Вардгес Акопавіч Сурэнянц

Вардгес Акопавіч Сурэнянц (27 лютага (10.03) 1860, Ахалцыхэ, — 6 красавіка 1921, Ялта) — армянскі маляр, графікк, тэатральны мастак і тэарэтык мастацтва.

Вардгес Акопавіч Сурэнянц
Дата нараджэння	27 лютага 1860(1860-02-27)
Месца нараджэння	Ахалцыхе, Расійская імперыя
Дата смерці	6 красавіка 1921(1921-04-06) (61 год)
Месца смерці	Ялта, Ялцінскі павет, Таўрычаская губерня, РСФСР
Грамадзянства	Грузія
Род дзейнасці	мовазнавец, мастак, ілюстратар, перакладчык, скульптар, графік, тэарэтык мастацтва, мастацкі крытык
Жанр	партрэт
Вучоба	Мюнхенская акадэмія мастацтваў
Уплыў на	Garegin Yeritsyan[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Дзяцінства

Нарадзіўся ў 1860 г. у Ахалцыхэ ў сям'і святара — настаўнікі гісторыі рэлігіі. У 1868 годзе разам з сям'ёй пераехаў у Сімферопаль. У 1872 годзе яго бацькі прызначаюць прасвітарам Маскоўскай Армянскай епархіі і сям'я пераязджае ў Маскву.

Навука

У 1870—1875 гг. вучыўся ў гімназіі Маскоўскага Лазараўскага інстытута, у 1875—1878 гг. у аддзяленні архітэктуры Маскоўскага вучылішча малярства, разьбярства і дойлідства. У 1879-ым едзе наведаць брата ў Мюнхен і паступае там на архітэктурны факультэт Мюнхенскай акадэміі мастацтваў, у 1880—1885 гадах вучыцца і сканчае факультэт малярства той жа Акадэміі ў Фрыца Каўльбаха, магчыма таксама ў Ота Зейца.

Далейшая дзейнасць

З 1881 года падарожнічае па Італіі: Рым, Фларэнцыя, Мілан, Венецыя. У Венецыі мастак наведаў армянскі манаскі ордэн Мхітарыстаў на востраве Св. Лазара; вывучыў мастацтва армянскага сярэднявечнага кніжнага малярства, стварыў партрэты А. Багратуні, М. Чамчяна, Е. Товмачяна. У выніку вандравання нарадзіўся яго першы тэарэтычны артыкул пра армянскую архітэктуру, апублікаваная ў часопісе «Мегу Аястані» («Пчала Арменіі») у 1883 годзе. У 1885—1887 гг. у складзе экспедыцыі В. А. Жукоўскага Сурэнянц падарожнічае па Ірану, дзе ім былі напісаны шмат эцюдаў і кампазіцый. У 1890—1891 гг. выкладаў майстэрства і агульную гісторыю мастацтва ў Эчміядзінскай семінарыі Геваргян, дзе капіюе фрэскі Эчміядзінскага кафедральнага сабора і армянскую мініяцюру. У 1892 годзе наведаў Ані, Севан і інш. месцы, азнаёміўся з гістарычнымі помнікамі, вывучаў армянскія рукапісы ў Эчміядзінскім кнігасховішчы.

З 1892 года Сурэнянц браў удзел у мастацкім жыцці Масквы і Санкт-Пецярбурга. Быў адным з арганізатараў 1-га сходу расійскіх мастакоў 1894 года, разам з К. Каровіным і інш. ілюстраваў некаторыя пано («Далёкі Усход») залы сходу. Прымаў актыўны ўдзел у 2-ім сходзе ў 1909 годзе. З 1892 года браў удзел у выставах мастацкіх арганізацыі ім. Леанарда ды Вінчы, Куінджы, мастакоў гістарычнага малярства. У 1894 годзе карцінай «Пакінутая» браў удзел у 22-й выставе Перасоўнікаў. У 1897—1898-гг. падарожнічаў ва Францыі, Іспаніі, стварыў мноства эцюдаў. У 1901 годзе ў Баку была арганізавана яго першая і адзіная пры жыцці персанальная выстаўка. У 1916 годзе супольна з Е. Тадэвасянам, М. Сар'янам, Ф. Тэрлемезянам і інш. у Тыфлісе арганізаваў Саюз армянскіх мастакоў. У 1917 годзе ён пераязджае ў Ялту, дзе піша эскізы армянскіх цэркваў.

З 1910 года член арганізацыі Перасоўнікаў.

Памёр 6 красавіка 1921 года.

Літаратура

• Сурэнья́нц, Сурэнянц Вардгес // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 285. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Суренья́нц Вардгес // Популярная художественная энциклопедия. Архитектура. Живопись. Скульптура. Графика. Декоративное искусство. В 2 т. / Под ред. Полевого В. М. Ред. кол.: В. Ф. Маркузон, Д. В. Сарабьянов, В. Д. Синюков (зам. гл. ред.) — М.: Издательство «Советская энциклопедия», 1986. — Книга II. М—Я, 1986. — С. 270. — 432 с, ил., 32 л. ил. — 200 000 экз. (руск.)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вардгес Акопавіч Сурэнянц
• Մ. Միքայելյան. Սուրենյանցին չհասկացան երեկ, չեն հասկանում այսօր (арм.)
• Вардкес Сурэнянц. Біяграфія. Галерэя (арм.)
• В Ереване открылась юбилейная выставка Вардгеса Суренянца (фото) Архівавана 28 лістапада 2010.