Даўжыня цела 180—230 см, вышыня 120—150 см, маса самак 96—160, самцоў 132—234 кг. Валасяное покрыва шэрае або рыжавата-бурае, у маладых плямістае. Рогі маюцца толькі ў самцоў, разгалінаваныя, штогод увесну спадаюць, да лета адрастаюць ізноў.
Арэал аленя ахоплівае Цэнтральную Еўропу, Паўднёвую Скандынавію, Каўказ і Турцыю, таксама ён сустракаецца ў Алжыры і Марока, Афганістане, Манголіі, Тыбеце і Паўднёва-Усходнім Кітаі. Найбольшае распаўсюджанне аленя адбылося ў Паўночнай Амерыцы. Жывёла была таксама завезена ў Аўстралію, Новую Зеландыю і Чылі, дзе ён выдатна прайшоў акліматызацыю.
У мінулым алень быў шырока распаўсюджаны па ўсёй тэрыторыі Беларусі, але на пачатку XIX ст. папуляцыя аленя была цалкам знішчана. У 1865 г. была распачата рэакліматызацыя аленя, якая прынесла свой плён.
Алень высакародны жыве ў мяшаных і ліставых лясах, аддае перавагу ўчасткам шыракалістага лесу ці са сфарміраваным падлескам.
Полавая спеласць наступае ў 2 гада. Гон у аленяў пачынаецца ўвосень. У гэты час самцы ствараюць гарэмы, колькасць самак ў якіх вагаецца ад дзвюх да дваццаці. Астатні час самцы жывуць асобна. Падчас гону роў аленяў чутны далёка, на некалькі кіламетраў. Роў аленя нагадвае гучанне трубы.
Натуральнымі ворагамі аленя з'яўляюцца буйныя драпежнікі: воўк, буры мядзведзь, рысь. У наш час толькі воўк можа быць небяспечным для папуляцыі гэтага віду.
Алень харчуецца букавымі, кедравымі і іншымі арэхамі, жалудамі, яблыкамі, грушамі, хвашчом, грыбамі. З драўняных парод аддае перавагу асіне, клёну, ліпе, бярозе, дубу ды вярбе. У ежу ідуць веткі, кара, пупышкі, мох і лішайнікі, грыбы, якія растуць на дрэвах, сухая трава. Улетку асноўны корм складаецца з травы, асабліва лясной ды балотнай. Значную долю ў летніх кармах займаюць ягады: маліны, ажыны, дзікі вінаград, актынідыя.
Алень высакародны аб'ядноўвае ў сабе шмат падвідаў, прадстаўнікі якіх адрозніваюцца адзін ад аднаго памерамі, вагой, афарбоўкай і некаторымі іншымі адрозненнямі. Каўказскі алень, еўрапейскі алень, марал, бухарскі алень ці тугайны алень, вапіці, ізюбр — усе яны з'яўляюцца падвідамі гэтай жывёлы. Усяго налічваецца каля паўтара дзясятка падвідаў аленя высакароднага.
