Ветрына

Ветрына
	Герб
Краіна	Беларусь
Вобласць	Віцебская
Раён	Полацкі
Сельсавет	Ветрынскі
Каардынаты	55°24′42″ пн. ш. 28°28′30″ у. д.HGЯO
Заснаваны	XV стагоддзе
Першая згадка	XVI
Гарадскі пасёлак з	1958
Плошча	5,22 км²;
Вышыня цэнтра	151 м
Насельніцтва	▼1 681 чал. (1 студзеня 2024);
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	214
Паштовы індэкс	211434
Аўтамабільны код	2
СААТА	2238817906
	Ветрына на Вікісховішчы

Ветрына^[3] — гарадскі пасёлак у Полацкім раёне Віцебскай вобласці, на аўтадарозе Полацк — Вільнюс. За 23 кіламетры ад Полацка. Чыгуначная станцыя на лініі Полацк—Маладзечна. Насельніцтва 2 134 чал. (2017)^[4].

Назва правіць

Тыпалагічная паралель — прускі тапонім Wetir-kaymen (цяпер у "прускай" частцы Польшчы, у паваенны час пераназвана ў Wiatrowiec), ад прускага witra "вецер", kaimis "вёска". Дакладнейшы пераклад тапоніма быў бы "Ветравічы".

Гісторыя правіць

Упершыню Ветрына згадваецца ў сярэдзіне XVI ст. як мястэчка ў складзе Полацкага ваяводства.

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай у 1793 годзе Ветрына апынулася ў складзе Расійскай імперыі, дзе стала цэнтрам воласці Лепельскага павета. У пачатку XX ст. воласці налічвала 93 вёскі і 74 фальваркі.

1 студзеня 1919 года згодна з пастановай I з’езда КП(б) Беларусі Ветрына ўвайшло ў склад Беларускай ССР, аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам з іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР. У 1924 годзе Ветрына вярнулі ў склад БССР, дзе яно у 1924—1931 і 1935—1960 гадах было цэнтрам раёна (у 1931—1935 гадах у складзе Полацкага раёна).

У Другую сусветную вайну з 11 ліпеня 1941 да 29 чэрвеня 1944 мястэчка акупіравана гітлераўскімі захопнікамі, якія загубілі ў Ветрыне і ваколіцах 1384 жыхароў.

21 студзеня 1958 Ветрына атрымала афіцыйны статус гарадскога пасёлка^[5]. З 1960 года зноў у Полацкім раёне.

11 ліпеня 2004 годзе ў Ветрыне ўрачыста асвяцілі новы касцёл пад тытулам блаславёнага Юрыя Матулевіча^[6]. 9 снежня 2004 адбылося зацверджанне герба: «у блакітным полі іспанскага шчыта залаты млын»^[7].

Насельніцтва правіць

XX стагоддзе: 1993 — 2,2 тыс. чал.^[8]; 1999 — 3031 чал.
XXI стагоддзе: 2006 — 2,7 тыс. чал.; 2008 — 2,6 тыс. чал.; 1 студзеня 2009 — 2,5 тыс. чал.; 2009 — 2725 чал.^[9] (перапіс); 2016 — 2 220 чал.^[10]; 2017 — 2 134 чал.^[4]

Эканоміка правіць

філіял швейнай фабрыкі «Віцябчанка»
участак Лепельскага дрэваапрацоўчага аб’яднання

Інфраструктура правіць

У Ветрыне працуюць прафесійна-тэхнічнае вучылішча механізацыі сельскай гаспадаркі, сярэдняя школа і школа мастацтваў, дашкольная ўстанова, бальніца, дом культуры, 3 бібліятэкі, аптэка.

Славутасці правіць

Касцёл

Каля Ветрына размяшчаецца гарадзішча Глінскі замак, за возерам Гарадзёнак — старажытныя курганы.

Касцёл блас. Юрыя Матулевіча (2001—2004)
Сраценская царква (сяр. XX ст.)
Брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан
Ваенныя абарончыя ўмацаванні (доты).

Вядомыя асобы правіць

Аляксандр Васілевіч Круцікаў (нар. 1960) — беларускі трэнер.

Страчаная спадчына правіць

Уніяцкая царква Св. Міхала Арханёла (пабудавана ў 1728, зруйнавана пасля 1924 года)
Праваслаўная царква Успення Прасв. Багародзіцы (пабудавана ў 1811, знішчана пасля 1911 года).

Гл. таксама правіць

Зноскі правіць

↑ ^а ^б http://analytics.nca.by/res/docs/Ветрино_2012-2019.pdf
↑ Численность населения на 1 января 2024 г. и среднегодовая численность населения за 2023 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Белстат, 2024.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q125194897"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a>
↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7 (DJVU).
↑ ^а ^б Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
↑ Указ Президиума Верховного Совета БССР от 21 января 1958 г. «О преобразовании деревни Ветрино Ветринского района Витебской области в городской поселок»
↑ Кансекрацыя святыні ў Ветрына на Catholic.by
↑ Указ Президента Республики Беларусь № 60 «Об учреждении официальных геральдических символов административно-территориальных единиц Витебской области»
↑ Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 2: Беліцк — Гімн / Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1994. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-142-0. С. 257.
↑ Перепись населения — 2009. Витебская область (руск.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.

Літаратура правіць

Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 2: Беліцк — Гімн / Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1994. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-142-0.
Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш — Мінск: БелЭн, 1997. — Т. 4. — 478 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0090-0. // С.131
Самахвалаў Д. Апісанне феадальнага маёнтка Ветрына XVI ст. на Полаччыне Архівавана 9 кастрычніка 2008. // Лаппо И. Полоцкая ревизия 1552 года. — М., 1905. С. 138—139.
Ірына Жарнасек. Святло вечнага агеньчыка // «Ave Maria» № 3 (131), 2006.
Ірэна Задарожная. «Не спі, абудзіся…» // «Ave Maria» № 3 (143), 2007.
Аляксандр Пукшанскі. Кожнай бы вёсцы свайго Карасёва… // «Звязда», 13 сакавіка 2007. С. 3.
Wietryno // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XIII: Warmbrun — Worowo (польск.). — Warszawa, 1893. S. 430.

Спасылкі правіць

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ветрына
Ветрына на сайце Глобус Беларусі (руск.)

[_83167dc70e164e80-1] а ^б http://analytics.nca.by/res/docs/Ветрино_2012-2019.pdf

[_aa88f3c606a95088-2] Численность населения на 1 января 2024 г. и среднегодовая численность населения за 2023 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Белстат, 2024.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q125194897"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a>

[NNP-3] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7 (DJVU).

[2017-Estimate-4] а ^б Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.

[spravka-5] Указ Президиума Верховного Совета БССР от 21 января 1958 г. «О преобразовании деревни Ветрино Ветринского района Витебской области в городской поселок»

[catholic-6] Кансекрацыя святыні ў Ветрына на Catholic.by

[geraldika-7] Указ Президента Республики Беларусь № 60 «Об учреждении официальных геральдических символов административно-территориальных единиц Витебской области»

[EHB-8] Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 2: Беліцк — Гімн / Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1994. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-142-0. С. 257.

[belstat-9] Перепись населения — 2009. Витебская область (руск.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь

[2016-Estimate-10] Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]