Юзаф Корсак (ваявода мсціслаўскі)
Юзаф Корсак, таксама сустракаецца Іосіф Корсак[3] (каля 1570 — 1643) — вялікалітоўскі дзяржаўны дзеяч. Староста мсціслаўскі (з 1630), ваявода мсціслаўскі (з 1639)[4].
| Юзаф Корсак | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | |||||||
 Герб «Корсак» | |||||||
|
|||||||
| Пераемнік | Януш Радзівіл | ||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Ян Друцкі-Сакалінскі | ||||||
| Пераемнік | Януш Радзівіл | ||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Крыштаф Кішка | ||||||
| Пераемнік | Мікалай Абрамовіч | ||||||
| Нараджэнне | каля 1590 | ||||||
| Смерць | 1643[1] | ||||||
| Род | Корсакі і Корсакі-Глыбоцкія[d] | ||||||
| Бацька | Леў Корсак[d] | ||||||
| Веравызнанне | уніяцтва[2] | ||||||
Біяграфія правіць
.jpg)
З роду Корсакаў герба ўласнага («Катвіца» змененая), сын Льва і Марыяны з Падбіпентаў.
Дзедзіч Глыбокага, Перадолаў, Ластавічаў, Свілаў і Беразвечча ў Полацкім ваяводстве. У 1610 годзе ваяваў пад Смаленскам, удзельнічаў у выправах каралевіча Уладзіслава Вазы на Маскву. Як узнагароду атрымаў у 1623 годзе Дзісенскае староства, таксама ў 1623 годзе атрымаў каралеўскі кансенс на выкуп Курылаўскага староства ад Сапегі і Філіпаўскага староства ад Марштына, якое трымаў да 1631 года. У 1626 годзе за вайсковыя заслугі атрымаў маёнтак Антанова ў Мазырскім павеце. У 1633 годзе ў часе вайны за Смаленск трымаў на ўласны кошт жаўнераў і бараніў Дзісенскі замак. Уладзіслаў Ваза дасылаў яму з абозу пад Смаленскам лісты і ўніверсалы пра дапамогу жаўнерамі, правіянтам і амуніцыяй. Каля 1632 года атрымаў староства Радамльскае ў Мсціслаўскім ваяводстве, а каля 1634 года стаў старастам мсціслаўскім і першым ландвойтам у Мсціславе. На сейме 1638 года атрымаў вяртанне грошаў, выдаткаваных на жаўнераў пры абароне Дзісны. 2 ліпеня 1639 года атрымаў Мсціслаўскае ваяводства.
З праваслаўя перайшоў ва ўніяцтва. Частку сваіх вялікіх маёнтакаў прызначыў на рэлігійныя фундацыі, частку — сваёй сястры Фядоры, жонцы кальвініста князя Паўла Лукомскага. 30 красавіка 1638 года фундаваў у Беразвеччы базыльянскі манастыр у імя Святых Пятра і Паўла і надаў яму ў маёмасць Беразвечча з шасцю вёскамі, а таксама маёнтак Вярбілава на Сувальшчыне. У 1639 годзе фундаваў касцёл і кляштар кармелітаў босых у Глыбокім і надаў яму мястэчка Глыбокае, а таксама Гняздзілава і Вольберавічы. Асобная фундацыя была прызначана на ўтрыманне свецкага ксяндза ў Глыбокім. Кармеліты босыя абавязаныя былі пабудаваць драўляны касцёл для свецкага ксяндза. Наданні Корсак пацвердзіў у 1639 і 1643 гадах. Апошні тастамент пацвердзіў яшчэ адну фундацыю ксяндзам канонікам рэгулярным у Вільні. Паводле фундацыі Корсака і фундацыі на карысць манахаў, якія здзейснілі іншыя Корсакі (Яўстафій Галубіцкі і Іосіф Удзельскі) значная частка зямель Полацкага павета перайшла да духавенства. Яно абавязана было ствараць школы, якія потым значна ўплывалі на мясцовую грамадскасць. Перад смерцю Корсака Дзісенскае староства перайшло да аршанскага войскага Стэфана Галімскага. Аднак Галімскі не паспеў да смерці Корсака пераняць староства і пасля яго смерці, у лютым 1644 года, страціў Дзісну на карысць Фелікса Паца.
Корсак памёр у чэрвені або ліпені 1643 года. Тастамент ягоны мусіла здзяйсняць сястра Фядора разам з мужам Паўлам Лукомскім. Лукомскія прысвоілі сабе Беразвечча і з цяжкасцю былі з яго выгнаныя Габрыэлем Календам, архімандрытам Беразвецкага базыльянскага манастыра.
Было два жывапісныя партрэты Іосіфа Львовіча Корсака. Ранні — які захоўваўся родам Корсакаў, другі — пазнейшы, які прадстаўляе Корсака як фундатара на фоне касцёла. Апошні да 1905 года знаходзіўся ў парафіяльным касцёле Глыбокага, а ў 1935 годзе быў выстаўлены на продаж у Салоне мастацтва ў Варшаве на вуліцы Вербнай, 6. Месцазнаходжанне яго невядома.
.jpg)
У 2012 годзе ў Глыбокім усталяваны бюст Юзафа Корсака[5].
Зноскі
- ↑ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego : spisy. T. 9, Województwo mścisławskie XVI-XVIII wiek / пад рэд. А. Рахуба — Warszawa: 2019. — С. 193. — ISBN 978-83-65880-76-5
- ↑ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego : spisy. T. 9, Województwo mścisławskie XVI-XVIII wiek / пад рэд. А. Рахуба — Warszawa: 2019. — С. 167. — ISBN 978-83-65880-76-5
- ↑ ЭнцВКЛ
- ↑ ЭГБ 1997.
- ↑ У Глыбокім паставілі помнікі сваім землякам (31 жніўня 2012).
Літаратура правіць
- Корсакі // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 650. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
- Насевіч В. Корсакі // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 4: Кадэты — Ляшчэня / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1997. — С. 239. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0041-2.