае валоданне тэхнікай кампазіцыі і інструментоўкі, сінтэз класічных і рамантычных традыцый, імкненне да праграмнасці. Арганічна перапрацоўваў музычны фальклор, выкарыстоўваючы яго ладава-гарманічныя і гарманічныя асаблівасці. Творы вылучаюцца своеасаблівай строгасцю і адначасова непасрэднасцю выказвання, для іх характэрны патрыятычныя матывы, заснаваныя на фінскай народнай паэзіі, гісторыі, міфалогіі і эпасе. Сярод твораў: сімфонія «Кулерва» для салістаў, хору і аркестра (1892), 7 сімфоній для аркестра (1899—1924), праграмныя аркестровыя творы, у т.л. сюіта «Лемінкяйнен» (1893—96), 4 легенды (у т.л. «Туанельскі лебедзь» на сюжэт «Калевалы»), сімфанічныя паэмы, у т.л. «Сага» (апошняя рэд. 1901), «Вясновая песня» (1894), «Фінляндыя» (1899), «Дачка Поўначы» (1906), «Начная скачка і усход сонца» (1907), «Тапіёла» (1926), канцэрт для скрыпкі з аркестрам (1903), «Сумны вальс»; інструментальныя ансамблі і п'есы; кантаты і хары, каля 100 рамансаў і песень, музыка да драматычных спектакляў і інш.

Асноўныя творы правіць

Сімфоніі правіць

«Кулерво», сімфонія для салістаў, хору і аркестра, op.7 (1899)
Сімфонія № 1 e-moll, op.39 (1899)
Сімфонія № 2 D-dur, op.43 (1902)
Сімфонія № 3 C-dur, op.52 (1907)
Сімфонія № 4 a-moll, op.63 (1911)
Сімфонія № 5 Es-dur, op.82 (1915)
Сімфонія № 6 d-moll, op.104 (1923)
Сімфонія № 7 C-dur, op.105 (1924)

Ушанаванне памяці правіць

3 1951 штогод праводзіцца Міжнародны музычны фестываль «Тыдзень Сібеліуса» (Хельсінкі).

Гл. таксама Сібеліус, цягнік

Зноскі

↑ Lapsuus 1865—1881
↑ ^а ^б Pas L. v. Genealogics — 2003.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847329"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847326"></a>
↑ http://beatzone.cz/component/kapela/Izumi+Tateno
↑ http://bachtrack.com/find-concerts/work=violin-concerto-in-d-minor-op47-sibelius
↑ http://www.allmusic.com/artist/rainer-maria-rilke-mn0001776480/credits
↑ http://www.classicalarchives.com/composer/3353.html
↑ http://www.classicalarchives.com/work/481030.html
↑ http://www.classicalarchives.com/work/466997.html
↑ Сібеліус называў сябе на французскі манер Жанам фр.: Jean, таму ў сусветнай практыцы ўжываецца менавіта гэты варыянт імя. У беларускай, пад уплывам рускай традыцыі, ужываецца варыянт «Ян».
↑ Варыянты напісання імя Ян Сібеліус, Юхан Сібеліус у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах. Т.14., Мн., 2002, С.362.

Літаратура правіць

В'югінава І. Ю. Сібеліус Ян // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 362. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).

Спасылкі правіць

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ян Сібеліус
Ян Сібеліус: Ноты твораў на IMSLP
Сайт прысвечаны Яну Сібеліусу (фін.) (шведск.) (англ.)
Акадэмія Яна Сібеліуса

[sibeliusfielamankaari-1] Lapsuus 1865—1881

[_0160966ad6f1c8c8-2] а ^б Pas L. v. Genealogics — 2003.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847329"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847326"></a>

[_cbdb7ec8e7effb4e-3] ttp://beatzone.cz/component/kapela/Izumi+Tateno

[_a1bb7052c8ba6866-4] ttp://bachtrack.com/find-concerts/work=violin-concerto-in-d-minor-op47-sibelius

[_22e925c9c5990d2e-5] ttp://www.allmusic.com/artist/rainer-maria-rilke-mn0001776480/credits

[_f51339b3dfca816c-6] ttp://www.classicalarchives.com/composer/3353.html

[_a29504cb027cc384-7] ttp://www.classicalarchives.com/work/481030.html

[_609249ddae0fabe4-8] ttp://www.classicalarchives.com/work/466997.html

[9] Сібеліус называў сябе на французскі манер Жанам фр.: Jean, таму ў сусветнай практыцы ўжываецца менавіта гэты варыянт імя. У беларускай, пад уплывам рускай традыцыі, ужываецца варыянт «Ян».

[pr-10] Варыянты напісання імя Ян Сібеліус, Юхан Сібеліус у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах. Т.14., Мн., 2002, С.362.

[9]

[10]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]