Алянёк звычайны[1] (Dorcus parallelipipedus) — від жукоў сямейства рагачы (Lucanidae).

Алянёк звычайны

Самец
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Dorcus parallelipipedus Linnaeus, 1758

Сінонімы
  • Dorcus punctatus Pontopp, 1763
  • Dorcus bipunctatus Pontopp, 1765
  • Dorcus dama Müller, 1776
  • Dorcus infractus Bergstr., 1778
  • Dorcus capra Panzer, 1797
  • Dorcus bituberculatus Parry, 1874
  • Dorcus tuberculatus MacL., 1819
  • Dorcus immaturus Mulsant, 1842

Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
NCBI  41107
EOL  3481476
FW  319819

Апісанне

правіць
 
Самка
 
Галава самкі

Самец даўжынёй ад 22 да 32 мм з мандыбуламі, а без — ад 19 да 26 мм; самка даўжынёй ад 16 да 23 мм. Вочы амаль цалкам падзеленыя шчокавымі выступамі. Булава вусікаў 4-членікавая. Пярэднія галёнкі зверху з падоўжнымі кілямі або баразёнкамі. Верхнія сківіцы самцоў толькі нязначна даўжэйшыя, чым у самкі. Афарбоўка цела аднатонная, чорная.

Шырока распаўсюджаны ў Еўропе, Паўночна-Заходняй Афрыцы, на Каўказе і ў Заходняй Азіі. На паўночным усходзе арэал даходзіць да ракі Урал, дзе, відавочна, від ужо вельмі рэдкі. Паўднёвая мяжа арэала праходзіць па беразе Чорнага мора Крыма і Каўказа, захоплівае Турцыю, Паўночны Іран, Марока. У Татарстане сустракаецца па ўсёй тэрыторыі рэгіёну, таксама жыў у Волга-Камскай пойме да ўтварэння Куйбышаўскага вадасховішча[2].

З Казахстана пасля выяўлення ў 1914 годзе звестак аб знаходках віду не паступала[3].

Экалогія і месцапражыванні

правіць

Сустракаецца паўсюдна ў лясной зоне, у стэпах прымеркаваны таксама да сістэмы лесапалос. Жыве ў змешаных і шыракалістых лясах. Час лёту — красавік-кастрычнік. Жукі сустракаюцца на кары дрэў, у трухлявых пнях і дуплах.

Размнажэнне

правіць

Лічынкі развіваюцца ў мёртвай і гнілой драўніне дуба (Quercus), вяза (Ulmus), бука (Fagus), радзей — клёна (Acer), таполі (Populus), ліпы (Tilia), бярозы (Betula) і асіны (Populus tremula). Максімальная даўжыня лічынкі да 58 мм. Галава з 2 амаль правільнымі радамі шчацінак на цемені. Мандыбулы гладкія.

Ахоўваецца ў Латвіі (уключаны ў 2-ю катэгорыю), Швецыі (уключаны ў 2-ю катэгорыю). Занесены ў Чырвоную кнігу Казахстана.

Крыніцы

правіць
  1. Рагачы // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1985. — 599 с., іл. — 10 000 экз.. — С. 334—335
  2. Красная книга Республики Татарстан (животные, растения, грибы). 2-е изд. — Казань, 2006.
  3. Николаев Г. В. Пластинчатоусые жуки (Scarabaeoidea) Казахстана и Средней Азии. — Алма-Ата: Наука, 1987. — 232 с. — 1000 экз.

Спасылкі

правіць