Атыла Ёжэф

А́тыла Ё́жэф (венг.: József Attila; 11 красавіка 1905, Будапешт — 3 снежня 1937, Балатонсарса) — венгерскі паэт.

Атыла Ёжэф
венг.: József Attila
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	11 красавіка 1905(1905-04-11)[…]
Месца нараджэння	Будапешт, Аўстра-Венгрыя
Дата смерці	3 снежня 1937(1937-12-03)[…] (32 гады)
Месца смерці	Balatonszárszó[d], Siófok District[d], медзье Шомадзь[d], Венгрыя
Пахаванне	Керэпешы[d]
Грамадзянства	Венгрыя
Бацька	József Áron[d]
Альма-матар	Сегедскі ўніверсітэт Franz Joseph University[d]
Месца працы	Nyugat[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэт, пісьменнік
Мова твораў	венгерская мова
Грамадская дзейнасць
Партыя	Камуністычная партыя Венгрыі (1936)
Прэміі	Baumgarten Prize[d] (1938)
Узнагароды	прэмія імя Кошута (1948) прэмія «Спадчына Венгрыі»[d] (2001)
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы
Цытаты ў Вікіцытатніку

Біяграфія

Нарадзіўся на рабочай ўскраіне сталіцы. Бацька, выхадзец з Трансільваніі, пакінуў сям’ю, калі сыну было тры гады. Маці, якая працавала прачкай і прыбіральшчыцай, памерла ў 1919 годзе. Ёжэф падзарабляў з дзіцячых гадоў і змяніў мноства заняткаў, некалькі разоў спрабаваў пакончыць з сабой. Паступіў у 1924 годзе ў Сегедскі ўніверсітэт, дзе вывучаў філалогію, але быў выключаны за рэвалюцыйныя вершы. Затым вучыўся ў Венскім універсітэце (1925) і Сарбоне (1926—1927), дзе прачытаў Гегеля і Маркса, адкрыў для сябе паэзію Віёна. Вярнуўся на радзіму ў 1927 годзе, перажыў цяжкі нервовы зрыў. У 1930 годзе ўступіў у Венгерскую камуністычную партыю. У 1931 годзе пачаў цікавіцца псіхааналізам. У 1933 годзе быў выключаны з партыі сталіністамі. У 1935 годзе зноў перажыў глыбокую дэпрэсію, быў змешчаны ў псіхіятрычную лячэбніцу. У 1936 годзе пачаў выдаваць леварадыкальны часопіс «Довад» (венг.: Szép Szó). У 1937 годзе пазнаёміўся з Томасам Манам, прысвяціў яму верш. Пазней зноў апынуўся ў бальніцы. Скончыў самагубствам, кінуўшыся пад цягнік.

Творчасць

Першы зборнік вершаў «Папрашайка прыгажосці» (1922). Працаваў у жанрах санета, паслання, пейзажнай замалёўкі, балады, оды і інш. У ранніх творах істотны ўплыў экспрэсіянізму і сюррэалізму. Аўтар зборнікаў «Не я крычу» (1925), «Ні бацька, ні маці» (1929), «Пні карчуй і не скуголь» (1931), «Ноч ускраіны» (1932), «Мядзведжы танец» (1934), «Вельмі балюча» (1936). Паэзія мае выразны філасофскі характар, у ёй спалучаюцца гратэск і лірызм, адметная метрычнай і страфічнай разнастайнасцю, асацыятыўнасцю.

Беларускія пераклады

Верш «З чыстым сэрцам» пераклаў Мікола Аляхновіч.

Літаратура

• Іозеф Атыла. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 7. — 604 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0130-3 (т. 7).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Атыла Ёжэф