Вуліца Леніна (Брэст)

Леніна
Брэст
Леніна; Брэст
Агульная інфармацыя
Краіна	Беларусь
Рэгіён	Брэсцкая вобласць
Горад	Брэст
Раён	Ленінскі раён
Працягласць	2,1 км
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вуліца Леніна (руск.: улица Ленина) — вуліца ў Ленінскім раёне Брэста, у гістарычным цэнтры горада.

Гісторыя

Забудоўвалася з канца 1830-х гадоў. У 1856 годзе тут у стылі позняга класіцызму быў пабудаваны кафедральны сабор^[1].

У пачатку XX стагоддзя вуліца называлася Бульварным праспектам, з 1913 па 1921 год — Раманаўскім праспектам^[1].

Да 1915 года быў забудаваны галоўным чынам левы (усходні) бок вуліцы. Правы займалі землі, якія належалі Брэсцкай крэпасці. На граніцы паміж горадам і крэпасцю, у 1930-х гадах было пастаўлена некалькі межавых знакаў. Але да нашых дзён захаваўся толькі адзін, размешчаны на скрыжаванні сучасных вуліц Леніна і Гогаля. У 1958 годзе на гэтым знаку была ўсталявана мармуровая дошка з памятным тэкстам: «Сей столбъ границей служилъ между землями города и крепости с 1836 г. по 1915 г.»^[1].

У гады Першай сусветнай вайны большасць пабудоў спалена і разбурана^[1].

У часы Польскай Рэспублікі насіла імя Люблінскай уніі, у гонар акта аб аб'яднанні Каралеўства Польскага і Вялікага Княства Літоўскага ў федэратыўную дзяржаву Рэч Паспалітую, зацверджанага 1 ліпеня 1569 года на Люблінскім сойме^[1].

У 1939 годзе перайменава ў праспект 17 Верасня, дзень, калі ў 1939 савецкія войскі перайшлі граніцу з Польшчай і практычна без баёў занялі Заходнюю Беларусь^[1].

У часы нямецка-фашыцкай акупацыі цяперашняя Леніна нядоўгі час насіла імя Адольфа Гітлера, але хутка была перайменавана ў Нямецкую вуліцу (ням.: Deutschstraße)^[2].

Пасля вызвалення горада вуліцы была вернута ранейшая назва — 17 Верасня. У 1948 годзе перайменавана ў вуліцу Леніна. Пасля Вялікай Айчыннай вайны сфарміравалася і плошча Леніна^[1].

У 1984 годзе вуліца рэканструявана і добраўпарадкавана^[1].

Размяшчэнне

Да скрыжавання з вул. Гогаля арыентавана з паўночнага захаду на паўднёвы ўсход, пасля — з поўначы на поўдзень. Размешчана паміж вуліцамі Карла Маркса і Камуністычнай, да якіх паралельна. З'яўляецца працягам вуліцы Брэсцкіх дывізій, пачынаецца з эстакады над чыгуначнымі пуцямі, перасякае вуліцу Герояў абароны Брэсцкай крэпасці, на скрыжаванні якой узведзена двухузроўневая развязка, з паўночнага ўсходу прымыкае вуліца Міцкевіча, з паўднёвага захаду — вуліца Леванеўскага, далей перасякае плошчу Леніна, з паўднёвага захаду да вуліцы падыходзіць вуліца Бялова, перасякае вуліцу Гогаля. Пасля скрыжавання з вуліцай Гогаля змяняе арыентацыю, з усходу да вуліцы прымыкае вуліца Будзённага, а з захаду пешаходная частка вуліцы Тэатральнай, далей з усходу прымыкае вуліца Дзяржынскага, з захаду — вуліца Вароўскага, перасякае праспект Машэрава і завяршаецца скрыжаваннем з вуліцай Інтэрнацыянальнай каля Брэсцкага рачнога порта. Даўжыня вуліцы складае каля 2,1 км.

Забудова

Захаваліся будынак казармы (цяпер жылы дом) і два 2-павярховых асабняка (у адным размяшчаецца музей «Выратаваныя мастацкія каштоўнасці»), спраектаваныя архітэктарам Юліянам Лісецкім у 1920-я гады^[1].

Няцотны бок

Дом № 7

№ 7 — Упраўленне КДБ па Брэсцкай вобласці — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000013шыфр 113Г000013

Будынак банка (дом № 9)

№ 9 — будынак банка (1926, арх. Станіслаў Філасевіч). Трохпавярховы будынак з высокім цокальным паверхам, які складаецца з двух узаемна перпендыкулярных крылаў, злучаных аб'ёмам у выглядзе дамінуючай над усёй пабудовай ратонды са сферычным купалам. — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000013шыфр 113Г000013

Будынак Брэсцкага аблвыканкама

№ 11 — будынак Брэсцкага аблвыканкама (1938). Пабудаваны з цэглы як ваяводскае ўпраўленне. Першапачаткова ўяўляў сабой чатырохпавярховы аб'ём прамавугольнай у плане формы з выступаючымі на галоўным і дваровым фасадах цэнтральнымі рызалітамі. У 1960 г. прыбудавана чатырохпавярховае крыло, якое надало плану Г-падобную форму. — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000013шыфр 113Г000013