Вуліца Пуліхава (Мінск)

Пуліхава
вуліца
Мінск
Пуліхава; вуліца; Мінск
Агульная інфармацыя
Краіна	Беларусь
Горад	Мінск
Раён	Партызанскі
Гістарычны раён	Стромкі Бераг, Архірэйская Слабодка
Працягласць	1,2 км
Аўтобусныя маршруты	57
Ранейшыя назвы	Архірэйская, Бэнца
Паштовы індэкс	220088
	на Яндэкс.Картах
	на Картах Google
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вуліца Пуліхава — адна з цэнтральных вуліц Мінска. Знаходзіцца ў Партызанскім раёне і ідзе ўздоўж левага берагу ракі Свіслачы ад вуліцы Першамайскай да Смаленскай. Цяперашняя даўжыня — 1,2 км. Перасякаецца з вуліцамі Слясарнай і Андрэеўскай, а таксама з Нагорным завулкам. На вуліцы знаходзяцца УП «Мінскводаканал», аддзяленне «Белпошты» № 88, гаспадарчыя і прадуктовыя крамы. Уваходзіць у лік найдаражэйшых жылых вуліц Мінска.^[1]

Гісторыя

На карце Мінска 1858 года месца, дзе цяпер пракладзеная вуліца Пуліхава, знаходзілася па-за межамі горада.^[2] Гістарычная назва вуліцы — Архірэйская.^[3]

На гарадской карце 1898 года вуліца мела толькі палову сваёй сённяшняй даўжыні, праходзіла па гістарычным раёне Стромкі Бераг і цягнулася ад вуліцы Вясёлай (цяпер — Першамайская) да перакрыжавання са Шпітальнай (пазней — Фрунзенскай)^[4] і Нагорнай. У пачатку вуліцы па яе левым боку знаходзіліся казармы.^[5]

У 1923 годзе названая ў гонар рэвалюцыянера—тэрарыста Івана Пуліхава^[6]. Спадарожнік па Мінску (1930 год) падае старую назву вуліцы як «Архірэйскае ўрочышча», а новую — як «Піліхава ўрочышча».^[7] На гарадской карце 1934 года назва вуліцы пададзена як «Пуліхаўская».^[8]

У час нямецкай акупацыі вуліца называлася імем нямецкага інжынэра—вынаходніка К. Бенца.^[9] Толькі пасля вайны вуліца Пуліхава падоўжылася да мінскага гістарычнага раёна, з якім раней дзяліла сваю назву, — Архірэйская Слабодка.

Да распачатай у 1950-я гады рэканструкцыі на вуліцы пераважна знаходзіліся драўляныя малапавярховыя пабудовы сядзібнага тыпу. Жылы мікрараён па левым боку вуліцы пабудаваны ў 1960-я—1970-я гады. Для забудовы гэтага перыяду характэрныя тыпавыя 5-павярховыя жылыя дамы і 9-павярховыя дамы, пабудаваныя па індывідуальных праектах (архітэктары М. Ткачук, С. Баткоўскі, Л. Гельфанд, С. Стружкін, А. Прасяная). У гэты ж час добраўпарадкавана набярэжная Свіслачы (архітэктары А. Сахно, Ю. Ягубаў, Н. Курыліна).^[6]

У мінскім гарадскім слэнгу за жылым раёнам вуліцы Пуліхава (паміж вуліцамі Захарава і Пуліхава), дзе за савецкім часам пераважна жыла партыйная наменклатура, замацавалася назва «Царскае сяло» ці «раён пыжыкавых (андатравых) капелюшоў».^[10]

У сучаснай гарадской гісторыі вуліца найбольш гучна ўзгадвалася ў 1999 годзе, калі тут на перакрыжаванні з Першамайскай вуліцай 17 кастрычніка адбылася жорсткая сутычка паміж удзельнікамі «Маршу свабоды» і міліцыяй^[11], а таксама ўвесну 2013 года, калі жыхары вуліцы дамагліся скасавання плана будаўніцтва на набярэжнай Свіслачы ў раёне скрыжавання вуліц Пуліхава і Першамайскай шматфункцыянальнага культурна-забаўляльнага цэнтра Park Avenue^[12]

Забудова

Гістарычна забудова вуліцы была адметная тым, што вялася амаль выключна па левым боку вуліцы: сёння толькі адзін будынак на вуліцы мае цотны нумар.

№ 29 (Саламяная вуліца) — жылы дом (1976; архіт. Л. Гельфанд, С. Стружкін^[13], А. Прасяная^[14]).

Галерэя

Мемарыяльны знак з нагоды 60-годдзя перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне
Помнік Невядомаму сантэхніку ля адміністрацыйнага будынку «Мінскводаканала»

Зноскі

↑ У Мінску знайшлі самыя дарагія жылыя вуліцы (нявызн.). telegraf.by (27 верасня 2013). Праверана 3 лістапада 2013.
↑ Старая карта Мінска —1858 г. (нявызн.)(недаступная спасылка). karty.by (14 жніўня 2012). Архівавана з першакрыніцы 5 сакавіка 2016. Праверана 6 ліпеня 2018.
↑ Сацукевіч, Іван. Тапанімія вуліц і плошчаў Мінска ў ХІХ — пачатку ХХ стагоддзя (нявызн.)(недаступная спасылка). Беларускі калегіюм (16 жніўня 2013). Архівавана з першакрыніцы 12 красавіка 2012. Праверана 6 ліпеня 2018.
↑ Гэтая частка Шпітальнай вуліцы ад Вясёлай і да чыгункі цяпер не існуе.
↑ План губернского города Минска (1898) // Шыбека З. В., Шыбека С. Ф. Мінск: Старонкі жыцця дарэвалюцыйнага горада/ Пер. з рускай мовы М.Віжа; Прадмова С. М. Станюты. — Мн.: Полымя, 1994. [1] асобн. арк. карт.
↑ ^а ^б И.П. Шамякин (гл. ред.)и др. Мінск: энцыклапедычны даведнік = Минск: Энцикл. справочник. — 2-е выданне. — Мінск: Бел. Сов. Энциклопедия, 1983. — С. 346. — 467 с.
↑ Спадарожнік па Мінску 1930 г. (нявызн.)(недаступная спасылка). pravapis.org (16 жніўня 2013). Архівавана з першакрыніцы 27 чэрвеня 2017. Праверана 6 ліпеня 2018.
↑ План Мінска 1934 г. (нявызн.). karty.by (14 жніўня 2012).(недаступная спасылка)
↑ Перайменаванні мінскіх вуліц падчас нямецкай акупацыі (нявызн.). Мінск.by (16 жніўня 2013).
↑ Менск слэнгавы (нявызн.)(недаступная спасылка). pravapis.org (16 жніўня 2013). Архівавана з першакрыніцы 5 красавіка 2014. Праверана 6 ліпеня 2018.
↑ Ракіцкі, Вячаслаў. Мінск, вуліца Першамайская, 18. «Марш свабоды» (нявызн.). 100 адрасоў Свабоды. Радыё Свабода (1 лістапада 2012).
↑ .БелаПАН. Жыхары вуліцы Пуліхава адстаялі набярэжную Свіслачы (нявызн.). Наша Ніва (16 жніўня 2013).
↑ Архитекторы Советской Белоруссии: Биогр. справочник / Союз архитекторов БССР; Сост. В. И. Аникин и др. — Мн.: Беларусь, 1991. — 262 с. — ISBN 5-338-00611-1. (руск.)
↑ МИНСК ПРОЕКТ СТАБИЛЬНОСТЬ ТРАДИЦИИ 75 КАЧЕСТВО. Минск. 2020

Літаратура

Шыбека З. В., Шыбека С. Ф. Мінск: Старонкі жыцця дарэв. горада / Пер. з рускай мовы М. Віжа; Прадмова С. М. Станюты. — Мн.: Полымя, 1994.— 341 с. [1] асобн. арк. карт.: іл. ISBN 5-345-00613-X.
Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БЕЛТА, 2001. — 576 с.: іл. — ISBN 985-6302-33-1.
Гісторыя Мінска. 1-е выданне. — Мінск: БелЭн, 2006.— 696 с. ISBN 985-11-0344-6.
И.П. Шамякин (гл. ред.)и др. Мінск: энцыклапедычны даведнік = Минск: Энцикл. справочник. — 2-е выданне. — Менск: Бел. Сов. Энциклопедия, 1983. — С. 346. — 467 с.
Сацукевіч, Іван. Тапанімія вуліцы і плошчаў Мінска ў ХІХ — пачатку ХХ стст. Архівавана 12 красавіка 2012. // «Беларускі Калегіюм», 4 чэрвеня 2008.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вуліца Пуліхава (Мінск)
Твая сталіца — Мінск
Вуліца Пуліхава // wikimapia.org

[1] У Мінску знайшлі самыя дарагія жылыя вуліцы (нявызн.). telegraf.by (27 верасня 2013). Праверана 3 лістапада 2013.

[skm-2] Старая карта Мінска —1858 г. (нявызн.)(недаступная спасылка). karty.by (14 жніўня 2012). Архівавана з першакрыніцы 5 сакавіка 2016. Праверана 6 ліпеня 2018.

[sac-3] Сацукевіч, Іван. Тапанімія вуліц і плошчаў Мінска ў ХІХ — пачатку ХХ стагоддзя (нявызн.)(недаступная спасылка). Беларускі калегіюм (16 жніўня 2013). Архівавана з першакрыніцы 12 красавіка 2012. Праверана 6 ліпеня 2018.

[4] Гэтая частка Шпітальнай вуліцы ад Вясёлай і да чыгункі цяпер не існуе.

[5] План губернского города Минска (1898) // Шыбека З. В., Шыбека С. Ф. Мінск: Старонкі жыцця дарэвалюцыйнага горада/ Пер. з рускай мовы М.Віжа; Прадмова С. М. Станюты. — Мн.: Полымя, 1994. [1] асобн. арк. карт.

[davmen-6] а ^б И.П. Шамякин (гл. ред.)и др. Мінск: энцыклапедычны даведнік = Минск: Энцикл. справочник. — 2-е выданне. — Мінск: Бел. Сов. Энциклопедия, 1983. — С. 346. — 467 с.

[7] Спадарожнік па Мінску 1930 г. (нявызн.)(недаступная спасылка). pravapis.org (16 жніўня 2013). Архівавана з першакрыніцы 27 чэрвеня 2017. Праверана 6 ліпеня 2018.

[8] План Мінска 1934 г. (нявызн.). karty.by (14 жніўня 2012).(недаступная спасылка)

[nem-9] Перайменаванні мінскіх вуліц падчас нямецкай акупацыі (нявызн.). Мінск.by (16 жніўня 2013).

[10] Менск слэнгавы (нявызн.)(недаступная спасылка). pravapis.org (16 жніўня 2013). Архівавана з першакрыніцы 5 красавіка 2014. Праверана 6 ліпеня 2018.

[11] Ракіцкі, Вячаслаў. Мінск, вуліца Першамайская, 18. «Марш свабоды» (нявызн.). 100 адрасоў Свабоды. Радыё Свабода (1 лістапада 2012).

[12] .БелаПАН. Жыхары вуліцы Пуліхава адстаялі набярэжную Свіслачы (нявызн.). Наша Ніва (16 жніўня 2013).

[АСБ-13] Архитекторы Советской Белоруссии: Биогр. справочник / Союз архитекторов БССР; Сост. В. И. Аникин и др. — Мн.: Беларусь, 1991. — 262 с. — ISBN 5-338-00611-1. (руск.)

[bsa-14] МИНСК ПРОЕКТ СТАБИЛЬНОСТЬ ТРАДИЦИИ 75 КАЧЕСТВО. Минск. 2020

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]